ส่วนที่ 2 ข้อตกลงในการพัฒนางานที่เป็นประเด็นท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน 

             ประเด็นที่ท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียนของผู้จัดทำข้อตกลง ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งครู (ยังไม่มีวิทยฐานะ) ต้องแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวัง คือ การปรับประยุกต์ การจัดการเรียนรู้และการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นหรือมีการพัฒนามากขึ้น (ทั้งนี้ประเด็นท้าทายอาจจะแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวังที่สูงกว่าได้)

ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหา เรื่อง สมดุลเคมี สำหรับนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 5/2 โดยการใช้เทคนิค KWDL

1. สภาพปัญหาของผู้เรียนและการจัดการเรียนรู้

ความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหา เรื่อง แก๊สและสมบัติของแก๊ส ในรายวิชาเคมี 3 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2 โรงเรียนละแมวิทยา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2568 อยู่ในช่วงปานกลางค่อนไปทางต่ำ เมื่อได้รวบรวมข้อมูลจากการตรวจ แบบสอบกลางภาคเรียนและสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนพบว่า นักเรียนไม่สามารถถอดความโจทย์ปัญหาเกี่ยวกับเรื่องแก๊สและสมบัติของแก๊สได้ โดยนักเรียนไม่สามารถระบุได้ว่าโจทย์กำหนดสิ่งใดมาให้บ้าง โจทย์ต้องการหาคำตอบใด และไม่สามารถเลือกใช้ความสัมพันธ์หรือเนื้อหาที่เรียนมาแล้วให้เข้ากับโจทย์ปัญหาได้ ซึ่งเป็นหลักการสำคัญในการเรียนวิชาเคมีในเชิงการคำนวณทุกเรื่อง โดยเฉพาะเรื่อง สมดุลเคมี ซึ่งเป็นเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการคำนวณปริมาณต่าง ๆ โดยตรง เพราะหากไม่เข้าใจหลักการเหล่านี้แล้ว จะทำให้ไม่สามารถแก้ปัญหาโจทย์ในรูปแบบต่าง ๆ ในวิชาเคมีได้ จึงเป็นสาเหตุให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ และไม่สามารถนำความรู้ไปใช้ในการสอบแข่งขัน หรือใช้ศึกษาต่อในระดับสูงขึ้นไปได้ ซึ่งการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิค KWDL เป็นเทคนิคที่ฝึกทักษะในการอ่านคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ และการแก้โจทย์ปัญหาได้อย่างเป็นขั้นตอน จะช่วยให้นักเรียนพัฒนาความสามารถในการคิดวิเคราะห์ปัญหา ความสามารถในการแปลภาษาโจทย์ คิดคำนวณ และความสามารถในการสรุปความโจทย์ปัญหาได้

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

2.1 กลุ่มเป้าหมาย

นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2 โรงเรียนละแมวิทยา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2568 จำนวน 9 คน

2.2 แผนการดำเนินการวิจัย

ในการดำเนินการวิจัย ผู้วิจัยจะดำเนินการตามขั้นตอนการวิจัยในการสำรวจปัญหาของห้องเรียน สร้างเครื่องมือ และเก็บรวบรวมข้อมูล

2.2.1 การสำรวจปัญหา

ผู้วิจัยได้รับมอบหมายให้สอนรายวิชาเคมี 3 ซึ่งมีนักเรียนจำนวน 45 คน (2 ห้องเรียน) เป็นเวลา 3 คาบต่อสัปดาห์ และได้ดำเนินการสำรวจปัญหาตามขั้นตอนดังต่อไปนี้

1)   รวบรวมประวัติของนักเรียนเป็นรายบุคคล โดยวิธีการกรอกข้อมูลผ่าน google form โดยมีรายละเอียดได้แก่ ชื่อ นามสกุล ชื่อเล่น รูปภาพนักเรียน และสิ่งที่อยากจะบอกแก่ครูผู้สอนเกี่ยวกับการเรียน

