Các loại van công nghiệp dùng trong lò hơi, nồi hơi

Trong hệ thống lò hơi, nồi hơi, việc đảm bảo an toàn, hiệu suất và độ ổn định trong quá trình vận hành là vấn đề sống còn. Lò hơi vận hành ở áp suất cao, nhiệt độ lớn, dễ phát sinh quá áp, ngưng tụ, dao động áp suất – nếu không kiểm soát tốt có thể gây hư hại thiết bị hoặc nguy hiểm. Do đó, việc lựa chọn và bố trí các van công nghiệp phù hợp đóng vai trò trọng yếu. 

Các loại van trong lò hơi không chỉ có nhiệm vụ đóng – mở dòng chảy mà còn thực hiện điều tiết lưu lượng, xả khí, thoát nước ngưng, giảm áp, chống chảy ngược… Mỗi loại van có cấu tạo, nguyên lý và vai trò chuyên biệt trong hệ thống hơi. Việc hiểu rõ đặc tính và ứng dụng của từng loại van giúp kỹ sư thiết kế và vận hành hệ thống lò hơi an toàn, bền bỉ và tiết kiệm chi phí bảo trì. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu năm loại van công nghiệp phổ biến trong lò hơi / nồi hơi, cách chọn vật liệu, kết nối, ưu điểm – hạn chế và áp dụng thực tế.

1. Van cầu bầu (Globe Valve)

Van cầu bầu là loại van rất thông dụng trong các hệ thống hơi vì khả năng điều tiết tốt và đóng mở ổn định. Trong lò hơi, van cầu thường đặt ở các vị trí cần kiểm soát lưu lượng hơi hoặc nước đến các thiết bị như trao đổi nhiệt, phân phối mạng hơi phụ. Cấu tạo của van cầu gồm thân van, đĩa (nắp van) và ghế van, khi vận hành tay quay hoặc điều khiển điện/khi nén sẽ nâng đĩa lên – xuống để điều chỉnh lưu lượng. Ưu điểm của van cầu là khả năng đóng kín tốt, điều tiết dòng chảy ổn định, chịu được áp lực và nhiệt độ cao nếu làm bằng vật liệu phù hợp (inox, thép, hợp kim). Nhược điểm là tổn thất áp suất tương đối cao vì dòng chảy phải đổi hướng trong thân van, nên cần tính toán để chọn kích thước hợp lý.

2. Van an toàn (Safety Valve)

Van an toàn là thiết bị bảo vệ áp suất, rất quan trọng trong hệ thống lò hơi. Khi áp suất trong nồi hơi vượt quá mức an toàn định trước, van an toàn sẽ tự động mở để xả hơi thừa ra bên ngoài, tránh gây quá áp, nổ thiết bị hoặc làm vỡ đường ống. Van an toàn hoạt động tự động, không cần điều khiển từ người dùng. Các thông số chính khi chọn van an toàn bao gồm áp suất mở (set pressure), lưu lượng xả, kích thước kết nối và vật liệu chịu nhiệt. Van an toàn phải được kiểm định định kỳ để đảm bảo hoạt động chính xác và đóng kín sau khi áp suất trở lại bình thường.

3. Van xả đáy (Bottom Discharge Valve)

Trong quá trình đun hơi, các tạp chất, cặn bẩn thường tích tụ ở đáy nồi hơi hoặc tuyến cấp nước. Van xả đáy được lắp đặt ở phần thấp nhất của lò hơi để định kỳ xả bỏ tạp chất, cặn, bùn giúp giữ cho lò hơi sạch, tránh ăn mòn, sinh bọt hoặc hình thành điểm nóng cục bộ. Van xả đáy thường đóng mở bằng tay hoặc cơ cấu thủy lực/điện, vật liệu phải chịu ăn mòn và nhiệt độ cao. Kiểu kết nối chủ yếu là bích hoặc lắp ren tùy thiết kế. Đây là van ít được nhắc đến nhưng rất cần thiết để bảo trì và kéo dài tuổi thọ nồi hơi.

