คมกฤช จันทราสา เทคนิคการออกเสียงขับร้อง
เรียบเรียงหลักสูตรโดย คมกฤช จันทราสา อาจารย์โอ๊ะ
21 เสียงของการหัวเราะ
การออกเสียงขับร้องด้วยการหัวเราะ วิธีการออกเสียงขับร้องใช้เสียงหัวเราะ หากเป็นผู้ชายจะนิยมใช้เสียงหัวเราะจากจุดกำเนิดเสียงที่ลำคอ แล้วจึงใช้พลังขับออกมาจากท้องให้เปิดคอออกเสียงขับร้องด้วยการหัวเราะให้เส้นเสียงที่ลำคอทั้งสองเส้นเกิดการสั่นสะเทือนจนถึงแตก เสียงจะมีความกังวานลอยออกมาอย่างมีน้ำหนัก ให้ความรู้สึกมีพลังมีอำนาจดั่งได้รับชัยชนะด้วยการหัวเราะอย่าผยองกร้าว หากเป็นผู้หญิงจะนิยมใช้เสียงหัวเหราะจากจุดกำเนิดเสียงที่ริมฝีปาก และจะไม่ใช้พลังมากจะเปิดคอหรือปิดคอออกเสียงหัวเราะก็ได้ ให้เสียงเป็นเส้นเดี่ยวมีความสั่นสะเทือนของเสียงในลักษณะ แบน คมชัด ให้ความรู้สึกสดใสร่าเริงน่ารัก การออกเสียงขับร้องใช้เสียงหัวเราะจะหัวเราะในเนื้อคำร้องตัวสุดท้ายของท่อนที่ 4 หรือจะหัวเราะในเนื้อคำร้องตัวแรกของท่อนที่ 1 หรือจะหัวเราะในส่วนใดของเนื้อคำร้องทั้งหมดก็ได้ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมหรือความลงตัวที่กลมกลืนให้เกิดความดูดีต่อความรู้สึกที่ใช้เสียงหัวเราะนี้ ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องที่ใช้เสียงหัวเราะบ้างไหม
23 เสียงที่ถูกสะกิดให้ดังขึ้น การออกเสียงขับร้องด้วยการสะกิดเสียง หรือเสียงที่ถูกสะกิดให้ดังขึ้น วิธีการออกเสียงขับร้องจะขับร้องเฉพาะคำที่เป็นตัวเชื่อมประโยค จะใช้เสียงที่มีลักษณะของการสะกิดให้เสียงดังขึ้นเล็กน้อยซึ่งจะเป็นเสียงที่สั้นมาก การออกเสียงขับร้องด้วยการสะกิดเสียงนี้ ในเมโลดี้คำร้องของคำที่เชื่อมประโยคบางตัวย่อมต้องการใช้เทคนิคของการสะกิดเสียงให้ดังขึ้นเพียงเล็กน้อย เพื่อให้การไหลลื่นของเสียงที่ถูกกำหนดด้วยระดับของสัญญาณเสียงที่เกิดขึ้นในหนึ่งประโยคของเมโลดี้คำร้องได้อย่างถูกต้อง และไม่ให้เกิดการผิดเพี้ยนของระดับสัญญาณเสียง ขอยกตัวอย่างการผิดเพี้ยนของระดับสัญญาณเสียง เมโลดี้คำร้องที่เป็นตัวเชื่อมประโยคนี้ย่อมต้องการใช้ระดับสัญญาณเสียงที่สั้น หรือใช้เทคนิคของการสะกิดเพื่อให้เกิดสัญญาณเสียงเล็กน้อยถึงจะถูกต้องในการใช้ระดับของสัญญาณเสียง หากใช้ระดับของสัญญาณเสียงที่กว้างมาก ความกว้างของสัญญาณเสียงนี้จะถูกออกเสียงขับร้องออกมาแล้วเกิดความกังวานมาก เพราะฉะนั้นความกังวานของเสียงที่มีความกว้างหรือการใช้ระดับของสัญญาณเสียงที่มีความกว้างสามารถทำให้เกิดการผิดเพี้ยนของเสียงที่กำลังไหลลื่นได้ ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องด้วยการสะกิดเสียงบ้างไหม
