หน่วยที่ 4_กิจกรรมที่ 1.1

หน่วยที่  1  พลเมืองดีในวิถีประชาธิปไตย

คำว่า “พลเมือง” อาจไม่คุ้นหูมากนัก ซึ่งต่างจากคำ ว่า “ประชาชน” และ “ราษฎร” ที่มักจะ ใช้หรือได้ยินกันโดยทั่วไป

คำว่า “พลเมือ ง ” (Citizen ) “ประช าชน ” (People ) แล ะ “ ราษฎร ” (Subject) แตกต่างกันอย่างไร

ประชาชน หมายถึง คนทั่วไป คนของประเทศ เช่น เราเป็นประชาชนคนธรรมดาไม่มีอภิสิทธิ์ใด ๆ ประชาชนทุกคน มีหน้าที่ต้องรู้กฎหมายใครจะปฏิเสธว่าไม่รู้ไม่ได้

พลเมือง หมายถึง หมู่คนที่เป็นของประเทศใดประเทศหนึ่ง  คำว่า พลเมือง แปลว่า กำลังของเมือง หมายถึง คนทั้งหมดซึ่งเป็นกำลังของประเทศ ทั้งในทางเศรษฐกิจ การทหาร และอำนาจต่อรองกับ ประเทศอื่น โดยความหมายของ คำว่า พลเมือง จึงหมายถึง คนที่สนับสนุนเป็นกำลังอำนาจของผู้ปกครอง เป็นคนที่อยู่ใน การควบคุมดูแลของผู้ปกครอง เช่น รัฐบาลมีหน้าที่บริหารประเทศ เพื่อให้พลเมืองมีความอยู่ดีกินดี

ราษฎร แปลว่า คนของรัฐ   หมายถึงคนที่มีสถานะทางกฎหมายเทียบเท่ากัน  คือ “ผู้ที่ต้องเสียภาษีให้กับรัฐและต้องปฏิบัติตาม กฎหมายของบ้านเมืองเช่นเดียวเหมือนกันหมด “ราษฎร” หมายถึง คนธรรมดา หมู่คนที่มิใช่ข้าราชการ หรือทหารตำ รวจ มีความหมาย คล้ายกับ คำ ว่า “ประชาชน” แต่มีความหมายเป็นทางการน้อยกว่า คำ ว่า ประชาชน เช่น เราเป็นราษฎรธรรมดา แต่ถ้าผู้บริหาร ประเทศคดโกงฉ้อราษฎร์บังหลวงเราก็ต้องไปคัดค้าน คำว่า ราษฎร อาจหมายถึงคนทั่วไปของอำเภอหรือจังหวัดก็ได้ เช่น ที่จังหวัดนี้ ราษฎรทำ มาหากินทางเกษตรกรรม จังหวัดของเราได้ชื่อว่าเป็น จังหวัดที่ราษฎรยากจนที่สุด

สรุป คำว่า “พลเมือง” มีความแตกต่างจาก คำว่า “ประชาชน” และ “ราษฎร” ตรงที่ว่าพลเมืองจะแสดงออกถึงความกระตือรืนร้นในการรักษาสิทธิต่าง ๆ ของตน รวมถึงการมีส่วนร่วมทางการเมืองโดยการแสดงออกซึ่งสิทธิ เสรีภาพ ในการแสดงความคิดเห็น ความเป็นพลเมือง (Citizen) มีความหมาย ที่สะท้อนให้เห็นถึงบทบาท หน้าที่ และความรับผิดชอบของสมาชิก ทางสังคมที่มีต่อรัฐ ต่างจากคำว่า ประชาชน ที่กลายเป็นผู้รับคำสั่ง ทำตามผู้อื่น ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญจึงอยู่ที่การเปลี่ยนให้ ประชาชนคนธรรมดาได้กลายเป็นพลเมืองที่มีสิทธิกำหนดทิศทางของประเทศได้

คำว่า“พลเมือง” “วิถี”และ “ประชาธิปไตย” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิต พ.ศ.2542  ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้