4. Van 1 chiều (Check Valve)

Van 1 chiều cho phép dòng chất lưu (nước hoặc hơi) đi theo một hướng mà không cho phép quay ngược lại. Trong lò hơi, van một chiều rất quan trọng để ngăn hiện tượng dòng chảy ngược gây hư hỏng hoặc làm mất áp lực hệ thống khi thiết bị tắt hoặc xảy ra dao động áp suất. Van này làm việc tự động, sử dụng lực dòng chảy để mở và lực hồi (thường là lực lò xo hoặc trọng lực) để đóng. Khi chọn van 1 chiều cho lò hơi, cần chú ý đến áp suất, nhiệt độ và tốc độ đóng mở để tránh hiện tượng búa nước hay va đập mạnh trong đường ống.

5. Van bi hơi (Steam Ball Valve)

Van bi hơi là loại van đóng mở nhanh, cấu tạo đơn giản, dễ bảo trì, thường dùng để cách ly hoặc cắt nguồn hơi trong hệ thống. Khi tay gạt hoặc bộ điều khiển làm quay bi lỗ, van chuyển từ trạng thái đóng sang mở nhanh chóng (góc 90°). Ưu điểm là khả năng đóng kín tốt, tổn thất áp suất thấp khi mở hoàn toàn, kích thước nhỏ gọn. Nhược điểm là không lý tưởng để điều tiết lưu lượng liên tục, vì khi mở từng phần có thể gây dòng chảy xoáy, rung lắc. Trong lò hơi, van bi thường dùng như van cách ly, van cửa phụ, van chắn dòng chính khi cần bảo trì hoặc cô lập mạng hơi.

Một số lưu ý chọn van trong lò hơi

• Vật liệu: Van phải chịu được nhiệt độ cao và áp suất lớn; thường dùng inox chịu nhiệt, thép hợp kim hoặc gang đúc đặc chủng.

• Kết nối: Lắp ren cho các đường ống nhỏ, lắp bích cho đường ống lớn, hoặc hàn đối với áp lực và nhiệt độ cực cao.

• Kích thước & thông số: Cần tính toán áp suất, lưu lượng và tổn thất áp để chọn đúng kích cỡ van, tránh oversize hoặc undersize.

• Bảo trì & kiểm định: Van an toàn và van xả đáy cần kiểm tra định kỳ, đảm bảo hoạt động đúng.

• Điều khiển: Với hệ thống tự động hoặc công nghiệp lớn, nên dùng van điều khiển điện hoặc khí nén (ví dụ van cầu, van bi điều khiển), kết hợp với thiết bị điều khiển trung tâm.
  
  

Van công nghiệp là thành phần không thể thiếu trong hệ thống lò hơi, nồi hơi – từ nhiệm vụ điều tiết dòng, đảm bảo áp suất, ngăn chảy ngược cho đến xả cặn, khí dư. Việc lựa chọn đúng loại van, vật liệu và bố trí hợp lý quyết định đến độ an toàn, hiệu năng và tuổi thọ của toàn hệ thống.

Tại Van Miền Nam, chúng tôi chuyên cung cấp đa dạng các loại van công nghiệp dùng trong lò hơi, từ van cầu, van an toàn, van xả đáy, van 1 chiều đến van bi hơi và các loại van điều khiển điện/khí nén. Sản phẩm của Van Miền Nam được nhập khẩu hoặc sản xuất theo tiêu chuẩn cao, kiểm định chất lượng nghiêm ngặt, đáp ứng yêu cầu nhiệt độ, áp suất khắc nghiệt. Chúng tôi cam kết hỗ trợ tư vấn chọn loại van phù hợp với từng hệ thống, lắp đặt chính xác và dịch vụ bảo trì sau bán hàng. Khi bạn cần giải pháp van công nghiệp cho lò hơi – hãy nhớ đến Van Miền Nam là đối tác tin cậy, sẵn sàng phục vụ tại nhiều tỉnh thành trên cả nước.