22 เสียงที่ออกมาทางจมูก การออกเสียงขับร้องใช้เสียงออกทางจมูกวิธีการออกเสียงขับร้องของคำต่อไปนี้ที่ควรใช้เสียงออกทางจมูกทางเดียว เช่นคำว่า กัน กน ขัน ขน คัน คน ฉัน ฉน ชัน ชน ซัน ซน นัน นน บัน บน ฝัน ฝน ผัน ผน พัน พน ยัน ยน รัน รน วัน วน สัน สน หัน หน อัน อน วิธีการออกเสียงขับร้องของคำเหล่านี้ เริ่มจากการเปิดปากแล้วห่อริมฝีปากเล็กน้อยส่วนลิ้นจะแตะที่ขอบฟันด้านล่างแล้วจึงออกเสียงขับร้อง ลิ้นก็จะขึ้นมาแตะที่ขอบฟันด้านบน แล้วบังคับเสียงให้ออกมาทางจมูกทางเดียวให้เกิดความกังวาน และความสั่นสะเทือนของเสียง ฮือ ผสมอยู่ท้ายเสียง วิธีการออกเสียงขับร้องของคำต่อไปนี้ จะออกเสียงขับร้องให้เสียงออกมาทางจมูกอีกวิธีหนึ่ง เช่นคำว่า กาน ขาน คาน งาน ฉาน ชาน ซาน นาน ดาน ตาน ถาน ทาน บาน ปาน ผาน พาน มาน ยาน ราน วาน สาน หาน อาน ให้น้องๆสังเกตวิธีการออกเสียงขับร้องของคำเหล่านี้ เริ่มต้นจากการออกเสียง ลิ้นจะแตะที่ขอบฟันด้านล่างแล้วออกเสียงขับร้อง จะใช้สัญญาณเสียงกว้างมาก พอถึงระหว่างกลางเสียงทำสัญญาณเสียงที่กว้างให้แคบลงหรือแบนลง ลิ้นจะขึ้นมาแตะที่ขอบฟันด้านบนแล้วบังคับเสียงให้ออกมาทางจมูกให้เกิดความกังวาน และความสั่นสะเทือนของเสียง ฮือ ผสมอยู่ท้ายเสียง
วิธีการออกเสียงขับร้องของกลุ่มคำต่อไปนี้ จะออกเสียงขับร้องให้เสียงออกมาทางจมูกอีกวิธีหนึ่ง เช่นคำว่า ก้าน กั้น กล่ำ กล้ำ เก็บ กับ กลับ กำ ข้าน ขั่น เข็บ ขับ ขำ ค้าน คั่น ค่ำ คลับ คำ ครับ คับ คลั่ง ครั้ง ครั้น ง้าน งั่น งับ งำ จ้าน จั่น เจ็บ จำ จับ ซ้าน ซั่น ซับ ซ้ำ ช้าน ชั่น ชับ ช้ำ ชำ ฉ้าน ฉัน ฉับ ฉ่ำ น้าน นั่น น้ำ น่าน นำ ด้าน ดั้น ดำ ดั่ง ดุจ ดับ ต้าน ตั่น ต่ำ ตำ ตับ ตลับ ท้าน ทั่น ท่าน ทุก ทับ ทำ บ้าน บั่น บำ ป้าน ปั่น ปล้ำ ปัน เป็น เปลี่ยน ผ้าน ผั่น ผ่าน ผับ ผึ่ง ผึ้ง ผล่าน พ้าน พั่น พ้น พับ พล่ำ พร่ำ พำ ม้าน มั่น มำ มัน มับ ย้าน ยั่น ย่ำ ย้ำ ยำ ยับ ร้าน รั่น รัก รับ รำ ร่ำ ว้าน วั่น วัน วับ วำ ส้าน สั่น วั้น สำ สับ ห้าน หั่น หำ หับ หลับ อ้าน อำ อับ อ่ำ ให้น้องๆสังเกตคำเหล่านี้ การออกเสียงขับร้องจะเป็นในลักษณะกดเสียงให้จมลงหรือแบนลงหรือแคบลง แล้วบังคับเสียงให้ออกมาทางจมูกให้เกิดความกังวานหรือความสั่นสะเทือนของเสียง ฮือ ที่ผสมอยู่ท้ายเสียง ให้น้องๆ ตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องที่ใช้เสียงออกมาทางจมูกบ้างไหม
