ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ, "Ο ΒΥΣΣΙΝΟΚΗΠΟΣ"

Φέτος ανεβαίνει στην Αθήνα το θεατρικό έργο του Άντον Τσέχωφ "Ο βυσσινόκηπος".Στο αρχείο μου υπάρχει η κινηματογραφική αποτύπωσή του από το Μιχάλη Κακογιάννη.

Μας δίνεται έτσι η ευκαιρία να το απολαύσουμε,έχοντας στα σχέδιά μας και το μερικό ανέβασμά του από τη θεατρική μας ομάδα.

Α) ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:

Το τελευταίο έργο του Αντόν Τσέχωφ, και το πιο ώριμο του σε ποιητικό ρεαλισμό. Πρωτοανέβηκε στο Καλλιτεχνικό Θέατρο της Μόσχας το 1904 σε σκηνοθεσία Στανισλάβσκι, με την Όλγα Κνίππερ στο ρόλο της Αρκάντινα.

Η γοητεία αυτού του έργου έγκειται σε ένα απροσδιόριστο άρωμα, βαθιά κρυμμένο, που για να το νιώσεις πρέπει να προκαλέσεις το άνοιγμα του λουλουδιού, όχι βίαια όμως, γιατί το λουλούδι θα μαραθεί.

Οι ήρωες στο "Βυσσινόκηπο" είναι όπως όλοι οι Τσεχωφικοί: καλοί και συνεπείς μέσα στη μετριότητα τους, εγκλωβισμένοι, σ' έναν κόσμο που πεθαίνει και αυτοί δεν είναι σε θέση να το αντιληφθούν.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Ρώσου συγγραφέα είναι το υπόγειο χιούμορ του, που δεν το χάνει ούτε εδώ, παρόλο που η κατάσταση της υγείας του έχει πολύ χειροτερέψει.

μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές

Κέδρος, 2005

99 σελ.

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=93989

Β) ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΑΝΕΒΑΣΜΑ:

Ένα σπίτι στην εξοχή με τον ωραιότερο βυσσινόκηπο της περιοχής βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και της κατάρρευσης. Οι σχεδόν αδιάφοροι μικροαστοί ιδιοκτήτες του δεν κάνουν τίποτα για να το σώσουν από την πώληση. Χάνουν το αγαπημένο τους πατρικό σπίτι και το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να το κοιτούν και να αναπολούν... Να αναβιώνουν τις παιδικές τους αναμνήσεις, να νοσταλγούν τις παλιές ευχάριστες στιγμές, να χορεύουν, να γελούν, να φλερτάρουν... Τίποτα δεν τους κάνει να μετανιώνουν για την απόφασή τους, ακόμα και όταν ακούν τα τσεκούρια να χτυπούν δυνατά και να κόβουν τις αγαπημένες τους βυσσινιές.

Ο Αντόν Τσέχοφ μέσα από το έργο του απεικονίζει τη διαρκή φθορά της καθημερινής ζωής στη Ρωσία του 20ου αιώνα δίνοντας όμως μια νότα ελπίδας για το μέλλον και κάνοντας μια ακριβή πρόβλεψη της ίδιας της επανάστασης που ακολούθησε.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ :

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ : Χρύσα Προκοπάκη

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ : Στάθης Λιβαθινός

ΣΚΗΝΙΚΑ- ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ : Ελένη Μανωλοπούλου

ΦΩΤΙΣΜΟΙ : Αλέκος Αναστασίου

ΜΟΥΣΙΚΗ : Θοδωρής Αμπαζής

ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ : Κωνσταντίνος Μίχος

ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ : Μάρκος Τσούμας

ΠΑΙΖΟΥΝ: Μπέττυ Αρβανίτη, Γιάννης Φέρτης, Κώστας Γαλανάκης, Στέλιος Ιακωβίδης, Βασίλης Καραμπούλας, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Δημοσθένης Παπαδόπουλος Τζίνη Παπαδοπούλου, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Μαρίνα Συμεού, Άρης Τρουπάκης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΠΡΕΜΙΕΡΑ : ΤΕΤΑΡΤΗ 16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

ΘΕΑΤΡΟ ΟΔΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ

Κεφαλληνίας 16, Κυψέλη

τηλέφωνο : 210-8838727

http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=21567

http://entertainment.in.gr/html/ent/676/ent.74676.asp

Γ)ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ:

