Σχολικές Επισκέψεις

Στα τέλη Μαίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «σχολική εφημερίδα» μαθητές της Β΄ τάξης του σχολείου μας ενδιαφέρθηκαν και αποφάσισαν να συναντήσουν τον κ. Μιχαλαρέα Ηλία, ψυχολόγο – υπεύθυνο ομάδας απεξάρτησης στο Γ. Ν. Κέρκυρας και να του απευθύνουν ερωτήσεις για θέματα που τους απασχολούν. Οι νεαροί μαθητές και μαθήτριές μας έγιναν για λίγο δημοσιογράφοι, εφοδιάστηκαν με μικρόφωνο και κάμερα, και συνάντησαν τον κ. Μιχαλαρέα στον χώρο του Ιουνίου Πανεπιστημίου στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κέρκυρας ώστε να συζητήσουν μαζί του για τους προβληματισμούς που αφορούν την εφηβική ηλικία. Τα παιδιά συνόδευσε η καθηγήτριά τους, κ. Λέτσιου Ιφιγένεια, φιλόλογος.

Ευχαριστούμε τον κ. Μιχαλαρέα που συζήτησε με τα παιδιά μας και τους πρόσφερε μια ξεχωριστή εμπειρία.

Με ποιον τρόπο οι σχέσεις ενός έφηβου με το περιβάλλον του επιδρούν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του και στην συμπεριφορά του;

Ο άνθρωπος, όπως γνωρίζουμε από μια σειρά επιστημών όπως η ψυχολογία και άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες, είναι το αποτέλεσμα των συνθηκών μέσα στις οποίες ζει και επηρεάζεται από το περιβάλλον του. Άρα λοιπόν, κατά συνέπεια οι ανθρώπινες σχέσεις καθορίζονται από το περιβάλλον και ταυτόχρονα από αυτές τις σχέσεις προκύπτουν οι ανθρώπινες συμπεριφορές.

Οι τρόποι είναι πολλοί, θα σας έλεγα άπειροι και καθορίζονται από την κάθε ιστορική και κοινωνική περίοδο. Διαφορετικοί ήταν οι τρόποι με τους οποίους επηρεαζόταν η ανθρώπινη συμπεριφορά στην αρχαιότητα, άλλοι στον μεσαίωνα, άλλοι σήμερα και κάθε φορά εξαρτώνται και από το οικονομικό κοινωνικό σύστημα στης εποχής. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε πως η συμπεριφορά μας πρώτα απ' όλα επηρεάζεται από την επικοινωνία με τα μέλη της οικογένειάς μας, άρα καθορίζεται από το οικογενειακό μας περιβάλλον, αργότερα από το κοινωνικό περιβάλλον, το πολιτιστικό κ.α.

Σήμερα, ζούμε μέσα σε ένα κατακλυσμό πληροφοριών. Ποια είναι η σχέση μεταξύ πληροφορίας, γνώσης και εκπαίδευσης;

Ένα από τα βασικά προβλήματα σήμερα είναι η υπερπληροφόρηση, η σημασία της πληροφορίας, το περιεχόμενο της, το αν είναι σωστές ή όχι αυτές οι πληροφορίες και από πού προέρχονται. Η κριτική σκέψη εμπεριέχει ανάλυση, κατανόηση και σύνθεση. Αυτό για να γίνει δεν μπορεί να γίνει από μόνο του. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να το καταφέρει από μόνος του. Είναι αποτέλεσμα μάθησης.