24 เสียงที่มีความกังวานของสระ การออกเสียงขับร้องใช้เสียงที่มีความกังวานของสระ หรือความกังวานของเสียง การออกเสียงขับร้องใช้เสียงให้มีความกังวาน หรือความกังวานของเสียงสระ
วิธีการออกเสียงขับร้องให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮา หรือเสียงสระ อา เช่นคำว่า กา ขา คา งา จา ชา ซา นา ดา ตา ทา มา ปา ปลา ผา พา ฟา ฟ้า มา ยา รา ลา วา หา อา ฮา
วิธีการออกเสียงขับร้องให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮู หรือเสียงสระ อู เช่นคำว่า เกา กาว เก้า เกี่ยว เขา ขาว เข้า ข้าว เคา เครา คาว เค้า เคียว เงา งาว เง้า เหงา เจา จาว เจ้า เจียว เชา ชาว เช้า เช่า เชี่ยว เซา ซาว เซ้า เซี้ยว เนา นาว เน้า เน่า เหนี่ยว เหนียว เดา ดาว ด้าว เดี่ยว เดียว เตา ตาว เต้า เต่า เทา ทาว เท่า เฒ่า เถ้า เท้า เที่ยว เบา บาว เบ้า เบี้ยว เปา ปาว เปลี่ยว เปลี่ยน เปรี้ยว เปียว เผา เพรา เพร่า เพียว เมา มาว เม่า เหมียว เม้า เยา ยาว เย้า เหย้า เรา ราว เร้า เร่า เรียว เลา ลาว เล่า เล้า เวา วาว เว้า เอา เอ้า อาว เอี่ยว เหา ห้าว เหี่ยว
วิธีการออกเสียงขับร้องให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮือ หรือเสียงสระ อือ เช่นคำว่า กัน กน ขัน ขน คัน คน งัน งน ฉัน ฉน ชัน ชน ซัน ซน นัน นน ดัน ดน ตัน ตน ถัน ถน ทัน ทน บัน บน ปัน ปน ผัน ผน พัน พน มัน มน ยัน ยน รัน รน สัน สน หัน หน อัน อน
วิธีการออกเสียงขับร้องให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง เฮอ หรือเสียงสระ เออ เช่นคำว่า เกอ เขอ เคอ เงอ เจอ เชอ เซอ เนอ เดอ เตอ เทอ เธอ เบอ เปอ เผอ เพอ เมอ เยอ เรอ เวอ เออ เหอ เฮอ
วิธีการออกเสียงขับร้องให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮี หรือเสียงสระ อี เช่นคำว่า ไกล กาย กลาย ไก่ ก่าย ใกล้ ไข ขาย ไข่ ข่าย ไข้ ไขว้ ใคร คาย คลาย ใคร่ ค่าย ใคล้ คล้าย ไง งาย ง่าย ใจ จาย จ่าย ไช ชาย ใช่ ช่าย ใช้ ใน นาย นัย ใด ดาย ได้ ด้าย ไต ตาย ต่าย ไต่ ใต้ ไถ ไถ่ ถ่าย ไทย ทาย ท้าย ใบ บาย ใบ้ บ่าย ไป ปาย ปลาย ป้าย ไผ ผาย ไผ่ ไพร พาย พราย ไพ่ พ้าย ไม มาย ไม่ ไหม้ หม้าย ม่าย ใย ยาย ไย่ ย้าย ไร ราย ไร่ ไร้ ไล้ ร้าย ไว วาย ไหว้ ว่าย ไว้ ว้าย ใส สาย ใส่ ส่าย ใส้ ส้าย ให้ หาย ห้าย ใหล ไหล ไอ อาย ไอ้ อาย ไฮ ฮาย ไฮ่ ไฮ้
