ναϊλί, επιφ.: αλίμονο / ναϊλί εμέν, ναϊλί τη μάνα σ’.

νασάν, επιφ.: είθε, μακάρι να / νασάν εσέν, νασάν την μάναν.

νε, μόριο: νε αφορισμένε! / νε .. νε = ούτε … ούτε.

νεγάμ’κα, τα: νεονυφιάτικα.

νεγκασία, η: η κούραση / νεγκασμένος, νεγκασμέντσα, νεγκάζω, νεγκάσκουμαι, νεγκάσκουνταν.

Νεοχρονία, η: η Πρωτοχρονιά.

νέπαι : βρε, καλέ / νέψα = καλέ, μωρή.

νεράσκουμαι, ρ.: σιχαίνομαι / νεραξία = σιχαμένη.

νεσβήνω, ρ.: σβήνω / νεσβήγα.

νεσπάλω, ρ.: ξεχνώ / νεσπάλ’νε.

νιμέ, η: παιχνίδι παιδικό ομαδικό.

νισαλούς, ο: μνηστήρας < (τουρ) nişan / νισαλούσα.

νίφτω, ρ.: πλένω / νίφ’νε, νίφκουμαι, νίφκουνταν.

νόμα, ρ.: δος μου / δίγω.

νουνίζω, ρ. : σκέφτομαι / νούντσον = σκέψου, νουνισμένος, νουνισμέντσα, νουνιγμένος, ενούντσα, νοΐζω = αντιλαμβάνομαι.

ντελικανλής, ο: νέος, παλικάρι < delikanlı.

ντό: τι, εκείνο που / ντ’ έφτάς, ντ’ έποικες; ντ’ άγνα = πώς.

ντος, ρ.: κτύπα / ντόσιμον, κρούω, ντοχτούμαι.

ντοσέκια, τα: τα στρώματα < döşek.

νυφείον, το: χώρος διασκευασμένος πρόχειρα για να υποδεχθεί τη νύφη μόλις επιστρέψει από την εκκλησία / νύφε, νυφάδες, νύφεσα, νυφόπαρμαν.

νυχτοπούλ’, το: νυχτοπούλι / τα νυχτοπούλα.

ξάι, επίρ.: καθόλου / έναν ξάι = λίγο.

ξαμώνω, ρ.: συγκρίνω, ξαμών’νε.

ξυλάγγ’, το: το δουρβάνιν, ξύλινο εργαλείο σε σχήμα βαρελιού για το κτύπημα του γάλακτος και την παραγωγή του βουτύρου.

ξαν, επίρ.: ξανά.

ξέντσα, η: η ξένη / ο ξένον, ξενιτέας, ξενιτία.

ξύγαλαν, το: γιαούρτι / τα ξυγάλτα.

ξυλέα, η: το κτύπημα, το χαστούκι / τα ξυλέας.

ξυμήτς, ο: ο ψηλομύτης.

ξύνω, ρ.: χύνω / ξύουμαι, ξύουνταν.

ξύσκουμαι, ρ.: ξύνομαι / ξύσκουνταν, το ξυστήρ’, τα ξυστήρα.

οβόν, το: το αυγό / τα οβά, οβάζ’ = κάνει αυγό.

ογρήγορα, επίρ.: γρήγορα / ογρηγορώ.

οκνέας, ο: ο τεμπέλης / οκνέσα, οκνώ, οκνούν.

ολόγος, ο: αναίσθητος, απαθής.

ολόες, ο: επίθ.: ολόκληρος / ολόεν, ολόερα, όλος, όλε, όλ’, όλτς.

ομάζω, ρ.: μοιάζω.

ομάλ’, το: χορός παμποντιακός / ομαλίζω = ισοπεδώνω.

ομάτ’ το: το μάτι /ομμάτ’, ομμάτα.

ομούτ’, το: η ελπίδα < (τουρ) umut.

ονέρ’τα, τα: τα όνειρα.

όντες, σύνδ.: όταν / όντας.

οξουκά, επίρ.: έξω / οξούκα, οξουκές = εκεί έξω.

οξύγαλαν, το: γιαούρτι.

οπουρνά, επίρ.: αύριο.

ορέχκομαι, ρ.: επιθυμώ.

ορθία, η: η αλήθεια.

ορθώνω, ρ.: επιδιορθώνω.

ορμάν, το: το δάσος < (τουρ) orman.

