DDR-MUSEUM

Het DDR-museum in Berlijn werd op 15 juli 2006 geopend. Het museum geeft een beeld van het dagelijks leven in de Duitse Democratische Republiek.

Het museum heeft 17 thema's: grens, Berlijn, verkeer, Stasi, inkoop, producten, bouwen, wonen, vrouw en familie, media, onderwijs, jeugd, werk, mode, cultuur, vrije tijd en vakantie.

In tegenstelling tot veel andere musea kan men een groot deel van de collectie aanraken en gebruiken. Zo kan men in een Trabant gaan zitten, in de woonkamer plaatsnemen, kledingstukken uit de kast halen en aantrekken en in de schoolschriften in een boekentas bekijken. 

Plattenbau

Na de oorlog lagen grote delen van Duitsland in puin. Er was veel vraag naar nieuwe woningen, want een groot deel van de bevolking woonde in verouderde woningen, vaak krotten. Slechts 39 procent van de woningen had een bad of een douche, 36 procent een toilet binnen en slechts 25 procent had warm water. De politieke leiders van de DDR wilden dit veranderen en maakten van de woningbouw een paradepaardje.

In de jaren 70 en 80 zijn er zo’n drie miljoen nieuwe woningen gebouwd volgens een prefab-systeem. Hier stamt dan ook de naam ‘Plattenbau’, platenbouw vanaf. De woningen waren van alle gemakken voorzien. Zo was er centrale verwarming, stromend warm en koud water en elke woning had een eigen toilet. De woningen waren klein, maar de huur werd kunstmatig laag gehouden. 

Woningen werden in de DDR door de staat toegewezen. Privébezit van een woning bestond er bijna niet. Door de grote vraag naar degelijke woningen ontstonden er lange wachtlijsten en het duurde soms een aantal jaar vooraleer je een woning toegewezen kreeg. Jonge gezinnen kregen voorrang in het systeem en daardoor werd er vaak al snel getrouwd. Afhankelijk van de grootte van je gezin kreeg je dan een grotere of kleinere woning. Er werd geen onderscheid gemaakt tussen rijk en arm. Alle lagen van de bevolking woonden bij elkaar. Professoren en arbeiders woonden er naast elkaar. 

Trabant

Trabant is de merknaam van een serie modellen uit de Oost-Duitse autofabriek in Zwickau. De naam is in 1957 gekozen na een prijsvraag nadat de auto eerst slechts onder zijn typeaanduiding verkocht werd. De naam betekent het zoveel als 'begeleider' of 'maatje', maar verwijst ook naar Erdtrabant, oftewel satelliet. De auto moest tonen dat de DDR meeging in de technologische vooruitgang die in 1957 in de Sovjet-Unie de eerste satelliet leverde.

De Trabant was een heel robuuste wagen die door de eigenaar gemakkelijk zelf te onderhouden en te repareren was.

De productie werd in 1991 stopgezet.

Vakantie

Reizen naar het buitenland was in wezen alleen toegestaan naar de bevriende socialistische landen. Reizen naar niet-socialistische landen waren voor DDR-burgers alleen in uitzonderlijke gevallen mogelijk. 

Toerisme in de DDR was bedoeld voor de ontspanning van de DDR-burgers en moest ook de socialistische houding van DDR-burgers versterken en werd hierdoor erg aangemoedigd door de regering van de DDR. De eilanden rond de Baltische zee (Ostsee) Rügen en Usedom waren de meest populaire bestemmingen, samen met de prachtige omgevingen van ​het nationale park Thüringer Wald en het beboste middelgebergte Sächsische Schweiz.

Vakanties waren een staatsaangelegenheid in de DDR. Of men er nu voor koos om te kamperen of in een hotel te verblijven: de locaties waren altijd in eigendom van de staat. Die accommodaties waren betaalbaar voor iedereen.

Je moest wel geluk hebben, want er was nooit genoeg voor iedereen beschikbaar. Bedden in deze accommodaties moesten maanden van tevoren worden aangevraagd en alleen een gelukkig aantal (de 'beste socialisten') slaagden erin om er eentje toegewezen te krijgen. 

Wat heel populair was in de DDR, was de FKK ofwel de Freikörperkultur. Er waren dus heel wat naaktstranden en ook naaktzwemmen werd algemeen aanvaard.

Producten uit het westen waren verboden in de DDR. Hoewel de schappen in de winkels redelijk vol waren, was het assortiment erg beperkt. Je had vaak maar één merk boter, melk of suiker. Consumenten hadden dus vooral behoefte aan diversiteit, maar ook aan schaarse en/of hoogwaardige westerse (eind)producten zoals sigaretten, verzorgingsproducten, panty's en/of koffie. Ook was er grote behoefte aan bepaalde grondstoffen zoals staal, cacao, vlees en (tropisch) fruit.

De (geruchten over de) komst van schaarse producten leidden binnen afzienbare tijd tot lange wachtrijen binnen en buiten de winkels. Voorbijgangers gingen vaak zonder enige aanleiding aansluiten in de lange rijen (“Schlange stehen”) in de hoop iets nuttigs "op de kop te kunnen tikken".