Ο άνθρωπος μαθαίνει είτε εμπειρικά, δηλαδή στην οικογένεια του, στο χωριό του, στο περιβάλλον με το οποίο σχετίζεται, είτε οργανωμένα. Οργανωμένα ο άνθρωπος μαθαίνει μόνο μέσα από την εκπαίδευση. Γι’ αυτό λοιπόν, επειδή πρέπει να συγκεντρώσουμε πληροφορίες, να τις ταξινομήσουμε, να βρούμε έναν τρόπο να τις μεταδώσουμε, να τις διδάξουμε, φτιάξαμε το σχολείο. Το σχολείο, λοιπόν προκύπτει ως αναγκαιότητα, ώστε ένας άνθρωπος να μπορεί να αναπτύσσει την κριτική σκέψη του, να μαθαίνει και να εξελίσσεται. Άρα, λοιπόν, η διαδικασία της εκπαίδευσης, έχει τεράστια σημασία, γιατί μέσα από αυτήν μαθαίνουμε τον τρόπο να σκεφτόμαστε και μαθαίνοντας να σκεφτόμαστε μαθαίνουμε να κατανοούμε αυτό που μας περιβάλλει. Εάν δεν γίνει αυτό, τότε συσσωρεύουμε πληροφορίες, χωρίς να μπορούμε να τις αξιολογήσουμε και αυτό θα οδηγήσει σε ένα αδιέξοδο. Το σημερινό σχολείο, κινδυνεύει από την υπερπληροφόρηση δηλαδή να δίνει στα παιδιά μεγάλο όγκο πληροφοριών, χωρίς να τις αξιολογεί και χωρίς να μαθαίνει στα παιδιά να αξιολογούν αυτές τις πληροφορίες.

Έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα πολλές φορές να ασχολούμαστε με ένα γεγονός αλλά να μην έχουμε μάθει να ασχολούμαστε με τις αιτίες που οδηγούν στο γεγονός και καθημερινά να είμαστε μέσα σε αυτό το φαινόμενο το οποίο ονομάζεται, «γεγονοτολογία». Αν παρακολουθήσετε ένα δελτίο ειδήσεων, θα δείτε ότι περνάνε από το ένα γεγονός στο άλλο, χωρίς να αναφέρονται στις αιτίες που καθορίζουν ένα γεγονός ή στη σχέση μεταξύ των γεγονότων. Αυτό, πολλές φορές, στην Ιστορία, για παράδειγμα, οδηγεί σε αυτήν την αποϊστορικοποίηση, δηλαδή, μαθαίνω κάτι χωρίς να ξέρω περί τίνος πρόκειται. Γι’ αυτό ρωτάς ένα παιδί , τι έγινε το 1821, και σου λέει μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα. Σήμερα παρατηρείται, και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα κυρίως μέσα από το διαδίκτυο, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και από το ίδιο το σχολείο, η υποχώρηση της διαδικασίας της εκπαίδευσης, δηλαδή της κριτικής σκέψης και στην θέση της μπαίνει η υπερπληροφόρηση, η διαδοχή πολλών πληροφοριών, που ενίοτε είναι ασύνδετες μεταξύ τους. Η σχέση λοιπόν μεταξύ πληροφορίας, γνώσης και εκπαίδευσης, είναι άμεση και προσδιορίζεται από την δυνατότητα να μπορώ να αξιολογώ την πληροφορία την οποία λαμβάνω με διάφορους τρόπους.

