WINDMOLENS
WINDMOLENS
We kunnen de volgende typen onderscheiden:
Middenkruiers
Open, halfgesloten of gesloten standerdmolens(windmolen waarvan de kast kan draaien rond een spil (standerd);
Wipmolens (doorontwikkeling van de standerdmolen);
Spinnenkopmolens (doorontwikkeling van de standerdmolen);
Onderkruiers
Paltrokmolens (houtzaag-windmolen met houten romp van het type onderkruier).
Tjaskers;
Bovenkruiers (molen waarvan enkel de kap door kruien (draaien) op de wind wordt gezet):
Torenmolens (windmolen van middeleeuwse oorsprong met cilindrisch opgemetselde romp);
Ronde of kantige stenen (of acht- of zeskante houten) grondzeilers;
Ronde of kantige stenen (of acht- of zeskante houten) berg- of beltmolens;
Stellingmolens (waaronder stenen ronde, kantige en acht- of zeskantige of zestienkantige houten exemplaren) (windmolen met rondom de romp een stelling voor kruien, vangen en bedienen van de zeilen).
KOUTERMOLEN of LATEMSE MOLEN
Molenstraat - SINT-MARTENS-LATEM
Staakmolen met gesloten voet - Korenmolen
De molen werd opgericht door de Sint- Baafsabdij van Gent. De oudste authentieke akte met vermelding van de molen dateert uit 1373, terwijl het oudste bewaarde pachtcontract uit 1429 stamt.
ORANJEMOLEN
Scheldedijk - VLISSINGEN
Aan de Oranjedijk in de zuidoost hoek van de stad staat direct aan de Westerschelde een zeer oude ronde stenen stellingkorenmolen. Deze walkorenmolen, die in 1699 al werd vermeld als De Oranjestam, is oorspronkelijk een pelmolen geweest en als enige overgebleven van de 23 stadsmolens.
Functie
Molens worden in principe genoemd naar de energiebron die ze aandrijft: de wind in de zeilen op de wieken doet de windmolen draaien, het water dat tegen het molenrad stroomt, brengt de watermolen in beweging.
Molens in het algemeen kunnen ook worden onderscheiden naar de aard van de arbeid die ze leveren of het product dat ze bewerken. Een niet beperkende lijst van soorten molens vind je hieronder. Zo staat 'watermolen' niet altijd voor een molen op een waterloop, maar het kan ook de aanduiding zijn van een windmolen die water pompt. Zo zijn de beroemde Hollandse windmolens bij Kinderdijk ook watermolens die de polder bemalen, dergelijke molens worden ook poldermolens genoemd.
Kruitmolen
Schelpzandmolen
Zeemtouwersmolen
Verfmolen
Volmolen
Beukmolen
Mosterdmolen
Slijpmolen
Kopermolen
Papiermolen
Schorsmolen
Moutmolen
Snuifmolen
Korenmolen
Pelmolen
Houtmolen
Oliemolen
Zaagmolen
Krijtmolen
Poldermolen
Draairichting
De traditionele windmolens draaien met de wieken tegen de wijzers van de klok in als men voor de molen met het gezicht naar de wieken staat. Proefondervindelijk heeft men vroeger ontdekt dat op deze manier de molens het beste draaiden. Een verklaring hiervoor is dat bij een ruimende wind de molen dan langer goed blijft doordraaien. Oorzaken van een vaak ruimende wind zijn dat de depressies op het Noordelijk halfrond meestal van west naar oost trekken. Na passering van het warmtefront ruimt de wind dan. Daarnaast valt de wind op het Noordelijk halfrond bij windvlagen meestal ruimend in. Weliswaar krimpt de wind bij nadering van een warmtefront, maar meestal gaat dit gepaard met weinig wind.
Andere, minder geloofwaardige verklaringen worden ook gegeven, zoals dat de meeste molenaars rechtshandig zijn. Door deze draairichting kunnen ze bij het opzeilen de lussen van het zeil met de rechterhand om de kikkers op de roe leggen. Een andere verklaring gaat ervan uit dat de molens zijn ontstaan uit de handmolens die door rechtshandige mensen bediend werden. Hierbij draaide de bovenste steen tegen de wijzers van de klok in en bij de eerste windmolen met 1 koppel maalstenen, de standerdmolen, draait deze ook tegen de wijzers van de klok in als de wieken dat ook doen. De handmolens werden echter opgevolgd door wateraangedreven molens met zowel links als rechtsdraaiende molenstenen.
Bij de windturbines draaien op het Noordelijk halfrond de rotorbladen met de wijzers van de klok mee, bezien met de wind in de rug, omdat dit een hogere efficiëntie zou geven.
Nuttige Links
De vereniging Molenzorg Vlaanderen vzw legt zich toe op het behoud van de wind- en watermolens in Vlaanderen.
De vzw Oost-Vlaamse Molens heeft tot doel (hoofdzakelijk, maar niet uitsluitend, in de provincie Oost-Vlaanderen) het wind- en watermolenbestand in traditionele zin te behouden en te bevorderen.