ορμίν, το: το μικρό ποτάμι / τα ορμία, τα ορμόπα.

ορτάρα, τα: μάλλινες κάλτσες.

οσήμερον, επίρ.: σήμερα.

οσπιτόπον, το: το σπιτάκι / οσπιτανός.

οτά, η: το δωμάτιο < (τουρ) oda.

ούβας, τα: οι χουρμάδες.

ούμπαν, επιρ.: όπου.

ούσνα, σύνδ.: μέχρι, έως.

οφέτος, επίρ.: φέτος.

οψάρ’, το: το ψάρι / τα οψάρα, η οψαρέα = ψαρίλα.

οψεζ’νόν, ο: ο χθεσινός / οψέ, οψικέσ’ = χθες, οψεκές = τις προάλλες, οψεμπριμέραν = προχθές.

παγκανότα, τα: τα χαρτονομίσματα < (τουρ) banknot.

παθάνω, ρ.: παθαίνω.

παιδάς, ο: ο νέος, το παιδί, το παλικάρι / παιδοποιώ, παιδοποίγω.

παινεύκουμαι, ρ.: παινεύομαι / παινεύκουνταν.

παίρω, ρ.: παίρνω / έπαρ’.

παϊτόνιν, το : μόνιππο, αμάξι με ένα άλογο < payton.

παλαλέ: παλαβέ, παλαλός = παλαβός / παλαλούμαι, παλαλώνω, παλαλοσύνε, παλαλά = τρελά, τα παλαλίτσας.

παλικάρ’, το: παλικάρι, τα παλικάρα, η παλικάρενα, το παλικαρόπον.

παλουχτζής, ο: ο ψαράς < (τουρ) balıkçı.

πανοΰρ, το: πανηγύρι.

παρακαλία, η: παράκληση,/ τα παρακαλίας.

παρακαμίν’, το: η εστία.

παρλαεύω, ρ.: λάμπω, γυαλίζω < (τουρ) parlamak.

παρουσιάσκουμαι, ρ.: παρουσιάζομαι.

παρχάρα, τα: θερινός βοσκότοπος / παρχαρεύω, ο παρχάρτς, η παρχαρομάνα, τα παρχαρομύτα = βουνοκορφές.

πασκιτάν, το: αποβουτυρωμένο, στραγγισμένο, αλατισμένο γιαούρτι.

πασκίμ, σύνδ.: μήπως.

πασμάδες, τα: τσίτια, βαμβακερό εμπριμέ ύφασμα.

παστάν, επίρ.: τελείως < (τουρ) baştan.

παστρεύω, ρ.: καθαρίζω / πάστρεψον.

παταλεύω, ρ.: εμποδίζω, ενοχλώ.

πατίκιν, το: χάλκινο σκεύος που το έβαζε η πεθερά στο κατώφλι για να το πατήσει η νύφη όταν ερχόταν από την εκκλησία.

πατμάνια, τα: μονάδες βάρους έξι οκάδων < batman / πατουμάνια.

πατούλα, η: ή πιπιλομάταινα, χορός παμποντιακός.

παχόκολον, ο: ο χοντρόκωλος.

παχτσέ, η: ο κήπος < (τουρ) bahçe.

παχύνω, ρ.: παχαίνω.

πε, ρ.: πες / πέτεν, λέγω, πέα την, πέα τον, πέα τσε.

πεγαδομάτα, τα: οι πηγές.

πεϊνιρλία, τα: πίτες σε σχήμα βάρκας γεμισμένες με τυρί και ψημένες στο φούρνο < peynir = τυρί.

πεκιάρ’ς, ο: ο ανύπαντρος < (τουρ) bekar.

πελίτια, τα: οι βελανιδιές < pelit.

πέλκι, επίρ.: ίσως, πιθανόν < (τουρ) belki.

πεντικόν, ο: ποντικός.

περεσκία, τα: τα πιροσκί.

περήδες, οι: νεράιδες < peri.

περισάντς, ο: φουκαράς < (τουρ) perişan / περισάντσα.

περμένω, ρ.: περιμένω.

πέσκον, ο: η σόμπα.

πετεινάρ’, το: ο κόκορας / τα πετειναρόπα, πιλίτς = πετιναράκι, πιλίτσα.

πινακίδ’, το: πινακίδα γραφής.