Als datgene waarvoor ze al die tijd in de rij hadden gewacht niet voldeed aan de verwachtingen, konden ze deze altijd nog als ruilmiddel gebruiken.

Na de val van de muur verdwenen veel van de typische DDR-producten. Aanvankelijk was men blij eindelijk vrije toegang te hebben tot de westerse markt. Na een tijdje ontstond er echter een gevoel van nostalgie (“Ostalgie”) naar de oude DDR-merken en ondertussen kan je heel wat van deze producten weer (online) kopen.

Nina Hagen werd in 1955 in de Oost-Duitse hoofdstad Berlijn geboren. 

Zij groeide op in een cultureel gezin, want haar vader was schrijver en haar moeder een actrice. Zij volgde een zangopleiding in klassieke en populaire zang, dans en piano. Hierna bouwde zij een succesvolle carrière als (punk)zangeres op in de DDR.

In december 2021 koos bondskanselier Angela Merkel voor de taptoe (een militaire en muzikale show waarbij de diverse krijgsmachtonderdelen zich aan het publiek presenteren) bij haar afscheid voor het nummer “Du hast den Farbfilm vergessen” van Nina Hagen.

Nina Hagen - Du hast den Farbfilm vergessen (Ein Kessel Buntes)

Du hast den Farbfilm vergessen, Nina Hagen

Hoch stand der Sanddorn am Strand von Hiddensee

Micha, mein Micha, und alles tat so weh

Dass die Kaninchen scheu schauten aus dem Bau

So laut entlud sich mein Leid ins Himmelblau

So böse stampfte mein nackter Fuß den Sand

Und schlug ich von meiner Schulter deine Hand

Micha, mein Micha, und alles tat so weh

Tu das noch einmal, Micha, und ich geh

Du hast den Farbfilm vergessen, mein Michael

Nun glaubt uns kein Mensch, wie schön's hier war, haha, haha

Du hast den Farbfilm vergessen bei meiner Seel

Alles blau und weiß und grün und später nicht mehr wahr

Du hast den Farbfilm vergessen bei meiner Seel

Alles blau und weiß und grün und später nicht mehr wahr

Nun sitz ich wieder bei dir und mir zu Haus

Und such die Fotos fürs Fotoalbum aus

Ich im Bikini und ich am FKK

Ich frech im Mini, Landschaft ist auch da, ja

Aber, wie schrecklich, die Tränen kullern heiß

Landschaft und Nina und alles nur schwarz-weiß

Micha, mein Micha, und alles tut so weh

Tu das noch einmal, Micha, und ich geh

Du hast den Farbfilm vergessen, mein Michael

Nun glaubt uns kein Mensch, wie schön's hier war, haha, haha

Du hast den Farbfilm vergessen bei meiner Seel

Alles blau und weiß und grün und später nicht mehr wahr

Du hast den Farbfilm vergessen bei meiner Seel

Alles blau und weiß und grün und später nicht mehr wahr

FDJ

Na het ontstaan van de DDR in 1949 werd de communistische Freie Deutsche Jugend de officiële jeugdbeweging. Het lidmaatschap was niet verplicht, maar wie geen lid was, ondervond veel moeilijkheden bij de keuze van een opleiding en het vinden van werk. Ook op scholen werd er via de leerkrachten veel druk uitgeoefend om lid te worden van de FDJ. 

Ampelmann

In 1961 diende verkeerspsycholoog Karl Peglau bij het ministerie voor verkeer in de DDR een voorstel in om het verkeer voor voetgangers veiliger te maken. Hij ontwikkelde speciaal voor voetgangers een apart verkeerslicht. Na veel ontwerpen en proefprojecten werden de eerste “Ampelmännchen” in 1969 in gebruik genomen.

Na de val van de muur werden deze typische DDR-Ampelmännchen ingeruild voor de westerse variant. Na verloop van tijd ontstond er protest: het gevoel van Ostalgie kwam ook hier naar boven en uiteindelijk ontstond er zelfs een politiek draagvlak om het DDR-Ampelmännchen te beschermen. Tot op de dag van vandaag kan je in het vroegere Oost-Duitsland nog DDR-Ampelmännchen zien. Markus Heckhausen heeft er zelfs een hele designketen rond gebouwd: AMPELMANN Berlin

Das Sandmännchen

Videos | Unser Sandmännchen

https://www.kika.de/unser-sandmaennchen/unser-sandmaennchen-100

“Unser Sandmännchen" (kort ook "Sandmann") is een Duits kinderprogramma, dat sinds 1959 geproduceerd wordt en de langstlopende tv-serie ter wereld is. Ook na de val van de muur bleef “Unser Sandmann” dus bestaan.

Al 65 jaar lang gaan Duitse kinderen na de “Abendgruß” van het zandmannetje naar bed.

Sandmann, lieber Sandmann

es ist noch nicht soweit.

Wir sehen erst den Abendgruß,

eh jedes Kind ins Bettchen muss.

Du hast gewiss noch Zeit!

Kinder, liebe Kinder

es hat mir Spaß gemacht.

Nun schnell ins Bett und schlaft recht schön,

dann will auch ich zu ruhe gehn.

Ich wünsch euch:

Gute Nacht!