شقاق یک شکاف بیضی شکل کوچک در سر مقعد است که باعث درد و خون ریزی هنگام اجابت میشود. شقاق حاد، شکاف یا پارگی سطحی پوست مقعد است و درصورتیکه بهبود نیابد با گذشت زمان بیماری مزمن میشود.
بیماری فیشر مقعد (fissure) برای عموم مردم تقریبا یک چیز عادی است و افراد بسیاری به آن دچار میشوند، ولی غالبا با بواسیر که آن هم با درد و خون ریزی همراه است اشتباه گرفته میشود.
این عارضه در همه سنین رخ میدهد و مختص گروه سنی خاصی نیست. همچنین میزان شیوع این بیماری در زنان و مردان تقریبا به یک اندازه است اما احتمال بروز شقاق در زنان بعد از زایمان بیشتر است. اکثر فیشرها (۸۵ الی ۹۰ درصد) در پشت مقعد و ۱۰ الی ۱۵ درصد در جلو و برای تعداد معدودی هم جلو و هم عقب این ناحیه رخ میدهد.
شقاقی که در محل دیگری واقع باشد مربوط به بیماری های دیگری است که باید بیشتر بررسی شود. در موارد بسیاری امکان درمان یا بهبود فیشر مقعد با رعایت تغذیه و جلوگیری از یبوست، با مصرف مایعات و رژیم غذایی پرفیبر وجود دارد اما در صورت تکرار فشار باید احتمال عود مجدد و حتی مزمن شدن بیماری را در نظر گرفت.
در صفحه مربوطه ما انواع روش های جراحی و درمان شقاق با لیزر و مراقبت های بعد از عمل را بررسی کرده ایم که برای دریافت اطلاعات جامع تر می توانید به آن مراجعه کنید.
بیماری شقاق مقعد دارای علائمی است که در زیر به چند مورد از آنها اشاره میکنیم، اما در نظر داشته باشید که بروز این علائم صرفا به دلیل ابتلا به این عارضه نیست و حتما باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
در صورتیکه عمق ترکهای ایجاد شده روی دیواره مقعد زیاد باشد، منجر به خونریزی در این ناحیه میشود. این خونریزی در انتهای راست روده اتفاق میافتد و برای بیمار قابل مشاهده است.
در اکثر مواقع، فرد مبتلا به فیشر، درون مقعد احساس خارش و سوزش دارد که دلیل آن برخورد مدفوع و ترشحات آن با ترکهای موجود در دیواره مقعد است. اما باید در نظر داشت که احساس خارش و سوزش مقعد در همه موارد نشانه ابتلا به شقاق مقعدی نیست.
در مواردی که بیماری شقاق مقعد در طولانی مدت درمان نشود و یا تکرار شود، ممکن است منجر به بروز ضایعهای در بیرون مقعد شود. اما برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه شود.
اگر بیماری شقاق یا فیشر مقعدی مزمن شود، احتمال مشاهده شکافها در پوست بیرون مقعد هم وجود دارد.
از دیگر علائم این بیماری مشاهده خون روی دستمال است که معمولا بعد از اجابت مزاج و تحریک این ناحیه اتفاق میافتد. در صورتیکه این بیماری دیر تشخیص داده شود، مزمن شده و باعث ایجاد مشکلات جدی تری از قبیل تب، افزایش درد مقعد، تورم و سرخی مقعد و عفونت خواهد شد.
توصیه می کنیم که در صورت مشاهده علائم بالا حتما برای درمان شقاق مقعدی اقدام کنید تا
این عارضه میتواند دلایل بسیاری داشته باشد که از جمله آن یبوست، اسهال، کم تحرکی، رابطه مقعدی، تنگی دریچه مقعد، بارداری و زایمان، خاراندن مداوم، بیش از حد تمیز کردن مقعد با دستمال زبر، کرون یا سرطان روده و بیماریهای مقاربتی است.
عوامل ایجاد شقاق یا فیشر مقعدی یا بصورت مستقیم باعث ایجاد این عارضه میشوند و یا عامل زمینه ساز این بیماری هستند. هرچند نمیتوان نقش تغذیه و سبک زندگی را در ایجاد این بیماری نادیده گرفت.
اصلیترین عامل این بیماری مقعدی معمولا زخم مجرای داخلی مقعد بخاطر اجابت سخت و خشک است, هر چند مدفوع نرم یا اسهالی هم میتواند باعث آن شود. زخم در این ناحیه با درد شدید همراه است و منجر به اسپاسم اسفنکتر و درنتیجه افزایش فشار روی عضله های اسفنکتر مقعد میشود که این خود باعث افت جریان خون به محل زخم و متعاقبا طولانی شدن دوره ی التیام زخم میشود.
بنابراین اجابت های بعدی باعث درد بیشتر, اسپاسم بیشتر و قطعی بیشتر جریان خون به محل شده و این چرخه ادامه خواهد داشت. هدف روش های درمانی جلوگیری و توقف این چرخه جهت التیام زخم میباشد.