วิธีการออกเสียงขับร้องให้ความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง โฮ หรือเสียงสระ โอ เช่นคำว่า โก โข โค โง โจ โช โซ โน โด โต โท โบ โป โผ โพ โม โย โร โล โว โส โห โอ โฮ ขอยกตัวอย่าง มาให้น้องๆสังเกต เช่นเสียงของอึ่งอ่างที่กำลังร้องคำว่า อึ่ง จะมีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮือ หรือเสียงสระ อือ ผสมอยู่รวมกัน และคำว่า อ่าง จะมีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียง ฮา หรือเสียงสระ อา ผสมอยู่รวมกัน และอีกตัวอย่างหนึ่ง ความกังวานที่มีความสั่นสะเทือนในระดับของสัญญาณเสียงต่ำ และความกังวานที่มีความสั่นสะเทือนในระดับของสัญญาณเสียงสูง เช่นเครื่องดนตรีประเภท ฆ้อง จะมีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนในระดับของสัญญาณเสียงต่ำ และให้ความรู้สึกของเสียง ขุ่น นัว มัว หนา อ้วน เครื่องดนตรีประเภท ระฆัง จะมีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนในระดับของสัญญาณเสียงสูง และให้ความรู้สึกของเสียง ใส คม ชัด สะอาด โปร่ง ลอย ในบทเพลงที่น้องๆเลือกนำมาขับร้องควรใช้เสียงให้มีความกังวานด้วยความสั่นสะเทือนของเสียงสระเหล่านี้ คือสระอา สระอู สระอือ สระเออ สระอี สระโอ ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องที่ใช้เสียงที่มีความกังวานของสระมากน้อยบ้างไหม
25 เสียงที่ถูกเน้น
การออกเสียงขับร้องด้วยการเน้นเสียงให้ดังขึ้น หรือเสียงที่ถูกเน้นให้ดังขึ้นกว่าปกติ วิธีการออกเสียงขับร้องด้วยการเน้นเสียงจะใช้พลังขับออกมาจากท้องให้มีน้ำหนัก และบีบอัดเสียงให้เป็นเส้นหรือเป็นแท่งเน้นลงไปที่คำร้องซึ่งต้องการเน้น คำร้องที่ถูกเน้นจะมีน้ำหนักเสียงที่คมชัดกระชับมากขึ้นมากกว่าคำร้องตัวอื่นๆ คำร้องที่ถูกเน้นจะนิยมเน้นที่จังหวะตกที่ 1 และจังหวะตกตัวที่ 3 เพื่อให้คำร้องที่ถูกเน้นมีระดับบของน้ำหนักเสียงที่แตกต่างกัน และยังสามารถทำให้เกิดเป็นมิติที่มีระดับของน้ำหนักเสียงที่ไม่คงที่ให้เกิดความสวยงามของน้ำหนักที่น่าฟังมากขึ้น ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องด้วยการเน้นเสียงบ้างไหม
26 เสียงซิด ซ ส
การออกเสียงขับร้องใช้เสียง ซิด หรือเสียงพยัญชนะตัว จ ฉ ช ซ ฌ ฝ ฟ ศ ษ ส วิธีการออกเสียงขับร้องจะใช้จุดกำเนิดเสียงที่ริมฝีปากออกเสียงขับร้องให้ลมออกมาทางช่องฟันให้เกิดเป็นเสียง ซิด อยู่หน้าเสียงของคำที่ขับร้อง เช่นคำต่อไป
พยัญชนะตัว จ คำว่า จันทร์ จาน เจ้า เจอ จึง จะ ใจ จริง
พยัญชนะตัว ฉ คำว่า ฉัน ฉ่ำ ฉะ ไฉ ฉิ่ง
พยัญชนะตัว ช คำว่า ชัน ชาน ช้าง ใช่ ไช ชิน ชื่น ชุ่ม ชะ ชิง ช่า ช้า
