1.1. ZER DA UNIBERTSOA?

1.1. ZER DA UNIBERTSOA?

UNIBERTSOA: Astro guztien multzoa da, eta multzo horrek betetzen duen espazioa da.

ASTROAK: Zeruko berezko gorputzak dira, hala nola, izarrak, planetak, kometak, sateliteak etab.

1.1.1. NOLA SORTU ZEN UNIBERTSOA?

Unibertsoaren sorrerari buruz teoria asko daude, baina gaur egun zabalduena, "Big-bang" edo "Eztanda Handia" izenez ezagutzen da:

BIG-BANG-a

Unibertsoaren sorrerari buruzko teoria onartuena da. Teoria honen arabera, unibertsoko materia guztia gune bakar batean bilduta zegoen eta duela 15 mila milioi (15.000.000.000) urte inguru eztanda egin zuen eta materia hori unibertsoan zehar zabaldu eta sakabanatu egin zen. Beranduago materia horretatik galaxiak, izarrak eta planeta-sistemak sortu ziren.

Teoria honek dioenez, gaur egun unibertsoa hedatze fasean dago oraindik.

Unibertsoaren geroari begira bi hipotesi daude:

1. Unibertsoak hedatu eta hedatu jarraituko duela.

2. Erakartze-indarraren ondorioz unibertsoko gorputzak berriro ere

gune batean bilduko direla.

Bideoa: Unibertsoaren sorrera (DVD Izarren Hautsa I) lh5

1.2. UNIBERTSOAN GALAXIAK

Unibertsoa ehun mila milioika galaxiez osaturik dago. Galaxiak izar multzo erraldoiak dira. Formaren arabera lau galaxia mota daude: kiribilak, barradunak, irregularrak eta eliptikoak.

Lurra, gure planeta, eta Eguzkia, gure izarra, galaxia batean daude: Esne Bidea. Galaxia honek forma kiribila du.

1.3. IZARRAK

Testu osoaren gaia: Izarrak

1. Paragrafoa: Definizioa: Izarrak berezko argia duten astroak dira.
2. Paragrafoa: Izarren osaera.Izarrak hidrogenoz eta bestelako gasez osaturik daude, eta horien erreakzioen ondorioz sortzen dira beroa eta argia.
3. Paragrafoa: Eguzkia, gure izarra. Eguzkia ere izar bat da eta haren beroa eta argiari esker bizi gara gu.
4. Paragrafoa: Izarren arteko distantzia. Izarren arteko distantziak oso handiak dira eta horiek neurtzeko unitate berezi bat erabiltzen da, argi urtea.

GALAXIAK ETA IZARREI BURUZKO BIDEOA