Θα πρέπει πάντα να ρωτάτε πώς και γιατί συμβαίνει ένα γεγονός. Αυτή είναι η ουσία της εκπαίδευσης. Τα σχολεία χειραγωγούν. Εάν ανοίξετε ένα βιβλίο της ιστορίας για παράδειγμα, δε γράφεται τυχαία. Αν δείτε τα σχολικά βιβλία στην Ουκρανία, οι πρεσβευτές των Γάλλων και των Άγγλων έμειναν αποσβολωμένοι μελετώντας αυτά διότι τα βιβλία ιστορίας στα ουκρανικά σχολεία , ισχυρίζονται ότι οι Γάλλοι προέρχονται από τους Ουκρανούς , επειδή ήθελαν να δημιουργήσουν αυτό που λέμε εθνική ταυτότητα, και μέσα σε αυτά τα πλαίσια λένε ότι, ουσιαστικά, όλοι είμαστε Ουκρανοί, όπως και οι Αρχαίοι Έλληνες, ότι ο πληθυσμός ξεκίνησε από την Ουκρανία και τα λοιπά . Αυτό είναι ένα βιβλίο ιστορίας το οποίο διδάσκεται σε ένα δημόσιο σχολείο στην Ουκρανία. Η Τουρκία, για παράδειγμα, θέτει ζήτημα το οποίο αφορά στα νησιά του Αιγαίου, και λέει ότι αυτά ανήκουν σε εκείνη. Τα σχολικά βιβλία διδάσκουν την χρονική περίοδο από την άφιξη των Τούρκων εδώ, ως Σελτζούκοι και ως άλλα φύλα. Αφαιρούν όλο το προηγούμενο, ποιοι υπήρχαν εδώ, ποιους βρήκαν, και επιλέγει να παρουσιάσει τη χρονική περίοδο από όταν ήρθαν στην περιοχή και μετά και κυρίως την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ένα παράδειγμα πάνω στην ελλιπή πληροφόρηση, είναι κάτι που με ενοχλούσε πάντα από παιδί. Λένε ότι η επανάσταση του 1821 ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου, κάτι το οποίο δεν ισχύει, διότι είναι χρονιά ιστορικής παραπληροφόρησης από το ελληνικό σχολείο. Στις 25 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα δεν υπήρχε κανένας. Η επανάσταση ξεκίνησε 17 Μαρτίου στην Αρεόπολη, της Μάνης. Επομένως, θα ρωτάτε πάντα «πώς και γιατί».

Ποια είναι η σημασία των ρόλων για τον άνθρωπο σήμερα;

Οι ρόλοι είναι αναγκαίοι σε μία κοινωνία , είτε είναι κοινωνικοί, είτε είναι ψυχολογικοί, ή οτιδήποτε άλλο. Ένας πολύ σοβαρός, είναι το γεγονός ότι μέσα από τους ρόλους, τους κοινωνικούς, τους προσωπικούς, τους ψυχολογικούς που θα επιλέξετε, ενισχύονται οι διαδικασίες ανάπτυξης της κοινωνικής σας ταυτότητας. Γίνονται ορισμένες πρώτες βασικές ταυτίσεις, που είναι αναγκαίες για εσάς. Αυτές οι ταυτίσεις, μπορεί να είναι θετικές, να ταυτιστείτε με θετικά πρότυπα, όπως οι δασκάλες σας στο σχολείο, για να γίνετε καλύτεροι άνθρωποι, να ταυτιστείτε με κάτι θετικό για να το φτάσετε και να το ξεπεράσετε αλλά είναι επίσης δυνατό οι έφηβοι να ταυτιστούν και με κάτι αρνητικό, να κάνουν αρνητικές ταυτίσεις, και να έχουν παραβατικές συμπεριφορές όπως χρήση ουσιών και οτιδήποτε περνάει από το μυαλό σας. Επίσης, όσον αφορά τη βία μεταξύ παιδιών, αυτοί οι πιτσιρικάδες στην ηλικία σας ως συμμορία χτυπάνε άλλους, έχουν υιοθετήσει ρόλους, οι οποίοι, όπως καταλαβαίνετε, είναι αρνητικοί, έχουν αρνητικές ταυτίσεις. Ο ρόλος ας πούμε του «μάγκα», του δυνατού, του κυρίαρχου με τον οποίο έχει ταυτιστεί κάποιος παίζει.

σημαντικό ρόλο στο να οδηγήσει σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Άρα, λοιπόν, οι ρόλοι, έχουν πολύ μεγάλη σημασία, γιατί ενισχύουν τις διαδικασίες ανάδειξης, αυτού που λέμε κοινωνική ταυτότητα.