πίνω, ρ.: πίνω / πία, πιάτεν, η ποτή.

πιπιλομάταινα, η: εκείνη που έχει μικρά μάτια.

πιρίφτε, η: ξύλινο φτυάρι για το φούρνισμα του ψωμιού ή του φαγητού / πιρίφτω = φουρνίζω, πυρίφτ’νε.

πιρνά πιρνά, επίρ.: πρωί πρωί / πουρνά, το πιρνόν = το επόμενο πρωί.

πιρπιρίμα, τα: οι γλιστρίδες.

πισία, τα: τηγανίτες πλατιές και μεγάλες περιχυμένες με πετιμέζι ή μέλι ή πασπαλισμένες με ζάχαρη < pişmek = ψήνω.

πισταμπάλ’, το: ποδιά από μάλλινο ύφασμα.

πιστόφ’, το: πιστόλι, όπλο < pişton.

πλαν, επίρ.: πέρα.

πλεθύνω, ρ.: πληθύνω.

πλουμίδ’, το: το στολίδι / πλουμίδα, πλουμιστά, πλουμιστός, πλουμιστέσα.

πλύσκουμαι, ρ.: πλένομαι / πλύσκουνταν.

ποδεδίζω σε, ρ.: να σε χαρώ.

ποιώ, ρ.: κάνω / εποίνα, εποίκα, ποίσον, ποίστεν.

πόνα, τα: οι πόνοι.

πορανία, τα: μπουρανί, φαγητό με χόρτα ή παντζαρόφυλλα τηγανισμένα με βούτυρο και περιχυμένα με πασκιτάν.

ποστάλα, τα: γυναικεία χαμηλά παπούτσια < postal.

ποταμάκριν, το: η ακροποταμιά.

ποτισκούμαι, ρ.: πίνομαι, ποτίζομαι / ποτίω.

ποτισώνα, η: η ποτίστρα.

ποτούριν, το: αντρικό φαρδύ παντελόνι < potur.

πουγαλεύκουμαι, ρ.: αγανακτώ < (τουρ) buğalmak / οι πουαλεμέν’.

πουδέν, επίρ.: πουθενά / πουθέν.

πουίχ’, το: μουστάκι < (τουρ) bıyık / το πουίκιν.

πουλούλα, τα: πιθάρια / το πουλούλ’.

πουρτίν, το: ύφασμα / τα πουρτία.

πουσιντάλευρον, το: το κριθαρίσιο καβουρδισμένο αλεύρι.

πουτσή, η: η κόρη / κουτσή, νέπουτση, νέκουτση.

πρέσκουμαι, ρ.: πρήζομαι / πρέσκουνταν, πρεσμέντσα.

πυκναράευτος, ο: ο ποθητός.

ρακάν, το: η βουνοπλαγιά.

ράχα, η: η ράχη / ρασόπον = ραχούλα.

ραχίν, το: βουνό / τα ραχία, ραχιόπουλον = πουλί του βουνού, ραχιοκέφαλα = οι βουνοκορφές.

ριγώ, ρ.: κρυώνω / το ρίγαμαν, ριγωμένος, ριγωμέντσα.

ρίζα μ’, προσφώνηση: ψυχή μου!

ρούζω, ρ.: πέφτω / ρούζ’νε, ερούζ’να, ερούξα, ρούξιμον.

ρουκάν’, το: ο αυτοσχέδιος αποχιονιστήρας.

σαεύω, ρ.: σέβομαι.

σαβουρεύω, ρ.: τινάσσω, σκορπίζω < (τουρ) savurmak.

σα βρατέρα, επίρ.: στο δειλινό / σο μέρωμαν, σο κιντίν.

σάγκα, η: μοχλός, κλειδαριά πόρτας.

σάγκι, σύνδ.: σάν να < (τουρ) sanki.

σαλάκ’, το: φόρτωμα πλάτης, συνήθως δεμάτι ξύλα ή κλαδιά.

σαλαχανάς, ο: αργόσχολος, σαλαχανέσα.

σαμάρα, η: το χαστούκι < (τουρ) şamar / η σαπλάκα, τα σαπλάκας, σαπλακίζω, σαπλακίζ’νε.

σαρεύω, ρ.: αρέσω.

σαρής, ο: ο ξανθός / σαρήσα, σαρίν < (τούρ) sarı.