2)   สังเกตชั้นเรียนอย่างไม่เป็นทางการ และบันทึกปัญหาการเรียนรู้ของนักเรียนหลังการจัดการเรียนรู้ทุกคาบ

3) ปัญหาของการสอนโจทย์ปัญหาที่เป็นเคมีคำนวณ คือนักเรียนไม่สามารถแปลสิ่งที่โจทย์ต้อองการจะบอกแก่นักเรียนได้ และเลือกใช้ความรู้ที่เรียนมาแก้โจทย์ปัญหาไม่ได้

2.2.2 การสร้างเครื่องมือ

             1) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย

- แผนการจัดการเรียนรู้ มีขั้นตอนในการออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้ดังนี้ ศึกษาผลการเรียนรู้ และสาระการเรียนรู้จาก ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560 จากนั้นกำหนดจุดประสงค์การเรียนรู้และออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการสามขั้นตอน และออกแบบการนำเทคนิค KWDL ไปใช้ในขั้นสอน และตรวจสอบคุณภาพของแผนการจัดการเรียนรู้โดยครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้ จากนั้นนำแผนการจัดการเรียนรู้ที่ผ่านการตรวจแล้วมาปรับปรุงแก้ไข และจัดพิมพ์เป็นฉบับสมบูรณ์ เพื่อนำไปทดลองใช้จริงกับนักเรียนที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย

    2) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล

                           2.1) แบบฝึกหัดการแก้โจทย์ปัญหา

แบบฝึกหัดการแก้โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับสมดุลเคมี  ซึ่งมีระดับความซับซ้อนของการแก้โจทย์ปัญหาแตกต่างกัน จำนวน 10 ข้อ เมื่อจัดทำเสร็จแล้วให้ครูในกลุ่มสาระเป็นผู้ตรวจสอบความเหมาะสมและความถูกต้อง

                           2.2) แบบสอบเก็บคะแนน

       แบบสอบสอบเก็บคะแนน วิชา เคมี 3 เป็นข้อสอบปรนัย 10 ข้อ และอัตนัยเขียนตอบ จำนวน 2 ข้อ ซึ่งข้อสอบอัตนัย เรื่อง สมดุลเคมี จะนำมาใช้เป็นเครื่องมือเก็บข้อมูล โดยกำหนดผลการเรียนรู้ต่อไปนี้

       - คำนวณค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยา

       - คำนวณความเข้มข้นของสารที่สภาวะสมดุล

       - คำนวณค่าคงที่สมดุลหรือความเข้มข้นหรือหรือความเข้มข้นของปฏิกิริยาหลายขั้นตอน

เมื่อจัดทำเสร็จแล้วนำแบบสอบให้ครูในกลุ่มสาระตรวจสอบ เพื่อพิจารณาความเหมาะสมและความตรงของเนื้อหา ภาษาที่ใช้ในแบบสอบ รวมทั้งให้คำแนะนำในการปรับปรุงแก้ไขแบบสอบก่อนนำไปใช้จริง

2.2.3 การเก็บรวบรวมข้อมูล

การดำเนินการวิจัยในครั้งนี้ ผู้วิจัยได้กำหนดแผนการดำเนินการวิจัย ไว้ดังนี้

พฤษภาคม 2568

-  สร้างแบบเก็บข้อมูลนักเรียนและเก็บข้อมูลนักเรียน

มิถุนายน 2568

 -  ทำการทดสอบกลางภาคเรียนที่ 1 เนื้อหา เรื่องแก๊สและสมบัติของแก๊ส เพื่อจัดกลุ่มผู้เรียน

กรกฎาคม 2568

-  ดำเนินการสร้างเครื่องมือ

- สอบย่อยบทที่ 2 เรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี เพื่อเลือกกลุ่มเป้าหมาย

สิงหาคม 2568

-  เริ่มใช้แผนการจัดการเรียนรู้ด้วยโดยใช้เทคนิค KWDL ครั้งที่ 1

-   เก็บรวบรวมข้อมูล ความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาด้วยวิธีการใช้เอกสารประกอบการเรียน และสังเกตอย่างไม่เป็นทางการจากการตอบคำถาม