Allemolens.nl is met veel afbeeldingen, archiefstukken, literatuur en bouwtekeningen, dè startplek voor al uw molenonderzoek. Hier vindt u informatie over alle molens in Nederland, bestaand en verdwenen.
Vereniging De Hollandsche Molen zet zich al sinds 1923 in voor het voortbestaan, malende en draaiende houden van de wind- en watermolens van Nederland.
Bottin Moulin : l’annuaire des moulins à eau et à vent: jaarboek van wind- en watermolens in Frankrijk.
WINDTURBINES
De geavanceerde windmolens die men tegenwoordig in het landschap ziet opduiken, worden dikwijls aangeduid met de term windturbines. Dergelijke windturbines worden ingezet voor het opwekken van zogenaamde schone en ook duurzame (groene) elektriciteit. Hoewel ook steeds meer particulieren een eigen windturbine aan gaan schaffen ziet men ze met name in groepen in het landschap staan. Deze groepen windturbines worden dan ook aangeduid met de term windparken maar staan ook bekend als windmolenparken. Deze parken wekken windenergie op voor commerciële doeleinden en leveren hun opgewekte elektriciteit aan het openbare energienetwerk.
Om een windturbine optimaal te kunnen laten werken en dus het meeste rendement ermee te kunnen behalen is er uiteraard voldoende wind nodig die bovendien ook regelmatig waait. In ons land staat er in de regel wel voldoende wind om een windturbine mee in werking te kunnen zetten. Met name aan de kust en op grote open vlakke stukken land worden daarom op steeds grotere schaal windturbines neergezet om zo grote hoeveelheden stroom te kunnen leveren aan het lichtnet.
Er zijn twee verschillende soorten windturbines te onderscheiden namelijk: de windturbine met een horizontale as en de variant waarbij de as in een verticale stand geplaatst is. Allebei de types hebben zowel voor- als nadelen voor het gebruik op bepaalde locaties en worden dan ook vaak op totaal verschillende plaatsen ingezet voor de productie van windenergie. Beide types werken vrijwel op een gelijk wijze en men kan de werking vergeleken met die van een dynamo zoals bijvoorbeeld op een fiets.
Werking
Een windturbine is een soort werktuig waarmee de kracht van de wind gemakkelijk om kan worden gezet in een bruikbare vorm van energie. Met andere woorden men kan met behulp van een windturbine windenergie omvormen tot duurzame groene elektriciteit. Dit proces gaat als volgt in zijn werk:De wind wordt door de rotorbladen opgevangen waardoor deze in beweging zullen worden gezet en rond gaan draaien. Er zijn zowel windturbines met een horizontaal als vertikaal geplaatste set rotorbladen. De as waaraan de rotorbladen zijn bevestigd zal ook gaan te roteren op het moment dat de windturbine wind opvangt en zet op zijn beurt weer een hele reeks van tandwielen in beweging. Op die manier wordt de beweging verder versneld en zal het rendement van de windturbine groter worden.
Om echter de beweging om te kunnen zetten in elektriciteit heeft een windturbine een zogenaamde generator nodig. In dit deel van het werktuig wordt er door middel van het opwekken van een magnetisch veld elektriciteit opgewekt en kan deze aan het energienetwerk af worden gegeven. Het principe van een generator is eenvoudig vergelijkbaar met de werking van een dynamo zoals men die op een fiets aantreft om de fietsverlichting van de benodigde stroom te kunnen voorzien. Er wordt immers een stroomkring gevormd waardoor de opgewekte elektriciteit gebruikt kan worden als bron van energie voor allerlei elektrische apparaten.
Niet alle windturbines beschikken vandaag de dag nog over tandwielen maar zijn uitgerust met speciale elektronica die ervoor zorgt dat de beweging in bruikbare energie om kan worden gevormd. Hierdoor bevat de windturbine veel minder bewegende delen en is daardoor de kans op storingen of defecten aan het systeem aanzienlijk kleiner geworden.
De hoeveelheid stroom die een windturbine kan leveren is van een aantal verschillende factoren afhankelijk onder andere de grote van de rotorbladen, de hoeveelheid en de kracht van de wind, de frequentie waarmee de wind waait en natuurlijk het aantal wikkelingen van de gebruikte weerstanden in de generator van de betreffende windturbine. De werking van een windturbine met een reeks tandwielen is overigens nagenoeg gelijk aan een exemplaar die met elektronica uit is gerust.
Types windturbines
Met horizontale as
Een voordeel van een windturbine die beschikt over een horizontale as is dat er maar een vrij lage windsnelheid hoeft te zijn om de rotorbladen in beweging te kunnen zetten en dus energie op te wekken. De horizontale windturbines lenen zich uitstekend voor de plaatsing op winderige open locaties, zoals in kustgebieden, bergflanken of langs autosnelwegen.
Met vertikale as
De windturbine met de verticale as heeft wat meer wind nodig om energie op te kunnen wekken maar is minder gevoelig voor de verandering van windrichting dan de horizontale windturbine. Verticale windturbines zijn daarom prima geschikt om te gebruiken bovenop een hoog gebouw of op een woontoren.