σασεύω, ρ.: σαστίζω < (τουρ) şaşırmak / εσάσεψα, σασιρεμένος, σασσιρεμέντσα.

σάτσι, το: στρογγυλή λαμαρίνα για το ψήσιμο των γιουφκάδων < sac.

σαφλέας,ο: σαλιάρης, σαφλίζω, σαφλίζ’νε.

σαχάνια, τα: πιάτα < sahan.

σαχτάρα, τα: οι στάχτες.

σεβάσκουμαι, ρ.: σέβομαι.

σεβνταλής, ο: ο ερωτευμένος < (τουρ) sevdalı / η σεβτά, τα σεβτάδες.

σειμουγκόν, ο: χειμώνας.

σέρα, η: ποντιακός πολεμικός χορός.

σερομίλ’, το: η μυλόπετρα / τα σερομίλα.

σέφτελα, τα: παντζάρια / το σέφτελον, σεύτελον, ο σεύτελον = ο ανόητος, h σέφτελεσα, η σεφτελοσύνη.

σιλεγνίζω, ρ.: κοσκινίζω, λεπτολογώ.

σιλευτέρ’ το: σφουγγαρόπανο / σιλεύω = σφουγγαρίζω, σιλεύ’νε.

σίμισκα, η: ηλιόσπορος, τα σίμισκας.

σινίν, το: μεγάλος χάλκινος δίσκος < sini.

σιργούνιν, το: η εξορία < (τουρ) sürgün.

σισέ, η: το μπουκάλι ,(τουρ) şişe.

σίτα, σύνδ.: όταν, ενώ, καθώς

σιτλία, τα: ρυζόγαλα < sütlü.

σιφτέν, επίρ.: στην αρχή.

σκαλώνω, ρ.: αρχίζω.

σκεπίδ’, το: η σφήκα.

σκοτία, η: το σκοτάδι.

σκούμαι, ρ.: σηκώνομαι / σούκ’ = σήκω, σκώνω.

σκουτουλίζω, ρ.: ευωδιάζω / εσκουτούλτσα, η σκουτούλα, σκουντουλοδέσμια = άρωμα δυόσμου.

σκυλάζω, ρ.: βρωμάω.

σκώνω, ρ.: σηκώνω / έσκωσα.

σοέβω, ρ.: ληστεύω < (τουρ) soymak.

σουμά, επίρ.: κοντά / σουμώνω.

σουμάδεμαν, το: ο αρραβώνας / σουμαδεύω, ο σουμαδεμένον, η σουμαδεμέντσα, τα σουμάδα, σουμαδεύκουμαι, σουμαδεύκουνταν.

σοφράς, ο: τραπέζι κοντό στρογγυλό < sofra.

σπάζω, ρ.: σφάζω / σπάξιμον.

σπαρέλιν, το: κάλυμμα γυναικείου στήθους / σπαρελόπον.

σπιτίτζας, τα: παιδικό παιχνίδι, οι κουμπάρες.

σπιχτέσα, η: η τσιγκούνα / ο σπιχτόν, σπίγγω, σπίχκουμαι, σπίγγουμαι, σπίγγουνταν.

Σταυριώτες, οι: οι κάτοικοι του χωριού Σταυρίν της Αργυρούπολης πολλοί από τους οποίους εξισλαμίστηκαν αλλά παρέμειναν κρυπτοχριστιανοί.

στέκω, ρ.: στέκομαι / στα, εστά, εσταθέστεν.

στέφανον, το: ο σύζυγος.

στοιβαχτόν, το: ο μουσακάς.

στουδ΄, το: το κόκαλο / τα στούδα.

στρούλιγμαν, το: το έθιμο για το ξύρισμα του γαμπρού.

στύπας, τα: τα τουρσιά / η στύπα.

στυχαρία, η: η αναγγελία ευχάριστης είδησης / στυχαριάζω, στυχαρίασον, στυχαρέζω, στυχαρέζ’νε.

σύννυχτα, επίρ.: πριν ξημερώσει.

συντάγουμαι, ρ.: κάνω συμφωνία.

συντιβάλλω, ρ.: διαβάλλω.

συρίζω, ρ.: σφυρίζω / σουρίζω, το σύριμαν, η συρίχτα.

σύρσιμον, το: απαγωγή κόρης με σκοπό το γάμο / σύρκουμαι = υποφέρομαι.

σωρεύω, ρ.: μαζεύω / σωρεύκουμαι.