Enkelpathologie
Enkeldistorsio / "verstuiking"
Een distorsio is een acuut trauma waarbij de gewrichtsbanden van de enkel uitgerokken of gescheurd raken. Meestal scheurt het ligament aan de buitenzijde van de enkel. Dit gaat gepaard met pijn en zwelling. Vaak is het zeer moeilijk tot onmogelijk om nog op de enkel te steunen.De acute behandeling bestaat uit rust, hoogstand en ijs (RICE). Ter absolute rust wordt op de spoedgevallendienst vaak een gips aangemeten voor de periode van één week.Nadien wordt meestal een stabiliserende brace of indien nodig een loopgips aangemeten. Bij een graad 1/3 enkeldistorsio kan men vaak het sporten hervatten na één week. Sporthervatting na een graad 3/3 zal ten vroegste na één maand kunnen.Deze letsels worden in principe NIET geopereerd. Enkel herhaaldelijke distorsios komen eventueel in aanmerking voor een operatieve stabilisatie. Dit dient u best met uw arts te bespreken.Enkelfractuur
Een enkelfractuur treedt op door een gelijkaardig doch ernstiger trauma als een enkeldistorsio. Hierdoor wordt het trauma opgevangen door het bot waardoor dit "scheurt" m.a.w. breekt.
De symptomen zijn gelijkaardig als die van een enkeldistorsio doch vaak nog meer uitgesproken. Er is een duidelijke zwelling en pijn over het gewricht. Steunname is bijna steeds onmogelijk.Afhankelijk van het type van fractuur is een operatieve ingreep noodzakelijk om het enkelgewricht te herstellen. Er wordt sneller overgegaan tot een heelkundige ingreep om in de toekomst problemen te vermijden (arthrose, gangproblemen, manken, ...). De ingreep kan vaak via daghospitaal gebeuren. Enkel impingement
Hierbij treedt er een conflict op tussen het sprongbeen (talus) en het scheenbeen (tibia). Vaak ook tussen talus en het kuitbeen (fibula). Vaak is dit het gevolg van een vroeger trauma waardoor er littekenweefsel of een extra botaanwas de oorzaak is van het mechanische conflict. Het conflict kan zich zowel vooraan als achteraan voordoen (zie figuur). De symptomen zijn pijn voor- of achteraan de enkel bij respectievelijk dorsie- en plantair flexie van de enkel. De frequentste sporten die dit uitlokken zijn voetballen en dansen.Dit probleem wordt behandeld met een arthroscopie of kijkoperatie. Hierbij wordt het overtollige litteken of bot weggeschraapt. De resultaten hiervan zijn zeer goed.
Peesontstekingen van de enkel
De belangrijkste pees van de enkel en voet is ongetwijfeld de Achillespees. Deze is belangrijk om normaal te kunnen wandelen. De functie van de Achillespees is plantair flexie of de voet naar beneden bewegen. Er zijn verschillende andere pezen die de enkel omvatten zoals de m. peronei en de m. tibialis (anterior + posterior).
Een peesontsteking wordt meestal conservatief behandeld. De behandeling bestaat uit rust (eventueel gips), hoogstand, ijs en kinesitherapie.
Een infiltratie met een corticoid preparaat kan ook worden toegediend.
Bij blijvende of chronische klachten, wordt vaak een chirurgische ingreep uitgevoerd. Hierbij wordt het zieke peesgedeelte (tendinose) weggenomen en wordt de pees hersteld en gestabiliseerd.
Gewrichtsmuizen
Gewrichtsmuizen zijn kleine stukjes afgebroken bot of kraakbeen wat niet spontaan is afgestorven nadat ze van de oorsprong zijn afgebroken. Hierbij ontstaat er een klein bolletje in het enkelgewricht. Dit kan dan tussen de gewrichtsoppervlakken vastgeraken en een blokkage veroorzaken. Dit gaat gepaard met pijn en bewegingsverlies.
De behandeling hiervan is steeds een arthroscopie of kijkoperatie.
Achillespeesscheur
Een scheur van de Achillespees is meestal het gevolg van een plots trauma. De patiënt klaagt van een plotse zweepslag t.h.v. de kuit met onmiddellijke pijn en gangproblemen tot gevolg. De diagnose kan steeds klinisch worden gesteld. Verdere onderzoeken zijn vaak zinloos. Er wordt bijna altijd een operatieve ingreep uitgevoerd om de pees te herstellen. Nadien volgt een lange revalidatie periode. Competitie sport is pas aan te raden 6 maand na de operatie. Enkel arthrose
Bij arthrose treedt er verlies op van het gewrichtskraakbeen. Meestal is dit het gevolg van een vroeger uitgebreid trauma of van een infectie.
De patiënt klaagt van pijn bij elke stap. De pijn neemt ook toe na een lange dag te hebben rondgewandeld of recht gestaan. De beweging in het enkelgewricht is ook sterk afgenomen. Hierdoor wordt wandelen op oneffen oppervlak zeer moeilijk en pijnlijk (vb strand, ...).
Zoals bij elke vorm van arthrose bestaat de behandeling uit verschillende stappen. Men start vaak met klassieke pijnmedicatie en relatieve rust. Indien dit faalt kan men een éénmalige infiltratie uitvoeren met een corticoidpreparaat. Bij gunstig antwoord hierop, kan viscosupplementatie (hyaluronzuur) worden toegediend in het gewricht. Met een arthroscopie of kijkoperatie kunnen we het gewricht "proper" maken. Dit geeft slechts een tijdelijk effect. Vaak moeten we overgaan tot een meer drastische operatieve ingreep: een enkelprothese of een enkelfusie. Bij een fusie wordt het gewricht vastgeschroefd. Er bestaat geen mobiliteit meer in het enkelgewricht en bijgevolg geen pijn meer.
