ปลาส้มเวียงดงหลวง

1.ประวัติความเป็นมาและคติความเชื่อ

กลุ่มปลาส้มเวียงดงหลวงเกิดจากภูมิปัญญาชาวบ้านตั้งแต่สมัยปู่ยาตายาย เป็นการถนอมอาหารที่ใช้วัตถุดิบในชุมชน ปลอดสารพิษและมีเนื้อปลาที่มีความพิเศษ คือชุมชนสมัยก่อน บ้านดงหลวง บ้านวังหมุ้น บ้านดงใต้พัฒนา บ้านดงเหนือและดงเจริญ ยังเป็นหมู่บ้านเดียวกันยังไม่แยกเหมือนปัจจุปันนี้ เป็นหมู่บ้านใหญ่ ชาวบ้านสมัยก่อนมีพื้นฐานการหาปลา เนื่องจากพื้นที่บริเวณนี้ มีแม่น้ำ 2 สาย คือแม่น้ำปิงกับแม่น้ำลี้ มาบรรจบกันพอดี เป็นจุดสิ้นสุดของแม่น้ำลี้ ที่เรียกว่า สุดสายน้ำลี้ ทำให้มีแหล่งอาหารปลา ปลาชุกชุมมาก และเนื้อปลาก็มีรสชาติพิเศษที่ไม่เหมือนใคร อีกทั้งยังเชื่อมความสัมพันธ์ของกลุ่มเวียงดงหลวงให้มีความสามัคคี ความผูกพัน ผ่านการทำอาหารไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลา

2.วัตถุดิบและเครื่องปรุง

1. เนื้อปลาเกล็ด เช่น ปลาจีน ปลาตะเพียน (แม่น้ำลี้/แม่น้ำปิง)

2. มะขามเปียก

3. ข้าวสวย

4. กระเทียม

5. พริกแห้ง

6. น้ำมันปาล์ม

7. กระเทียมไทย

3.วิธีการขั้นตอนการปรุง/เคล็ดลับการปรุง

1.นำปลาที่เลือกไว้มาขอดเกล็ด ควักไส้ ขี้ปลา ออกให้หมด แล้วบั้งตัวปลาทั้งสองข้าง ใช้แปรงเฉพาะขัดให้เนื้อปลาให้สะอาด ดึงก้างปลาออก แล้วนำมาหั่น ตากให้แห้ง

2.มะขามเปียกสูตรพิเศษ ต้องเป็นมะขามพื้นบ้านที่ต้นโตอายุเกิน 40 ปี เพราะจะมีเนื้อเปรี้ยวพิเศษ และต้องกรองเอาเฉพาะน้ำมะขามเปียกเท่านั้น (ต้องกรองเฉพาะ น้ำที่ 1 เท่านั้น เพราะจะมีรสชาติเข้มข้น) และน้ำเนื้อปลามาแช่ไว้ประมาณ 30 นาที เพื่อดับกลิ่นคาวปลา แล้วล้างน้ำประมาณ 3 น้ำให้สะอาด

3.นำเนื้อปลามาสะเด็ดให้แห้ง เอาเกลือลงก่อน นำข้าวสวยมาคุกเคล้ากับเนื้อปลา

4.นำปลามาหมักไว้ กดปลาให้แน่น ปิดฝาให้สนิท หมักไว้ประมาณ 2 วัน

5.เลือกกระเทียมพื้นบ้าน นำมาตำให้ละเอียดเพื่อนำมาทอดกรอบในขั้นตอนสุดท้าย

6.ตั้งน้ำปาล์มประมาณ 180 องศา แล้วน้ำมาทอดให้มีสีเหลืองทอง นำกระเทียมที่เตรียมไว้ มาทอดให้มีกลิ่นหอม

7.วิธีตัก ตักกระเทียมออกให้หมดก่อน แล้วนำเนื้อปลาขึ้นก่อน แล้วเอากระเทียมสะเด็ดน้ำมันให้เรียบร้อย

นำมาโรยบนหน้าปลา

8.พริกแห้ง ย่างพริกแห้งให้มีกลิ่นหอมไม่ไหม้เกรียมเกินไป นำมาโรยบนหน้าปลาให้มีสีสันที่น่ารับประทานมากขึ้น

4.คุณประโยชน์คุณค่าด้านสุขภาพ/โภชนาการ/สมุนไพร

มีส่วนผสมของสมุนไพรที่มีสรรพคุณจากเครื่องสมุนไพรในการช่วยบำรุงร่างกาย

มีส่วนผสมหรือเครื่องปรุงที่ถูกหลักโภชนาการ เช่น ให้สารอาหารครบ 5 หมู่

มีส่วนผสมของสมุนไพรที่หาได้ในท้องถิ่น

5.ด้านการสืบสานและถ่ายทอด