Radomski Obszar Funkcjonalny, opracowany przez zewnętrzne podmioty koordynowane przez komórkę samorządu miejskiego w Radomiu w ramach Pomocy Technicznej UE, powstał jako inicjatywa mająca na celu stworzenie współpracy na różnych płaszczyznach Miasta Radomia z samorządami sąsiednimi. W ramach prac nad dokumentacją Regionalnej Strategii Rozwoju powstały trzy moduły: Środowiskowy, Komunikacyjny i Rewitalizacji. Na podstawie zebranych materiałów i propozycji wykorzystania potencjału współpracy samorządów w zorganizowany sposób (formalnie w ramach stowarzyszenia), Radom miał stać się centrum regionu, dążąc do:

1. Wzmocnienia zdolności instytucjonalnych ROF poprzez wypracowanie i wdrożenie modelu bieżącej współpracy Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) w ramach ROF, uporządkowanie struktury przestrzennej oraz zwiększenie znaczenia ROF na szczeblu regionalnym i krajowym.

2. Rozwoju społeczno-gospodarczego ROF poprzez poprawę atrakcyjności inwestycyjnej i warunków prowadzenia działalności gospodarczej w ROF, rozwój kapitału ludzkiego na terenie ROF oraz poprawę wizerunku ROF.

3. Poprawy funkcjonalności ROF, w tym poprzez modernizację przestrzeni zurbanizowanej, włączenie społeczne i zapobieganie wykluczeniu społecznemu, oraz poprawę jakości i dostępności pozostałych usług publicznych oraz infrastruktury ROF.

4. Poprawy stanu środowiska przyrodniczego ROF poprzez zwiększenie funkcjonalności systemu przyrodniczego ROF oraz ograniczenie negatywnego oddziaływania społeczno-gospodarczego na środowisko ROF.

W poniższym skrócie pragnę przedstawić najciekawsze propozycje wynikające z dokumentacji Radomskiego Obszaru Funkcjonalnego.

Analiza dokumentów wskazuje na słabo rozwiniętą strategię rozwoju transportu w kontekście funkcjonalnym ROF, a nie administracyjnym. Niezwykle ważne, a zarazem trudne w Polsce, jest osiągnięcie kompromisu w planowaniu i wdrażaniu zadań inwestycyjnych oraz zarządzaniu systemem transportu z perspektywy użytkownika, a nie tylko zarządcy. Pasażer transportu zbiorowego nie powinien być zmuszany do zapamiętywania przewoźników, podobnie jak kierowca nie powinien omijać innych tras tylko dlatego, że trasa biegnie przez granice administracyjne różnych gmin. Przepływ użytkowników systemu transportowego nie zna granic administracyjnych, jednak w Polsce system często jest planowany i zarządzany wyłącznie z uwzględnieniem tych granic. Stąd wynikają takie kuriozalne sytuacje jak pociągi kończące kurs na pierwszej stacji za granicą województwa, obiekty użyteczności publicznej pozbawione dostępu drogowego z powodu podziału pomiędzy różne gminy, czy też drogi o nieregularnym kształcie, które mają za zadanie omijać granice administracyjne. Konieczne jest zatem podejście zintegrowane, w którym należy rozważyć możliwość budowy parkingów P+R przy stacjach kolejowych na terenie jednej gminy, aby obsługiwać mieszkańców sąsiednich gmin. Dodatkowym wyzwaniem jest określenie scenariusza rozwoju systemu transportowego Radomskiego Obszaru Funkcjonalnego, który opiera się na innowacyjnych rozwiązaniach dotyczących transportu zbiorowego, ruchu rowerowego oraz przestrzeni dla pieszych, tworzących wartość dodaną dla potencjału gospodarczego miasta. Warunkiem koniecznym jest wykonanie kompleksowej hierarchizacji korytarzy transportowych ROF, aby określić konkretne zadania i priorytety. Hierarchizacja ta powinna obejmować funkcjonalność i dostępność poszczególnych odcinków układu drogowego, co powinno wpłynąć na działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Na przykład, główne korytarze powinny być przeznaczone dla tranzytu między ROF i innymi regionami, a także między Radomiem a najważniejszymi ośrodkami ROF. Natomiast ulice obsługujące mniejsze jednostki funkcjonalne, takie jak osiedla, powinny charakteryzować się uspokojonym ruchem i maksymalnym bezpieczeństwem dla pieszych. Wszystko to wymaga jednak uwzględnienia różnorodnych potrzeb i perspektyw wszystkich zainteresowanych stron.

Układ uliczny przystosowany do obsługi mniejszych jednostek funkcjonalnych, takich jak osiedla, powinien cechować się uspokojeniem ruchu i maksymalnym zapewnieniem bezpieczeństwa dla pieszych. Jednak ważne jest, aby nawet główne korytarze nie tworzyły sztucznych granic w silnie zurbanizowanych obszarach, które utrudniają pieszym przekraczanie i przecinają tkankę miejską, prowadząc do jej degradacji. W przypadku transportu zbiorowego hierarchizacja korytarzy powinna prowadzić do maksymalizacji priorytetów dla pojazdów i pasażerów komunikacji publicznej. Należy podkreślić, że zwiększenie atrakcyjności miasta może być osiągnięte nie tylko poprzez tramwaje, ale także przez wysokiej jakości korytarze autobusowe (np. Bus Rapid Transit), tramwaje dwusystemowe, innowacyjne rozwiązania w infrastrukturze rowerowej, transport linowy, monorail czy Personal Rapid Transit. Wybór optymalnego środka transportu powinien wynikać z analizy potencjału przepływów pasażerskich oraz funkcjonalności systemu. Opracowanie planów dla zrównoważonego transportu miejskiego Radomskiego Obszaru Funkcjonalnego powinno uwzględniać różne scenariusze, umożliwiając władzom Radomia oraz gminom sąsiednim podjęcie decyzji dotyczącej modelu systemu transportowego. Posiadając szeroką wiedzę na temat możliwości, korzyści i konsekwencji, miasto może być pionierem w Polsce, w pełni ukierunkowując swoją politykę zgodnie z modelem zrównoważonej mobilności.