“พลเมืองดีในวิถีชีวิตประชาธิปไตย” หมายถึง พลเมืองที่มีคุณลักษณะที่สำคัญ คือ เป็นผู้ที่ยึดมั่นใน หลักศีลธรรมและคุณธรรมของศาสนา มีหลักการทางประชาธิปไตยในการดำรงชีวิต ปฏิบัติตนตามกฎหมาย ดำรงตนเป็นประโยชน์ต่อสังคม โดยมีการช่วยเหลือเกื้อกูลกัน อันจะก่อให้เกิดการพัฒนาสังคม และประเทศชาติ ให้เป็นสังคมและเป็นประเทศประชาธิปไตยอย่าง แท้จริงตามหลักการทางประชาธิปไตย

คุณลักษณะของพลเมืองดีในวิถีประชาธิปไตย

กิจกรรม : การสำรวจพฤติกรรมตนเอง

คำชี้แจง :  ให้นักเรียนสำรวจพฤติกรรมตนเองแล้วเขียนลงในตารางในสมุดคู่มือกิจกรรม เพื่อเป็นสัญญาระหว่าง ครูกับนักเรียน

การสำรวจพฤติกรรมตนเอง

(พฤติกรรมของ เด็กหญิง.....................................ชั้น..........เลขที่.............)

ครูที่ปรึกษา คือ..........................................................................................

กิจกรรมที่ 1 :   เกมสร้างวินัย                             วันที่...........เดือน..........................พ.ศ............

คำชี้แจง  :  เกมและกฏกติกาการเล่นเกม  กำหนดไว้ใน >>>>  https://sites.google.com/site/brcivi

สิ่งที่ได้รับจากการเล่นเกม

1.        ...........................................................................................................................................................

2.        ..........................................................................................................................................................

3.        ...........................................................................................................................................................

4.        ...........................................................................................................................................................

5.        ..........................................................................................................................................................

กิจกรรมที่ 3 : การพัฒนาตน ตามศาสตร์พระราชา                วันที่..........เดือน..........................พ.ศ............

คำชี้แจง : ให้นักเรียนทำกิจกรรมตามที่กำหนด

ตอนที่ 1  ให้นักเรียนอ่านบทความ เรื่อง พระมหากษัตริย์นักประชาธิปไตย  และตอบคำถามให้ถูกต้องและสมบูรณ์

พระมหากษัตริย์นักประชาธิปไตย

          ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย บัญญัติให้อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นประมุขทรงใช้อำนาจนั้นทางรัฐสภา คณะรัฐมนตรี และศาล พระราชกรณียกิจและพระราชจริยาวัตรของพระองค์มีมากมายเป็นที่ประจักษ์แก่พสกนิกรทั้งประเทศ เพราะพระองค์ทรงปฏิบัติทั้งพระราช กรณียกิจตามรัฐธรรมนูญ และการบำบัดทุกข์บำรุงสุข ทรงร่วมทุกข์ร่วมสุขกับประชาชนชาวไทยไม่เว้นแม้แต่ราษฎรในถิ่นทุรกันดาร เมื่อใดที่เกิดความขัดแย้งและความยุ่งยากใดๆ ในประเทศ อันก่อให้เกิดความขุ่นหมอง ก็มักจะมีการอ้างพระบารมีปกเกล้าฯ เป็นที่พึ่ง จนถึงกับลืมนึกถึงหลักการตามครรลองประชาธิปไตย ด้วยเหตุนี้ ตลอด 70 ปี แห่งการครองราชย์ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9  วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชน ทิศทางการพัฒนาประเทศ การบริหารราชการแผ่นดิน และการแก้ไขปัญหาวิกฤตของบ้านเมือง จึงปรากฎอยู่ในพระราชดำรัส พระบรมราโชวาท และ พระราชกรณียกิจหลายต่อหลายครั้ง    จะเป็นการเตือนสติทุกฝ่ายไม่ว่าจะเป็นฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ รวมทั้งองค์กรอิสระ และประชาชนคนไทยทุกคน ให้มีสติ และหลักในการบริหารราชการแผ่นดินให้คำนึงถึงชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนโดยส่วนรวมเป็นสำคัญ และการแก้ไขปัญหาทางการเมืองตามครรลองประชาธิปไตย แต่อย่างไรก็ตาม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 ทรงมีบรรทัดฐานการวางพระองค์ในฐานะ พระมหากษัตริย์ในระบอบประชาธิปไตยของไทย ทรงถึงพร้อมด้วยพระปรีชาสามารถ แม้จะทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจตามกฎหมายและตามราชประเพณีหลายประการ แต่ก็ทรงบริหารพระราชอำนาจนั้นอย่างมีขอบเขต หากไม่มีความจำเป็นพระองค์ก็จะไม่ได้ทรงนิยมใช้พระเดชสั่งการทางการเมือง ตามลักษณะ “โองการ” ของเทวราช ผู้ทรงอำนาจ หากแต่ทรงใช้พระคุณ โดยเฉพาะพระปัญญาคุณ และพระมหากรุณาธิคุณในลักษณะของธรรมิกราชผู้ทรงธรรม ในการพระราชทานคำแนะนำและคำตักเตือนแก่ฝ่ายบริหารทุกฝ่ายเป็นการภายใน เพื่อผู้ที่เกี่ยวข้องจะได้รับไปพิจารณาเป็นแนวทางและใช้สติสำนึกในการปฏิบัติ นับเป็นจุดเชื่อมประสานวิถีประชาธิปไตยกับการมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขได้อย่างดีเยี่ยม และเป็นวิถีทางที่ทำให้ทรงดำรงความเป็นกลางในทางการเมืองไว้ได้ ดังพระราชดำรัสความว่า “เราพยายามวางตัวให้เป็นกลาง และร่วมมือโดยสันติวิธีกับทุกฝ่าย เพราะเชื่อว่าความเป็นกลางนี้จำเป็นสำหรับเรา...”                  

           พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที 9  ผู้ทรงเป็นที่เคารพสักการะอย่างสูงสุดของพวกเราชาวไทยทั้งหลายนั้น ทรงมีประสบการณ์ได้ทอดพระเนตรเห็นความเป็นไปในด้านการเมืองการปกครองของไทยในยุคสมัยประชาธิปไตยมามากที่สุด เพราะทรงต้องเผชิญกับสถานการณ์ทางการเมืองในรูปแบบต่างๆ มาตลอดระยะที่ทรงครองราชย์นับถึงบัดนี้ได้ 70  ปี เนิ่นนานกว่ารัฐบาลทุกยุคทุกสมัยที่เพียงผ่านมา แล้วก็ผ่านไปในระยะเวลาอันสั้น ดังนั้น การที่พระองค์ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจและพระราชจริยาวัตรตามกรอบแห่งกฎหมายโดยยึดหลักทศพิธราชธรรม พระองค์ทรงเป็นสัญลักษณ์ที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของประชาชนชาวไทยทั้งประเทศทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่เปี่ยมล้นไปด้วยพระเมตตา และพระปัญญาที่แหลมคมและสุขุมรอบคอบ และที่อัศจรรย์เป็นอย่างยิ่งของพระมหากษัตริย์ รัชกาล  ที่ 9 คือ พระองค์ทรงมีบทบาทสำคัญในการแก้ไขปัญหาวิกฤตทางการเมืองหลายต่อหลายครั้งที่เกิดความสับสนทางการเมือง เกิดวิกฤตทางกฎหมาย และเกิดวิกฤตทางการเมืองการปกครอง ที่ยากแก่การแก้ไข     

และเพื่อแก้ไขปัญหาบ้านเมืองตามครรลองประชาธิปไตยและการบริหารราชการแผ่นดินที่คำนึงถึงประโยชน์สุขของประชาชนเป็นหลักได้อย่างมีศิลปะและมีความสง่างามเป็นอย่างยิ่ง จึงอาจกล่าวได้ว่า พระองค์ทรงเป็น “พระมหากษัตริย์นักประชาธิปไตย” อย่างแท้จริง

อ้างอิง : วัชรา ไชยสาร. วารสารสันพระปกเกล้า ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 เดือนพฤษภาคม - สิงหาคม 2549   จาก http://wiki.kpi.ac.th/   สืบค้นเมื่อ 1 ตุลาคม 2560.

             :ไทยรัฐฉบับพิมพ์ วันที่ 14 ต.ค. 2559.  พระราชประวัติ "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช.  https://www.thairath.co.th/content/753396.   

                         สืบค้นเมื่อ 16 ตุลาคม 2560.

