بیماری شقاق یا همان فیشر، بیماری بسیار دردناک ناحیه مقعد است. شقاق موجب بروز زخمی عمیق در دیواره مقعدی میگردد. این زخم با گذر زمان عمیق تر شده و تا عضله اسفنکتر مقعدی نیز امتداد مییابد. ناحیه مقعد در اثر این زخم ملتهب و متورم می شود و درد بسیار زیادی را به خصوص به هنگام دفع به بیمار تحمیل میکند به گونه ای که بیمار در اغلب موارد اجازه معاینه به پزشک را نیز نمیدهد. از دیگر علائم این بیماری خارش، سوزش و خونریزی است.
درمان این بیماری بسته به شدت زخم و علت پدید آورنده آن متفاوت است. اگر زخم شقاق در مراحل ابتدایی و در حالت حاد باشد، اغلب با درمانهای خانگی بهبودی حاصل میشود اما اگر به حالت مزمن در آمده، تنها راهکار قطعی درمان آن، عمل جراحی است که البته میتوان از طریق جراحی سرپایی با لیزر مشکلات مربوط به عمل سنتی را نیز از بین برد.
همچنین روشهای مختلفی برای جراحی شقاق وجود دارد که بسته به نوع شقاق و میزان پیشرفت بیماری، پزشک یکی از آنها را به شما پیشنهاد میدهد. این روشها شامل جراحی با لیزر، فیشرکتومی، اسفنکتروتومی و در برخی موارد فلپ پیشرفته میباشد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
درمان شقاق با لیزر یک روش سرپایی و بدون بیهوشی است که تا کنون نتایج رضایت بخشی داشته و درصد بالایی از بیماران مبتلا به این نوع عارضهها، لیزر را برای درمان انتخاب میکنند. لیزر در مقایسه با جراحی روش آسانتری میباشد که علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه، بیمار درد و خونریزی را هم احساس نمیکند.
از روش لیزر هم برای درمان شقاق مزمن و هم حاد استفاده میشود و احتمال بازگشت دوباره بیماری در آن بسیار کمتر است.
یکی از روش های موثر در درمان شقاق است که همراه با خطرات و عوارضی برای بیمار می باشد. در این روش با ایجاد شکاف عمیقی روی عضلات اسفنکتر اطراف مقعد، باعث کاهش فشار و برطرف شدن انقباض این عضلات شده و به بهبود زخم شقاق کمک می کند. اسفنکتروتومی در دو نوع باز و بسته انجام میشود و بیمار کاهش درد قابل توجهی را بعد از این جراحی تجربه می کند.
پوست اطراف مقعد که در نتیجه ایجاد زخم شقاق آسیب دیده است، در این روش با ایجاد برشی حذف شده و سپس ترمیم خواهد شد. برای افزایش اثربخشی فیشرکتومی، همراه با برش عضله اسفنکتر تزریق بوتاکس هم انجام می شود.
این روش تنها در بعضی مواقع پیشنهاد می شود و در واقع نوعی پیوند پوست سالم بخشی از مقعد به پوست آسیب دیده محل شقاق (فیشر) است. استفاده از روش فلپ پیشرفته در مواردی که روش های دیگر مثل اسفنکتروتومی موثر نباشند انجام می شود.
نتیجه جراحی معمولاً موفقیت آمیز بوده و اغلب بیماران دچار عود مجدد نمیشوند و در نتیجه از انجام عمل رضایت دارند. اما دستهای دیگر از افرادی به دلایل مختلفی دچار عوارض این عمل و یا حتی عود مجدد بیماری میشوند. به همین جهت مراقبت بعد عمل شقاق به بیماران توصیه میشود تا بتوانند این خطرات را به حداقل کاهش دهند. برخی از موارد مراقبت بعد عمل شقاق به این شرح است:
بیماران که در دوره نقاهت بعد عمل شقاق قرار دارند. باید به اندازه کافی آب بنوشند. نوشیدن آب کافی به این بیماران کمک می کند، تا بتوانند حرکات روده را تنظیم کرده و با هیدراته نگه داشتن بدن مانع از یبوست شوند. زیرا کم آبی می تواند موجب سفت شدن مدفوع شده و به مقعد آسیب وارد کند. حداقل میزان آب مصرفی در طول روز 8 لیوان تعیین شده است.
بیماران می بایست داروهای خود را مطابق با دستور پزشک مصرف کنند و از حذف خودسرانه دارو بپرهیزند. معمولاً پزشک در این دوره داروهای آنتی بیوتیک را به منظور کاهش احتمال عفونت و داروهای مسکن را برای جلوگیری از درد تجویز می کنند.