หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ความปรองดอง สมานฉันท์
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นที่ตั้งของประเทศในกลุ่มอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ เป็นที่อยู่อาศัยของประชาชนแต่ละชาติ ซึ่งมีลักษณะวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีการดำเนินชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์แตกต่างกันไป
การศึกษาลักษณะทางด้านสังคมและวัฒนธรรมของประชาชนในประเทศต่างๆ ในกลุ่มอาเซียน ทำให้รู้ถึงขนบธรรมเนียมประเพณี วิถีชีวิต วัฒนธรรม ศาสนา และสิ่งแวดล้อมของประชาชนในแต่ละประเทศ จะทำให้มีประโยชน์ในการติดต่อ การสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างกัน เป็นสิ่งที่แสดงออกถึงความยิ่งใหญ่ทางวัฒนธรรมของชาติ สร้างความภาคภูมิใจในประเทศชาติของตนและภูมิภาคร่วมกัน
แต่จากการศึกษายังพบว่า ปัจจุบันสภาพสังคมในแต่ละประเทศและในภูมิภาค ยังคงมีความแตกแยก คนจำนวนมากอยู่ร่วมกับคนที่มีความเห็นต่างกันไม่ได้ จึงเกิดความขัดแย้งกันขึ้นมา
หากเราเข้าใจปัญหา/ความขัดแย้ง เรียนรู้หรือแก้ไขความขัดแย้งร่วมกันด้วยสันติวิธี ก็จะทำให้เกิดความสงบสุขแก่มวลมนุษย์และสังคมส่วนรวม ดังนั้นจึงควรเข้าใจก่อนว่า ความขัดแย้ง คืออะไร
ความขัดแย้ง หมายถึง การกระทำที่ไม่ลงรอย ขัดขืนหรือคัดค้านกัน ความเป็นปฏิปักษ์ต่อกันระหว่างกลุ่มมนุษย์ เดิมสังคมไทยมีความขัดแย้งน้อย เนื่องจากมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด การมีทรัพยากร ธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ไม่ต้องแข่งขันกันมากนัก ต่อมาสมาชิกในสังคมได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ความสัมพันธ์ของประชาชนเป็นแบบทางการ โดยใช้หลักนิติธรรม ประกอบกับเกิดความแตกต่างทางด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ และทางด้านสังคมวัฒนธรรม จึงนำไปสู่การเกิดปัญหาความขัดแย้งขึ้นในสังคม
ความขัดแย้งอาจเกิดขึ้นระหว่างบุคคล หรือกลุ่มคนซึ่งอาจมีมาจากหลายสาเหตุหลายปัจจัย ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในสังคมไทยปัจจุบันมีอยู่มากมายหลายลักษณะ เช่น
- การทะเลาะวิวาท
- ความคิดเห็นไม่ตรงกัน
การแก้ปัญหา/ความขัดแย้งโดยสันติวิธี
สันติวิธี คือ การจัดการกับปัญหา/ความขัดแย้งที่ยึดมั่นในวิถีแห่งสันติ โดยปฏิเสธวิธีการใช้ การกระทำด้วยความรุนแรง เพื่อรับมือกับความขัดแย้งที่เผชิญอยู่
สันติวิธีเป็นวิธีที่เราจะอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุขและมีความสุข แนวทางการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งโดยสันติวิธีสามารถทำให้ได้หลายวิธี ได้แก่ การเจรจาต่อรอง การไกล่เกลี่ย เป็นต้น
- การเจรจาต่อรอง คือ กระบวนการที่สองคนหรือมากกว่าสองคน เจรจาแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ ระหว่างกัน ซึ่งอาจเป็นวัตถุสิ่งของหรือบริการก็ได้ โดยทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องพยายามหาข้อยุติที่ยอมรับร่วมกัน การเจรจาต่อรองจึงเป็นที่ยอมรับของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
- การไกล่เกลี่ย คือกระบวนการยุติธรรมหรือระงับข้อพิพาท หรือความขัดแย้งด้วยความตกลงยินยอมของคู่ความเอง โดยที่มีบุคคลทีสามมาเป็นคนกลางคอยช่วยเหลือแนะนำ เสนอแนะหาทางออกในการยุติหรือระงับข้อพิพาทให้คู่ความต่อรองกันได้สำเร็จ