Ο διάσημος σκηνοθέτης με τη βοήθεια ενός ταλαντούχου επιτελείου ηθοποιών, αποδίδει μοναδικά το κλασσικό έργο του Άντον Τσέχωφ σχετικά με το πέρασμα του χρόνου και το δεσμό μας με τη φύση. Δουλεύοντας με τη δική του μετάφραση ο Μιχάλης Κακογιάννης απαλύνει την συναισθηματική φόρτιση που επιδυκνύει ο Τσέχωφ απέναντι στους χαρακτήρες του.

http://www.videolesxi.gr/index.php?view_option=viewsp&for_sale=0&id=2287

http://www.videorama.gr/videorama/details.asp?ProductID=45522&bhjs=1&bhqs=1

http://www.musical.gr/dvddetails.php?gui_language=1&CD_code=5201610131114

ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ,ΒΥΣΣΙΝΟΚΗΠΟΣ

Θέατρο: Bυσσινόκηπος του Τσέχοφ

By Περικλής Μουστάκης

στο θέατρο Άσκηση

Ο Τσέχοφ σε μία από τις συζητήσεις του με τον Στανισλάφσκι λέει: "μου λέτε ότι τα πρόσωπα στα έργα μου κλαίνε. Έχω ακούσει και άλλους να το λένε. Δεν τα έγραψα όμως γι' αυτό το σκοπό..., το μόνο που ήθελα ήταν να πω αληθινά στους ανθρώπους: ρίξτε μια ματιά στον εαυτό σας και δείτε πόσο άσχημες και θλιβερές είναι οι ζωές σας..." Στο Βυσσινόκηπο παρεμβάλλονται ήρωες που κάθε άλλο παρά κατανοητές είναι οι πορείες που διαγράφουν στη ζωή τους. Η Λιουμπόβ μία προσεχώς χρεοκοπημένη κτηματίας, που εξακολουθεί να ζει με σπατάλες συντηρούμενη από δανεικά φίλων. Η χρεοκοπία της όμως, μπορεί να αποφευχθεί αν δεχτεί να δώσει σε αντιπαροχή το κτήμα του βυσσινόκηπου. Πράγμα που δεν κάνει από δειλία προς το μέλλον. Επιμένει να ζει με τις αναμνήσεις, προσκολλημένη στο παρελθόν, αποστεωμένη. Αυτό σαν γεγονός, αποκομμένο από οποιοδήποτε άλλο σημείο του έργου, δηλώνει εξ αρχής έναν παραλογισμό, που από τη μεριά του παρατηρητή όχι μόνο δεν προκαλεί λύπη, αλλά προκαλεί αποδοκιμασία και χλευασμό. Όλοι οι ήρωες του έργου ακολουθούν μία ζωή παραίτησης από την καθημερινότητα, μία συνεχή στείρα άρνηση αντιμετώπισης του "εγώ" τους. Ο Τροφίμοφ, με τις αιώνιες σπουδές του, η Λιουμπόβ με την παραίτησή της από τη ζωή και τη δική της αυτοτιμωρία σε χρεοκοπία, αυτοχειρία κ.λπ., ο Γκάγιεφ αποτραβηγμένος στον κόσμο της ψευδαίσθησης του αλκοολισμού...

Στο "Γλάρο" ο Τσέχοφ θα εκφράσει την ανάγκή του για καινοτομίες στο θέατρο. Έμμεσα θα καταθέσει την αγανάκτησή του με την τότε υπάρχουσα θεατρική συγγραφή, αλλά και υποκριτική ερμηνεία, βάζοντας τον Τρέπλιεβ μιλώντας για το θέατρο να πει: "χρειαζόμαστε νέους τρόπους έκφρασης! Χρειαζόμαστε νέους τρόπους κι αν δεν μπορούμε να τους δημιουργήσουμε, καλύτερα να μην κάνουμε τίποτα!". Το σκηνικό της παράστασης που θα ανεβάσει ο Τρέπλιεβ είναι γυμνό, μία άδεια σκηνή! Εμμέσως ο Τσέχοφ θέλει να αποδομήσει το θεατρικό κατεστημένο της εποχής του.

