Tokiko kasualitateak

Bilbo eskultura-dekorazioan aberatsa da. Hiri-paisaiaren parte da, ez bakarrik plazetan eta kaleetan, baita eraikinetan bertan ere, kanpoaldean eta barnealdean.

Normalean, Museoko bildumara egindako bisitetan eskultura honetara iristen garenean, antzinateko best seller bat izan zela azaltzen ohitura dugu. Mota guztietako espazio publiko eta pribatuak apaintzeko kopiatu zelako. Izan ere, Erromatar Inperioa desagertu zenean lurperatu ez zen antzinako eskultura bakarrenetakoa da, eta mendeetan zehar San Joan Letrangoaren jauregiaren parean zegoen zutabe baten gainean egon zen.

Eta badirudi Arantzadun Ume honek ez duela bere ukitu liluragarria galdu; izan ere, Berreginen Museoaren kopia honetaz gain, Bilbon, gutxienez, beste bat ere ikus dezakegu Guimon Klinikan dagoena; kasu horretan, marmolezkoa.

Baina Arantzadun Umearen ez da tokiko kasualitate bakarra, lehen hari honi deitu diogun bezala.

Minervaren irudikapena hirian errepikatzen den beste gai bat da. Eta bere irudirik esanguratsuena Miguel de Unamuno Institutuko alakan dago, Poza Lizentziatua eta Bertendona kaleen artean. Estatua, Moisés de Huertak brontzez egin zuen, Madrilen, 1927an. Polikromatuta dago, antzinaroan estatuak zeuden bezala eta XIX. mendean hasi eta gerra arteko garaian galdu zen imitazio korronte bati jarraituz. Beste batek Santander bankuaren gainetik begiratzen gaitu, Kale Nagusian.

Eta orain, eskultura batetik eraikin batera pasako gara, mikro-erakusketa honen erreprodukzioetako batekin izena eta zentzua partekatzen duen eraikin batera. La Ceres hain zuzen., garai bateko irin-fabrika. Ziur asko, hiriko industria-eraikinik ederrenetako bat izateaz gain, mugarri historikoa ere izan zen Euskadiko industria-eraikuntzan. Hau izan zen osorik hormigoi armatuan eraikitako lehen fabrika (Hennebique prozeduraren bidez).

Eta orain, fabrikak eta estatuak partekatzen duten izen eta asmo horri erreparatuko diogu. Logikoa denez, irin fabrika bat zenez, antzinako Erromako zerealen jainkosa bezala deitu behar zen. Eta zerealaren jainkosa bezala ezagutzen dugun arren, eta gure terminoa bere izenetik eratorria den arren, Zeres, oro har, uzten jainkosa zen, baita urtaroen zikloarena eta bizitzaren zikloaren hedadurarena ere.

Zeres atzean utzita, pentsa liteke zaila izango litzatekeela mikro-erakusketa honetako pieza batzuen kasualitateak aurkitzea; adibidez, egiptoar eskulturen bi kopien kasuan. Ba ez. Euskal Museoan Antzinako Egiptoko estatuatxo bikaina gordetzen da. Antzinako Egiptoko kutunak eta hilobiratze-ostilamenduak dira, Horusen irudikapen bat barne, baina giza forman, animalia izan beharrean.

Egipziar Bilduma José Palacio Olabarria jaunaren alargun María Arechavaleta Anchustegui andreak egindako dohaintza bati esker iritsi zen Museora.

Eta bukatzeko, izurra izurtuko dugu. Egiptoar paralelo bat bilatzea zaila iruditzen bazirudien, asiriar bat askoz gehiago. Baina, egia esan, dirudiena baino askoz hurbilago dago, Biblian, Itun Zaharrean behin eta berriz agertzen den gaia delako. Eta, jakina, Biblia, artean errepikatzen den errefereentzia da. Eta hor dugu Judith, Abandoibarra pasealekuan kokatua, adibidez; asiriar Holofernes jeneralari lepoa moztu ziona. Dena Asirian geratzen da eta dena gerran.