พยัญชนะตัว ซ คำว่า ซัน ซาง ซิง ไซร์ ซอ ซุ้ม เซอ ซ่า ซัก เซ้า ซ่อม
พยัญชนะตัว ฌ คำว่า ฌัน ฌั่น เฌอ
พยัญชนะตัว ฝ คำว่า ฝัน ฝาง ไฝ ใฝ่ ฝุ่น ฝิ่น ฝัก เฝ้า ฝ้า
พยัญชนะตัว ฟ คำว่า ฟัน ฟาง ไฟ ฟ้า ฟู เฟี้ยว ฟ้าว เฟอะ ฟะ
พยัญชนะตัว ศ คำว่า ศัน เศร้า ศิ ศรี ศร
พยัญชนะตัว ษ คำว่า ษา
พยัญชนะตัว ส คำว่า สัน สาง สี ใส่ ใส สวม สะ สระ สรร สวรรค์ สัก
การออกเสียงขับร้องใช้เสียง ซิด น้องๆควรบังคับการออกเสียง ซิด อย่าให้เสียงซิดดังมากเกินไป เสียงซิดจะดังออกมาจะเป็นธรรมชาติของเสียงที่ได้สะกดตัวพยัญชนะ จะเป็นเสียงพูดหรือเสียงขับร้องก็จะเกอดเสียงซิดที่มีลมออกมาจากช่องฟันเสมอ ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องใช้เสียงซิดบ้างไหม
27 เสียงที่เกิดจากการกระแอม เสียงที่เกิดจากการกระแอม หรือเกิดจากการไอ เป็นเสียงที่ผู้อื่นไม่ต้องการที่จะรับฟังเป็นอย่างยิ่ง หรือเป็นเสียงที่ไม่พึงประสงค์ที่จะรับฟัง และเป็นเสียงที่เสียมารยาทที่ได้เล็ดลอดเข้ามาในไมโครโฟน ซึ่งผู้ออกเสียงขับร้องควรระวังเรื่องการกระแอมด้วย อย่าให้เสียงกระแอมหรือเสียงที่เกิดจากการไอได้เล็ดลอดเข้าไมโครโฟน และผู้ออกเสียงขับร้องเองก็จะเป็นผู้เสียมาราทอย่างรุนแรงได้มากเลย หากเกิดอาการกระแอมหรือเกิดอาการไอให้น้องๆหันหน้าหนีห่างออกจากไมโครโฟนให้มากพอสมควร เพื่อไม่ให้เสียงที่ไม่พึงปรารถนานี้เล็ดลอดเข้ามาในไมโครโฟน ให้น้องๆควรระวังเรื่องการกระแอม และอาการไอให้มากๆหน่อย อย่าให้เสียมารยาทกับผู้อื่นที่ได้มาฟังน้องนุ่นออกเสียงขับร้อง
28 เสียงเผอะ ผ ท ธ ด
การออกเสียงขบร้องใช้เสียงเผอะ หรือเสียงพยัญชนะตัว ข ค ด ถ ท ธ บ ป ผ พ ภ วิธีการออกเสียงขับร้องจะมีอยู่ด้วยกัน 3 ลักษณะ
ลักษณะที่ 1 จะใช้ลิ้นแตะที่ปากด้านบน แล้วออกเสียงขับร้องลมจะถูกปล่อยออกจากเพดานปากด้านบนเกิดเป็นเสียงเผอะอยู่หน้าเสียงของคำร้อง ซึ่งมีพยัญชนะดังต่อไปนี้
พยัญชนะตัว ด คำว่า เดา ดำ ดื่ม ดาว เดือน ดุจ ดั่ง ดัง ดวง
พยัญชนะตัว ถ คำว่า เถา ถ้า ถ่าน ถิ่น เถื่อน ถ้ำ ถุง
พยัญชนะตัว ท คำว่า เทา ทำ ท่า ท่าน ทิ้ง ที่ ทุก
พยัญชนะตัว ธ คำว่า เธอ ธรรม
ลักษณะที่ 2 ลิ้นจะแตะที่ขอบฟันด้านล่างให้เม้มริมฝีปากแล้วออกเสียงขับร้อง ลมจะถูกปล่อยออกมาจากริมฝีปากเกิดเป็นเสียงเผอะอยู่หน้าเสียงคำร้อง ซึ่งมีพยัญชนะดังต่อไปนี้
พยัญชนะตัว บ คำว่า บัน บัว เบ้า บี้ บิด เบือน บอก ใบ้ บึ้ง
พยัญชนะตัว ป คำว่า ปัน เป็น เปื้อน ป่า ป่าน ไป
พยัญชนะตัว ผ คำว่า ผัน ผัว เผื่อน ผึ้ง ผู้ ผา
