DẪN LUẬN VĂN TỰ HỌC


Trước nay, các tác phẩm văn tự học thường chỉ nghiên cứu về lịch sử và cấu thức của một bộ chữ viết cụ thể, như văn tự học chữ Hán, văn tự học chữ Latin... Số khác quan tâm tới việc giải mã ý nghĩa của các bộ chữ viết cổ, cũng là văn tự học. Nhưng những kết quả nghiên cứu đó thường chỉ áp dụng dụng được cho đúng một bộ chữ đó, hoặc một vài bộ chữ khác cùng hệ, chứ không khái quát được các quy luật chung nhất của thành tựu văn minh này, do vậy không có mấy ứng dụng trong việc nghiên cứu sự phát triển của chữ viết hiện đại

{Click vào tựa bài hoặc dấu 3 chấm để xem toàn bài viết}

Chữ viết, cùng với lời nói, là những hệ thống kí hiệu của ngôn ngữ. Chúng thực hiện công việc này bằng cách phù hiệu hoá cái khái niệm và đại biểu cho sự vật khả kiến. Một số quan điểm cũ còn đồng nhất ngôn ngữ với lời nói và cho rằng chữ viết là hệ thống phái sinh của lời nói. [...]

{từ “kí hiệu” trong các đoạn văn dưới đây là được dùng theo nghĩa là biểu vật (symbol/ signifiant) chứ không phải là dấu hiệu (signe)}

Tự vị (字位 chứ không phải 字彙) là đơn vị cấu thành nhỏ nhất của một hệ thống chữ viết. Có nhiều quan điểm về định nghĩa của thành tố này ở nhiều lĩnh vực khác nhau, quan điểm nào cũng có hạn chế.

Có quan điểm cho rằng, tự vị là nét giúp khu biệt các chữ với nhau. Ví dụ: <h> trong chữ <shake> là một tự vị vì nó giúp ta khu biệt <shake> và <snake>. Quan điểm khác cho rằng, tự vị là đơn vị hình ảnh tương đương với một âm vị trong lời nói. Theo cách hiểu này thì trong chữ <shake>, cả <sh> mới là một tự vị, vì cả <sh> mới tương ứng với âm vị /ʃ/ trong lời nói. [...]

Có nhiều cách phân loại chữ viết. Cách phổ biến nhất là phân loại dựa trên giá trị của tự vị, còn gọi là phân loại theo chức năng. Như đã giới thiệu ở phần khái niệm, chữ viết có thể là kí hiệu của lời nói, ngôn ngữ hoặc hình ảnh. Nhưng vì ngôn ngữ là cái trừu tượng, không phải là một thực thể vật chất dễ mô tả nên rất ít hệ thống có thể biểu đạt độc lập thực thể này. Do vậy chữ viết được chia thành hai loại lớn: loại ghi lời nói và loại ghi hình ảnh. [...]