Όλοι οι ρόλοι, κοινωνικοί, ψυχολογικοί και άλλοι, ενισχύονται κυρίως μέσα στις κοινότητες, μέσα στις ομάδες, δεν μπορούν να υπάρχουν ρόλοι έξω από την κοινωνία. Άρα λοιπόν, αποκτούν υπόσταση και ενισχύονται μέσα στις κοινότητες ή στις ομάδες. Για παράδειγμα, ο ρόλος του κυρίαρχου, του δυνατού, του ισχυρού δημιουργείται και ενισχύεται μέσα σε μια ομάδα ανθρώπων, που έχουν κοινά χαρακτηριστικά και σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Βέβαια, έχουμε πρόβλημα με τους ρόλους όταν υποχωρεί η κοινωνικότητα, για διάφορους λόγους, κυρίως γιατί υπάρχει κρίση κοινωνική, οικονομική ή πολιτιστική φτώχεια, περιοχές όπου είναι περιθωριοποιημένες, κοινωνικά ή οικονομικά. Αυτό, σημαίνει ότι δεν μπορεί να ενταχθεί κοινωνικά ένα νέο παιδί. Είτε θα έχει φύγει από το σχολείο, είτε θα είναι σε ανεργία, είτε δεν θα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, τις ανάγκες να εκφράζεται σαν νέος άνθρωπος, λόγω της οικονομικής κατάστασης του. Δείτε υποβαθμισμένες περιοχές της Δυτικής Αθήνας. Άρα, εκεί όπου υπάρχουν κοινωνικά προβλήματα και επειδή ο άνθρωπος είναι κοινωνικός από την φύση του, ψάχνει εναγωνίως να ομαδοποιηθεί. Έτσι λοιπόν, εκεί όπου το κοινωνικό υποχωρεί, έχουμε ομαδοποιήσεις, χούλιγκαν, συμμορίες, επειδή σε αυτές τις ομάδες η ανάγκη για κοινωνικούς ρόλους, ικανοποιείται, εκεί βρίσκεις έναν ρόλο που κυρίως είναι αρνητικός, κάνεις αρνητικές ταυτίσεις, ο ρόλος αυτός αποκτά υπόσταση, ενισχύεται μέσα σε αυτές τις ομάδες και αυτό με την σειρά του ενισχύει αυτό που λέμε ανάδειξη της κοινωνικής ταυτότητας, η οποία θα είναι μια αρνητική κοινωνική ταυτότητα λόγω των παραβατικών συμπεριφορών.

Ο έφηβος συμμετέχει σε διάφορες ομάδες . πως αυτές επιδρούν στην ωρίμανση του και στη συμπεριφορά του ;

Η ωρίμανση ενός νέου παιδιού είναι σύμφυτη με την συμμετοχή του στις κοινωνικές ομάδες. Αλώστε χωρίς αυτές δεν μπορεί να ωριμάσει. Μετά τα 12 έτη που είμαστε με το οικογενειακό περιβάλλον κυρίως, σταδιακά απομακρυνόμαστε από τους γονείς μας, δημιουργώντας ομάδες – παρέες.

Αυτό είναι βασική προϋπόθεση για την ωρίμανση του ανθρώπου. Και αναρωτιόμαστε. Ποια ωρίμανση; Γιατί συζητάμε; Για παράδειγμα η βιολογική ωρίμανση. Μπορεί αυτή να επιτύχει έξω από τις ομάδες; Σαφώς και μπορεί, όμως ωριμάζεις βιολογικά αλλά όχι ψυχολογικά. Αυτό σημαίνει μαθαίνω να επικοινωνώ , να εκφράζω τα συναισθήματα μου. Καλλιεργούμε την επικοινωνία - έκφραση . Επικοινωνώ μέσω ενός κώδικα, που δεν είναι άλλος από την γλώσσα μου, μαθαίνω να εκφράζομαι, να δημιουργώ μέσω των κοινωνικών ομάδων ακόμη και στην προσχολική ηλικία. Επομένως επικοινωνώ σημαίνει εκφράζομαι και αυτό γίνεται μέσω της ένταξης σε μια ομάδα . Αρά η συμμετοχή σε μια ομάδα είναι σημαντική προϋπόθεση για την ψυχική υγειά ενός ανθρώπου καθώς μέσα από αυτή χτίζεται μια προσωπικότητα πλήρως αναπτυγμένη. Για παράδειγμα εάν ένα παιδί δεν έχει μάθει να εκφράζεται συναισθηματικά μετέπειτα μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά θέματα .