พยัญชนะตัว พ คำว่า เพา พี่ เพื่อน พ้อง พึ่ง พา พัก พัน
พยัญชนะตัว ภ คำว่า ภู ภา ภูมิ ภาค
ลักษณะที่ 3 ลิ้นจะแตะที่ขอบฟันด้านล่างให้เปิดปากค้างเอาไว้ และใช้ลิ้นไก่ปิดเส้นเสียงที่ลำคอแล้วออกเสียงขับร้องลมจะถูกปล่อยออกมาจากลำคอเกิดเป็นเสียงเผอะอยู่หน้าเสียงของคำร้อง ซึ่งมีพยัญชนะดังต่อไป
พยัยชนะตัว ข คำว่า เขา เขิน เขื่อน ไข ไขว่ ไข่ ข้อ
พยัญชนะตัว ค คำว่า เคา ควาย คาย คะ เคอ คู่
การออกเสียงขับร้องใช้เสียงเผอะ น้องๆควรบังคับการออกเสียงเผอะอย่าให้เสียงเผอะดังมากเกินไป ถ้าเสียงเผอะดังมากเกินไปเสียงเผอะก็จะดังเข้าไปที่ไมโครโฟน ทำให้เกิดเสียงเปลี่ยนลักษณะเป็นเสียงกระแทกขึ้นมาทันที ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องใช้เสียงเผอะบ้างไหม
29 เสียงที่มีความลอย
การออกเสียงขับร้องใช้เสียงลอย วิธีการออกเสียงขับร้องควรใช้เนื้อเสียงให้บางลงจากเนื้อเสียงเดิม ระดับของสัญญาณเสียงก็จะมีความบางตามมาด้วยเช่นกัน ให้ใช้จุดกำเนิดเสียงที่ริมฝีปากแล้วเปิดลำคอออกเสียงขับร้องให้ลักษณะของเสียงล่องลอยเป็นลูกคลื่น คือเสียงที่ให้ความรู้สึกชวนให้เคลิ้บเคลิ้มคล้อยตามได้ดีทีเดียว การออกเสียงขับร้องใช้เสียงลอยจะนิยมใช้กับทุกประโยคของเนื้อคำร้องทั้งหมด หรือใน 1 บทเพลงนี้ควรใช้เสียงให้เกิดความล่องลอยถึงจะเหมาะสมกลมกลืนกับดนตรีได้ดีที่สุด ลักษณะของเสียงลอยจะมีอยู่ 2 ลักษณะด้วยกัน ลักษณะที่ 1 คือการออกเสียงขับร้องให้มีระดับของสัญญาณเสียงมีความเบาบางล่องลอยเป็นคลื่น
ลักษณะที่ 2 คือการออกเสียงขับร้องด้วยการบีบอัดเสียงให้แน่นเป็นแท่งแล้วกดเสียงให้จมลง บังคับเฟดดึงสัญญาณเสียงให้ลอยกว้างขึ้นมา ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องใช้เสียงลอยในลักษณะใดบ้าง
30 เสียงที่มีความจม
การออกเสียงขับร้องใช้เสียงจม วิธีการออกเสียงขับร้อง ให้น้องๆยืนห่างจากไมโครโฟนในระยะ 1 คืบ หรือปากมีระยะห่างจากไมโครโฟน 1 ฝ่ามือในแนวตั้ง แล้วออกเสียงขับร้อง การใช้เสียง จม นี้ จะเหมาะกับการออกเสียงขับร้องที่ต้องใช้พลังมากๆ จะมีระดับความจมลึกที่แตกต่างกัน เช่นหากน้องๆยืนห่างจากไมโครโฟนเกิน 1 คืบ เสียงที่น้องๆขับร้องออกมาก็จะมีระดับความจมลึกมาก หากน้องๆกระเถิบเข้าหาไมโครโฟน เสียงที่ขับร้องออกมาก็จะมีระดับความจมของเสียงที่ตื้นขึ้น ให้น้องๆตรวจสอบดูบทเพลงที่นำมาขับร้อง ว่ามีการออกเสียงขับร้องใช้เสียงจมบ้างไหม
เรียบเรียงหลักสูตรโดย คมกฤช จันทราสา อาจารย์โอ๊ะ