De mölle in Halle
die in 175 jaar uitgroeide tot een dorp
Halle
Wie Halle kent, weet ongetwijfeld dat aan de rand van het dorpje de imposante gebouwen van Coops Mengvoeders staan.
Menige vreemdeling zal zich afvragen waarom men ooit zo’n groot bedrijf aan de rand van zo’n klein dorpje heeft gebouwd. Het antwoord is simpel. Niet het bedrijf is gebouwd bij het dorp, maar het dorp bij het bedrijf. Grote kans dat het dorp er nooit was gekomen als er hier niet ooit een windmolen was neer gezet.
175 jaar
Om uit te leggen hoe het is gegaan moeten we terug naar het jaar 1848. Op 25 augustus 1848 werd de eerste steen gelegd voor een windmolen. Nu dus 175 jaar geleden en daarmee een goed moment om eens in de geschiedenis te duiken van de molen en het dorp Halle.
Een boek
Halle mag dan klein zijn, over de geschiedenis van de molen, het dorp en het buitengebied valt zoveel te vertellen dat er een boek mee kan worden gevuld. Zo'n boek is er inmiddels, ongeveer A4 formaat, volledig in kleur, bijna 200 pagina's en met meer dan 350 foto's. Waarvan de meeste nooit eerder zijn gepubliceerd. Daarmee is het niet alleen een leesboek, maar ook een boek om te bekijken.
Waarom deze website?
Niet als vervanging van het boek, maar als aanvulling. Om een indruk te geven van het boek. Maar ook met het laatste nieuws en links naar interessante websites. En een (foto)terugblik op de viering van kerk en dorp 150 jaar, in 2008.
Niet alles is wat het lijkt
Ongetwijfeld zal het u opvallen dat niet alle foto's en afbeeldingen op deze website scherp genoeg zijn om goed te bekijken en te lezen. In het boek is dat wel het geval. U zult vast wel kunnen bedenken waarom dat verschil....
Waar te koop?
In Halle is het boek verkrijgbaar bij:
Koko Bizjoe
Dorpsstraat 55
7025AB Halle
Voor de openingstijden klik hier
De Heide Smid
Halle-Heideweg 16
7025CL Halle
Voor de openingstijden klik hier
En ook bij de boekwinkels in Zelhem, Varsseveld en Doetinchem. Verder in Lichtenvoorde bij Kantoorboekhandel Meneer Kees. En in Hengelo (Gld) bij Shop Melange, Raadhuisstraat 13.
Het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) verkoopt het boek ook. Zowel in de boekenwinkel op hun studiezaal, als ook via de webwinkel. Voor meer informatie klik hier.
De Boekpresentatie
Na anderhalf jaar was het dan zover, de presentatie van het boek op donderdagavond 16 november 2023. Een volle zaal Nijhof in Halle, met bijna 200 bezoekers!
Voor wie nog eens terug wil kijken (of het heeft gemist), fotograaf Gerrie Evers van RTV Ideaal maakte een reportage die u hieronder kunt bekijken. Aangevuld met enkele foto's van anderen.
De eerste exemplaren
Na het verhaal over onder meer het ontstaan van het boek was het tijd om de eerste exemplaren uit te reiken.
De molen werd gesticht door de familie Horsting. Graag had ik nakomelingen van die familie betrokken bij de uitreiking, maar het lukte niet om hen te vinden.
In 1866 werd de molen verkocht aan de familie Coops. Van die familie kregen Jan Coops en Annemieke Coops elk een boek. De laatste Coops als eigenaar van het bedrijf in Halle was Henk-Jan Coops, maar die kon door omstandigheden niet aanwezig zijn.
In 2016 werd de firma Coops overgenomen door de firma De Heus, maar het bedrijf in Halle blijft bestaan onder de naam Coops Mengvoeders. De Halse directie, bestaande uit Arno ter Maat en Frank Evers kregen ook een boek.
Het boek heeft als ondertitel “Hoe een windmolen in 175 jaar uitgroeide tot een dorp”. Een eerbetoon aan al die mensen die Halle hebben gemaakt tot wat het nu is, is zeker op zijn plaats. Daarom kreeg Gerrie van Kleef-Scheffer, voorzitter van de vereniging Halle’s Belang, als vertegenwoordiger van de Halse bevolking eveneens een boek.
© Foto: Gerrie Evers
v.l.n.r.: Annemieke Coops, Jan Coops, Frank Evers, Bennie Eenink, Arno ter Maat, Gerrie van Kleef-Scheffer
© Foto: Remco Hiddink
© Foto: Remco Hiddink
© Foto: Jenneken Hiddink-Eenink
Verkeersregelaars?
Was dat wel nodig, zo vroegen we ons van tevoren af?
Maar het bleek bij die drukte heel waardevol te zijn.
Heren, dank voor jullie hulp!
© Foto: Jenneken Hiddink-Eenink
Zo ziet het er uit, de voorkant en de inhoudsopgave
Interessant voor niet-Hallenaren?
Natuurlijk is er vooral voor de Hallenaren veel herkenbaars in het boek te vinden. Maar het gaat niet alleen over Halle, het gaat ook over de gemeentegrenzen heen, naar de filialen in de Veldhoek, Westendorp, Silvolde en de Heurne (Ruurlo).
Daar blijft het niet bij, het boek schetst een beeld van hoe in 175 jaar het leven in een Achterhoekse gemeenschap totaal is veranderd. Halle was 175 jaar geleden al een eeuwenoude buurtschap. Maar met nauwelijks voorzieningen. Na de komst van de molen groeide Halle uit tot een dorp, aangevuld met de kleine kernen Halle-Nijman en Halle-Heide. Zoals al zo lang gewenst, kreeg men zo ongeveer alles dicht bij huis: scholen, kerken, winkels, molens en nog meer.
Maar de wereld veranderde. Schaalvergroting in de landbouw en transportmogelijkheden maakten lokale aanwezigheid van voorzieningen veel minder belangrijk. En toen de consumenten mobiel werden, veranderde ook hun (koop)gedrag. Daardoor verdween ook weer veel van wat moeizaam was opgebouwd. Overbodig geworden door maatschappelijke- en technische ontwikkelingen.
De aandacht voor die achtergronden maakt het boek wellicht ook interessant voor niet-Hallenaren. Bewoners van het platteland zullen ongetwijfeld veel van de beschreven ontwikkelingen herkennen in hun eigen omgeving.
Ook online verkrijgbaar
Het boek is ook verkrijgbaar in de "Boekenkraom", de webshop van Uitgeverij Hermans.
Klik op het plaatje en geniet (behalve van mijn boek) van al dat moois, dat vooral over de Achterhoek gaat.
Waarom had de molen jarenlang maar twee wieken? U leest het in het boek.