Με ποιόν τρόπο μπορεί ένα παιδί ή ένας έφηβος να συνδεθεί με την κοινωνία;

Ο άνθρωπος είναι μία προσωπικότητα και έχει τέσσερις βασικές πλευρές .Όλες αυτές οι πλευρές συνδέονται μεταξύ τους και λειτουργούν ανάλογα.

Παλιά όταν ένα παιδί πήγαινε στην δουλειά του συνδεόταν με την κοινωνία άμεσα όμως σήμερα αυτό δεν γίνεται εύκολα. Άρα όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος καταφέρει να συνδεθεί με την κοινωνία μπορεί να είναι πιο καλά στην υγεία του και να αποφύγει ψυχολογικές ασθένειες όπως για παράδειγμα την κατάθλιψη.

Τι είναι διασκέδαση και τι ψυχαγωγία, πως συνδέονται αυτά τα δύο στις μέρες μας ;

Η ψυχαγωγία είναι μια διαδικασία από την οποία επέρχεται η λεγόμενη αγωγή της ψυχής, δηλαδή η εκπαίδευση το εαυτού μας, γινόμαστε καλύτεροι μέσα από αυτό που κάνουμε, για παράδειγμα μέσα από την μουσική, την ζωγραφική και γενικότερα την τέχνη, τα οποία μας βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας κα μέσω αυτού να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Αυτή είναι η έννοια της ψυχαγωγίας η οποία προφανώς δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω των τεχνών, μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι για να μπορεί η μουσική να μου δίνει την δυνατότητα να αναγνωρίζω τον εαυτό μου και μέσα από αυτή να βελτιώνομαι , θα πρέπει η σχέση μου με τη μουσική να έχει προσωπικό χαρακτήρα , να εμπλέκομαι προσωπικά μαζί της. Να έχουμε προσωπική σχέση μαζί , το οποίο σημαίνει να με ενδιαφέρει , να με αγγίζει βαθύτατα στα συναισθήματα μου, στους τρόπους που σκέφτομαι ή στα βιώματα μου. Να με βοηθά να οραματίζομαι, να ονειρεύομαι, οτιδήποτε το οποίο θα με κάνει καλύτερο άνθρωπο.

Στη διασκέδαση αυτό δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση, δεν είναι απαραίτητο για να διασκεδάσω να αποκτήσω μια τέτοια σχέση αγωγής της ψυχής μου. Δεν είναι απαραίτητο να εμπλέκομαι προσωπικά και αυτή βασικά είναι η διαφορά μεταξύ διασκέδασης και ψυχαγωγίας.

Ποιο όμως είναι το πρόβλημα ιδιαίτερα σε ζητήματα διασκέδασης των νέων ανθρώπων;

Εάν επιλέξω ένα συγκεκριμένο είδος διασκέδασης μπορεί να διασκεδάζω χωρίς να εμπλακώ προσωπικά με αυτό που με διασκεδάζει, είτε έχω την ψευδαίσθηση πως με διασκεδάζει. Για παράδειγμα μπορώ να πάω σε ένα κέντρο διασκέδασης και να μεθύσω πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεν ακούω και δεν βλέπω γύρω μου, έχουν επηρεαστεί όλες οι εγκεφαλικές λειτουργίες , ακούω έναν επαναλαμβανόμενο ήχο στην διαπασών και έχω την ψευδαίσθηση πως χορεύω, έχω χάσει δηλαδή την επαφή με το περιβάλλον άρα και την επαφή με αυτό που ακούω.

Οι μαθητές της Β τάξης

Βλάχου Ροζαλένα Β1

Νεδίδης Ισίδωρος Β1

Κουρή Θεοδώρα Β3

Παραμυθιώτη Κατερίνα Β4

Ρούγκας Γρηγόρης Β4