ตอนที่ 2  ตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง สมบูรณ์

1.        ให้นักเรียนอธิบาย คำว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม”   ซึ่งเป็นปฐมบรมราชโองการของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมราชบพิตร รัชกาลที่ 9 

................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2.        ให้นักเรียนยกตัวอย่าง พระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมราชบพิตร รัชกาลที่ 9 ที่พระองค์ปฏิบัติให้เห็นเป็นแบบอย่าง เกี่ยวกับการบริหารบ้านเมืองให้เจริญก้าวหน้า มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน

      ................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3.  จากบทความข้างต้น นักเรียนจะนำคำสอนของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมราชบพิตร รัชกาลที่ 9  ไปใช้ เรื่องใดบ้างและนำไปใช้อย่างไร เพื่อพัฒนาประชาธิปไตยของไทยเรามั่นคงและยั่งยืนสืบไป

กิจกรรมที่ 4 : เป็นคนดีของครอบครัว  โรงเรียนและสังคม        วันที่..........เดือน.....................พ.ศ............            

ตอนที่ 1 :   การมีส่วนร่วมในกิจกรรมของครอบครัว  โรงเรียน และสังคม                

คำชี้แจง :  ให้นักเรียนทำเครื่องหมาย R หน้าข้อความที่นักเรียนปฏิบัติจริง พร้อมทั้งอธิบาย ผลที่เกิดขึ้น

ให้ถูกต้องและสมบูรณ์

                -

ตอนที่ 2  :  การสร้างประชาธิปไตย ในห้องเรียน และโรงเรียน                  

คำชี้แจง : ให้นักเรียนตรวจสอบพฤติกรรมของตนเอง เกี่ยวกับ การมีส่วนร่วมและรับผิดชอบในการตัดสินใจต่อกิจกรรมของห้องเรียนและโรงเรียนว่าได้ปฏิบัติหรือไม่  ถ้าปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติจะเกิดผลต่อส่วนรวมอย่างไร

ตอบคำถามเกี่ยวกับผลการมีส่วนร่วมในกืจกรรม

1.          การให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมในระดับห้องเรียน

หากให้ความร่วมมือในการปฏิบัติจะเกิดผลดี อย่างไร...................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

หากไม่ให้ความร่วมมือในการปฏิบัติจะเกิดผลเสียอย่างไร.............................................................................................

........................................................................................................................................................................................

2.          การให้ความร่วมมือในการทำกิจกรมในระดับโรงเรียน

หากให้ความร่วมมือในการปฏิบัติจะเกิดผลดี อย่างไร...................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

หากไม่ให้ความร่วมมือในการปฏิบัติจะเกิดผลเสียอย่างไร............................................................................................

........................................................................................................................................................................................

กิจกรรมที่ 5 : การตรวจสอบและเลือกรับข้อมูลข่าวสาร    วันที่..........เดือน.................พ.ศ...........

คำชี้แจง : ให้นักเรียนหาข่าวที่นักเรียนสนใจ 1 ข่าว แล้วนำมาติดในช่องว่างที่กำหนดให้ บอกแหล่งที่มา แล้วตอบคำถามตามความคิดเห็นของนักเรียน

1.        ข่าวที่นักเรียนอ่านเป็นเรื่องเกี่ยวกับ........................................................................................................

2.        สรุปประเด็นหรือสาระสำคัญที่ได้จากการอ่านข่าว.................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

3.        นักเรียนสนใจข่าวนี้ เพราะ......................................................................................................................

4.        ข่าวนี้มีแหล่งที่มาน่าเชื่อถือหรือไม่            *  น่าเชื่อถือ                                * ไม่น่าเชื่อถือ

5.        นักเรียนคิดว่าเนื้อหาในข่าวควรนำมาเป็นแบบอย่างหรือควรนำมาปฏิบัติหรือไม่         * ควร    * ไม่ควร

เพราะ.......................................................................................................................................................

กิจกรรมที่ 6 : รู้จักรัฐธรรมนูญ : กฎหมายสูงสุดของประเทศ     วันที่..........เดือน.................พ.ศ...........

คำชี้แจง : ให้นักเรียนศึกษาประวัติวันรัฐธรรมนูญ แล้วระบายสีอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยพร้อมทั้งตกแต่งให้สวยงาม เหมาะสมกับวันรัฐธรรมนูญ  พร้อมทั้งตอบคำถามให้ถูกต้องและสมบูรณ์