Αν δεχτούμε πως ένα έργο προσεγγίζεται σκηνοθετικά ως προς την αισθητική και τη σημειολογική αξία, δεν προεξοφλείται πως η αρτιότητα του έργου έχει ολοκληρωθεί από την ημερομηνία της δημιουργίας του, ακόμη κι αν έχει καθολικά μελετηθεί, μέσα από μία πληρότητα. Έχει γίνει η "ανάγνωση" αυτή, αναφορικά με την εποχή που γράφτηκε, η αισθητική αντίληψη όμως, είναι εύπλαστη, φθαρτή και πολυφωνική. Είναι αυτό που σηματοδοτεί τη διάρρηξη στο χρόνο και τον κόσμο.

Ο Περικλής Μουστάκης κάνει μία επιτυχημένη δεύτερη ανάγνωση στο Βυσσινόκηπο. Έχω ξαναγράψει πως σκηνοθετική άποψη δεν είναι το να εμφανίσεις τον Τειρεσία ντυμένο "κολομπίνα", αλλά να φωτίσεις μία ή και περισσότερες πλευρές του έργου έχοντας τη γνώση του "γιατί το κάνεις;" και τη γνώμη για να στηρίξεις τη γνώση. Αυτή η γνώμη λοιπόν μπορεί να σταθεί ως σκηνοθετική άποψη. Πιστεύω πως ο Βυσσινόκηπος του Π. Μουστάκη από σκηνοθετικής ματιάς είναι μία έγκυρη δεύτερη ανάγνωση του Βυσσινόκηπου. Ας σταματήσουμε να αναμασάμε τις ίδιες χιλιοειπωμένες "άκυρες" φράσεις του είδους: "ο Τσέχοφ ανήκει στους κλασικούς θεατρικούς συγγραφείς" και το μοναδικό ανέβασμα παράστασης που του ταιριάζει είναι το προφανές, αυτό που προκύπτει δηλαδή από μία απλή ανάγνωση... Ο Τσέχοφ για την εποχή του ήταν νεωτεριστής, συμβολιστής και ανατροπέας! Στην πρεμιέρα του "Γλάρου" το κοινό και οι τότε, σύγχρονοι συγγραφείς, αποδοκίμασαν την παράσταση, γελούσαν με τους συμβολισμούς του, λέγοντας πως αυτό δεν είναι θέατρο, αναγκάζοντας τον Τσέχοφ να φύγει από το θέατρο σχεδόν καμουφλαρισμένος, για να μην τον αναγνωρίσουν και τον λιντσάρουν...

Πιστεύω πως ένας σύγχρονος Τσέχοφ θα επιθυμούσε αυτήν την αποδόμηση του έργου. Φέτος το θέατρο Άσκηση με το Βυσσινόκηπο παρέδωσε στο κοινό μία καλύτερη δουλειά από την προηγούμενη, τοAmerica Hurrah, δεν ήταν όμως και τόσο καλή η επιλογή του καστ των ηθοποιών, για παράδειγμα η Δώρα Στυλιανέση δεν ήταν η σωστότερη επιλογή στο ανέβασμα μιας παράστασης σωματοποιημένου λόγου. Υπήρξε λίγη ερμηνευτικά για αυτό που καλούταν να κάνει... Οι ερμηνείες του Φιντέλ Ταλαμπούκα στο ρόλο του Γκάγιεφ και του Γιάννη Ιωάννου στο ρόλο του Λοπάχιν, ήταν εξαιρετικές. Καθηλωτική η μουσική επένδυση του Tom Waits που πλαισιώνει σε πολλά σημεία την παράσταση. Λιτά αφαιρετικά και πλήρως λειτουργικά τα σκηνικά!

Αν είστε ανοιχτοί σε θεατρικές προτάσεις και δημιουργικές σκηνοθεσίες, τότε δεν πρέπει να χάσετε αυτήν την παράσταση, αν πάλι δεν είναι το δυνατό σας σημείο η "αποκωδικοποίηση" μπορείτε να πάτε στο θέατρο Άσκηση γιατί στο διάλειμμα της παράστασης προσφέρουν πίτσες, σφηνάκια και μπύρες, αυτό τουλάχιστον δε χρειάζεται αποκωδικοποίηση...

Μαρία Δαμιανίδου

http://www.mic.gr/cinema.asp?id=14448