ตั้งอยู่ หมู่ที่ 21 บ้านศรีเวียงชัย เป็นชุมชนโบราณที่มีการอนุรักษ์ ประเพณี วัฒนธรรม วิถีชีวิตความเป็นอยู่อันเรียบง่ายของชาวเขาเผ่าปากะญอแบบดั้งเดิมด้วยความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย บ้านที่อยู่อาศัยจะสร้างด้วยเรือนผูกไม้ไผ่ ไม่มีไฟฟ้าหรือสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ มีอาชีพทำการเกษตร ปลูกข้าวโพดและรับจ้างทั่วไป หลังจากฤดูการเก็บเกี่ยว จะมีการทอผ้า โดยย้อมสีจากธรรมชาติ โดยปลูกเองในพื้นที่ใกล้บ้าน เช่น คราม ขมิ้น เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการจักสานไม้ไผ่ ตีมีด และทำสร้อยกะลา จากมะพร้าว ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ได้รับการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษ เดิมเป็นเมืองลับแล และมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ มีขนาดเล็กมาก ลึกประมาณ 1 ศอก ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ 

            โดยบริเวณรอบบ่อและก้นบ่อจะเป็นศิลาแลง แต่มีความแปลกที่ในบ่อจะมีน้ำใส สะอาด ซึมออกมาทั้งปี ไม่เคยเหือดแห้ง สามารถตักได้เพียงครั้งละ 1 แก้ว ซึ่งชาวปาเกอะญอ เชื่อกันว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์ สามารถนำมาดื่ม เพื่อรักษาโรคภัยไข้เจ็บและทำให้หายป่วยได้ หรือเวลาที่ฝนไม่ตกตามฤดูกาล ชาวบ้านก็จะขอฝนให้ตกได้ ดังนั้นหลวงปู่ฯ ได้สร้างอนุสรณ์สถานไว้ เพื่อให้คนได้มาสักการบูชา มีการปฏิบัติธรรม และที่สำคัญ คือสร้างไว้ เพื่อไม่ให้คนเมืองลับแลมาทำร้าย

แหล่งที่มาข้อมูล  http://www.arts.chula.ac.th

หมู่บ้าบ้านน้ำบ่อน้อย ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูนเป็นที่อยู่อาศัยของกลุ่มชาติพันธ์ “ปกาเกอะญอ” หรือ “กะเหรี่ยงสะกอ” ที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งของจังหวัดลำพูนที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่สืบเนื่องมาแต่ครั้งเป็นศูนย์กลางความเจริญทางวัฒนธรรม ในนามอาณาจักรหริภุญชัยซึ่งมีความสำคัญแห่งหนึ่งในอาณาจักรล้านนา ดินแดนนี้มีกลุ่มชนพื้นเมืองอาศัยอยู่ดั้งเดิมตั้งแต่ก่อนกำเนิดหริภุญชัย เป็นหมู่บ้าน หรือ สังคมชนเผ่าที่มีความหลากหลาย และอาศัยอยู่กันอย่างกระจายกันไปตามพื้นที่ต่าง ๆ ที่มีความเหมาะสม ดังปรากฏในปัจจุบันเป็นกลุ่มชาติพันธ์ ไต หรือ ไท, มอญ หรือ เม็ง, ลัวะ, ม่าน รวมไปถึง ชาวปกาเกอะญอ ซึ่งคนในหมู่บ้านนี้เคารพนับถือ และเชื่อฟังคำสอนจากครูบา ชัยยะวงศาพัฒนา ผู้นำทางจิตใจของชาวบ้าน ซึ่งท่านไม่ฉันเนื้อสัตว์จึงทำให้ยึดถือเป็นแบบอย่าง และปฏิบัติสืบทอดต่อ ๆ กันมาจากรุ่นสู่รุ่น 

  การได้มาเห็นวิถีชีวิตของชนกลุ่มชาติพันธ์ปกาเกอะญอ ทำให้ได้รู้ถึงวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายในพื้นที่ทั้งการไปทำบุญด้วยผักจากการเป็นมังสาวิรัต ใช้ใบตองตึง และหญ้าคาซึ่งเป็นวัสดุจากธรรมชาติมามุงหลังคาที่ ทำให้สภาพแวดล้อมของตนเองน่าอยู่มีความเย็น สบาย ซึ่งเป็นอะไรที่แปลกใหม่ และมีความน่าสนใจเป็นอย่างมากของการใช้ชีวิตที่ไม่ต้องพึ่งไฟฟ้า และอาศัยอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ก็ก่อให้เกิดความสงบ และความพึงพอใจของตนเองก็ทำให้เรามีความสุขได้ และก็หวังว่าเรื่องราวเหล่านี้จะก่อให้เกิดความสนใจ และเข้ามาเที่ยว จนทำให้ผู้อ่านทุกท่านเกิดความรักกับจังหวัดลำพูนนี้ได้ ขอบคุณค่ะ 

แหล่งที่มา https://www.museumthailand.com