-   เริ่มใช้แผนการจัดการเรียนรู้ด้วยโดยใช้เทคนิค KWDL ครั้งที่ 2

-   เก็บรวบรวมข้อมูล ความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาด้วยวิธีการใช้แบบฝึกหัด และสังเกตอย่างไม่เป็นทางการจากการตอบคำถาม

-   เริ่มใช้แผนการจัดการเรียนรู้ด้วยโดยใช้เทคนิค KWDL ครั้งที่ 3

-   เก็บรวบรวมข้อมูล ความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาด้วยวิธีการใช้แบบฝึกหัด และสังเกตอย่างไม่เป็นทางการจากการตอบคำถาม

-   ทำการทดสอบเก็บคะแนนเรียน โดยใช้แบบสอบเก็บคะแนนเรียนบทที่ 3 สมดุลเคมี

กันยายน 2568

-   วิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผลการวิจัย

2.2.4 การวิเคราะห์ข้อมูล

งานวิจัยนี้ใช้ร้อยละคะแนนพัฒนาการ มาทดสอบเพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาวิชาเคมี เรื่อง สมดุลเคมี ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2 โดย

1)  ผลการประเมินความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหา จากแบบฝึกหัด จะถูกนำมาตรวจและให้คะแนน

2)  ผลการประเมินความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาจากแบบสอบเก็บคะแนน นำคะแนนมาเปรียบเทียบกับความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาในเรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี จากแบบสอบย่อยเพื่อหาร้อยละพัฒนาการ

3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง

       3.1 เชิงปริมาณ

- นักเรียนกลุ่มตัวอย่างชั้น ม.5/2 ร้อยละ 50 มีความสามารถในการแก้ปัญหาโจทย์ปัญหาเรื่องสมดุลเคมีเพิ่มขึ้น

 3.2 เชิงคุณภาพ

- นักเรียนสามารถทำโจทย์ปัญหาเรื่องสมดุลเคมีได้ถูกต้อง

จากผลการวิจัย พบว่า เมื่อใช้วิธีการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคนิค KWDL ในการจัดการเรียนรู้ เรื่อง สมดุลเคมี นักเรียนส่วนใหญ่มีร้อยละพัฒนาการของคะแนนสอบอัตนัยเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 56 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด แสดงว่านักเรียนมีความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาที่เพิ่มขึ้น

อภิปรายผลการวิจัย

จากผลการวิจัย พบว่า เมื่อนักเรียนได้รับการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคนิค KWDL นักเรียนมีร้อยละพัฒนาการของคะแนนสอบอัตนัยเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 56 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด แต่ยังมีนักเรียนที่มีร้อยละพัฒนาการไม่เปลี่ยนแปลง และลดลง คิดเป็นร้อยละ 44 ของจำนวนนักเรียนทั้งหมด จากการสัมภาษณ์นักเรียนในกลุ่มดังกล่าว พบว่า นักเรียนไม่มีพื้นฐานในทางคณิตศาสตร์ที่ใช้ในการแก้โจทย์ปัญหาเคมี จึงทำให้ไม่สามารถดำเนินการแก้โจทย์ปัญหาได้อย่างถูกต้อง แต่นักเรียนยังสามารถเขียนความสัมพันธ์ที่สามารถนำมาใช้ได้อย่างถูกต้อง และระยะเวลาในการจัดการเรียนรู้โดยใช้เทคนิค KWDL มีเพียง 3 ครั้ง จึงอาจไม่เพียงพอที่จะทำให้ผู้เรียนพัฒนาความสามารถในการแก้โจทย์ปัญหาได้ รวมทั้งเนื้อหาและโจทย์ปัญหาที่นำมาใช้ออกข้อสอบมีระดับความยากค่อนข้างยาก ทำให้นักเรียนไม่สามารถทำคะแนนได้สูงขึ้นเท่าที่ควร