Interdisciplinair samenwerken met oog voor ethiek

Wat is het doel van onze samenwerking?

Welke partners hebben we nodig? Hoe zorgen we voor complementariteit?

Welke plaats nemen/hebben/krijgen kinderen en jongeren in deze samenwerking? Waarom?

Hoe vermijd je dat een samenwerking leidt tot het afschuiven van verantwoordelijkheden?

Probeer samen een doel of ambitie te formuleren voor het samenwerkingsverband.

Erken de eigenheid en de verschillen van verschillende partners aan tafel. Ieder zit vanuit een eigen belang aan tafel, ook al wil iedereen bijdragen aan de gedeelde ambitie.

Organiseer je eigen kritiek. Durf tegenstemmen mee aan tafel te zetten. Ook zij dragen bij aan de gedeelde ambitie, net door die heel sterk te bewaken.

Zorg dat kinderen en jongeren niet alleen subject van de samenwerking zijn, maar ook partner in de samenwerking. Werk samen met hen, niet over hen.

Hoe kijken de betrokken partners naar kinderen en jongeren? Zijn mensen zich bewust van die blik?

Hoe zorgen we dat kinderen en jongeren op een evenwaardige manier kunnen deelnemen in de samenwerking.

Hoe kunnen we kinderen en jongeren maximaal laten participeren? Waarover, wanneer, waar, hoe? Welke rol willen kinderen en jongeren zelf opnemen?

Wat kunnen we leren van non-participatie? Hoe kunnen we non-participatie herbekijken als 'anders' participeren?

Vertrek vanuit wat kinderen en jongeren wel kunnen en willen – niet van wat ze mogelijks nog niet kunnen. Zie hen dus niet als ‘nog-niet-bekwaam’, maar als evenwaardige burgers met een eigen stem.

Het recht op deelnemen is meteen ook een recht op niet-deelnemen of anders deelnemen. Respecteer die keuzes.

Zet zelf de stap naar de leefwereld van kinderen en jongeren. Betrek hen actief en werk vanuit de plekken waar zij zich goed voelen. Verwacht dus niet dat zij (altijd) tot bij jou komen.

Bepaal samen met de betrokken kinderen en jongeren wie volgens hen (individueel en in groep) het mandaat heeft/krijgt om actie te ondernemen, zeker wanneer de betrokken kinderen en jongeren zelf niet mee aan tafel zitten.

Welke afspraken met de verschillende betrokkenen zijn nodig, zodat iedereen - zeker de betrokken kinderen en jongeren - weten wat ze mogen verwachten, bij wie ze waarvoor terecht kunnen, ...?

Welke aanpassingen kunnen we van elkaar verwachten? Waar liggen de grenzen van de partners? Zowel naar draagkracht als naar DNA en manier van werken.

Zetten we in op gelijk aanbod voor iedereen? Of zorgen we dat iedereen dezelfde ‘meet’ kan halen?

Hoe maken we aanbod en acties toegankelijker? Wat leren we hierdoor over onszelf als organisatie/sector/samenleving?

Wees je bewust van je eigen opdracht en positie, en die van je gesprekspartner.

Maak je rol en positie als jeugdhulpvoorziening, lokaal bestuur of vrijetijdsaanbieder duidelijk en leer elkaar kennen. Maak ook duidelijk welke rol kinderen en jongeren mogen, willen en kunnen opnemen.

Zoek evenwicht tussen de draaglast en de draagkracht bij verschillende partners – bekijk samen wat redelijke aanpassingen zijn en hoe je elkaar kan ondersteunen.

Onderzoek je eigen toegankelijkheid, ook voor bestaande gebruikers en durf je eigen werking fundamenteel in vraag stellen. Gebruik hiervoor bv. de 7 B’s van toegankelijkheid.

Besef dat je er niet alleen voor staat. Aarzel niet om het vangnet van collega's en experten te gebruiken voor moeilijke beslissingen.

Welk mandaat heb ik vanuit mijn organisatie? Welk mandaat krijg ik van de betrokken kinderen en jongeren?

Hoe kan ik te weten komen welke aanpak nodig is voor die specifieke persoon?

Hoe kan ik ruimte creëren om niet alleen de dingen juist te doen, maar ook de juiste dingen te doen?

Bij wie kan ik terecht als ik vast zit? Vanuit welk perspectief of welke belangen vertrekt die dan?

Wat als bestuur/instelling iets verwacht dat niet in het belang van het kind is, maar wel kan gevraagd worden binnen de eigen deontologische code?

Hoe kan ik die keuzes zichtbaar en bespreekbaar maken?

Vertrek vanuit de waarom en waartoe van je functie, die staat immers vast. Bespreek met kinderen en jongeren wat zij van jou verwachten, welk mandaat zij jou geven.

Kies voor een authentieke invulling van je functie. Probeer geen rolletje te spelen. Blijf wel vasthouden aan wat je mandaat en taak is.

Durf na te denken over gemaakte keuzes, durf samen met de betrokken kinderen en jongeren te zoeken naar wat voor hen werkt.

Onthoud dat je er niet alleen voor staat. Gebruik twijfel en reflectie om in contact te komen met collega’s en partners.

Spreek eventueel collectief enkele principes om moeilijke keuzes te kunnen maken.

Zoek en gebruik de ruimte die je hebt binnen je werkomgeving om in het belang van kinderen en jongeren aan de slag te gaan.

Ga zo goed mogelijk na wat de gevolgen zijn van eventuele keuzes. Kader die implicaties ook duidelijk naar kinderen en jongeren.

Wat vinden de betrokken kinderen en jongeren (individueel of als groep) zelf belangrijk? Wat zijn hun noden, behoeften en wensen?

Overstijgen wij ons aanbodgericht vertrekpunt? Gaan we luisteren bij de kinderen en jongeren om te horen wat er echt nodig is?

Wat doe ik als ouders, professionals, volwassenen de belangen van kinderen en jongeren anders inschatten? Op welke manier bewaak ik de stem van kinderen en jongeren hierin?

Welke belangen laat ik meespelen in mijn beslissing? Is het effectief het belang van het kind dat de doorslag geeft?

Wat is noodzakelijk om de betrokken kinderen en jongeren te beschermen? Hoe zorgen we dat we hen minstens geen schade berokkenen en in het beste geval beantwoorden aan hun noden en behoeften?

Wat doe ik als mijn bestuur/organisatie iets verwacht dat niet in het belang van het kind is, maar wel kan gevraagd worden binnen de eigen deontologische code?

Vertrek steeds van de vraag: “krijg ik uitgelegd aan de kinderen en jongeren in kwestie waarom bepaalde beslissingen worden genomen, waarom bepaalde keuzes gemaakt worden?”

Gebruik de tool van het Kenniscentrum Kinderrechten om de belangen van kinderen en jongeren te concretiseren.

Zorg dat kinderen en jongeren steeds iemand in de buurt hebben waarop ze kunnen bouwen, zeker bij moeilijke gesprekken.

Durf kiezen voor rechtvaardigheid, ook al betekent dit dat je niet voor iedereen hetzelfde doet.

Welke informatie mag ik met wie delen? Ben ik verplicht om te spreken of om te zwijgen? Welke informatie wil ik delen?

Hoe kunnen we kaders als beroepsgeheim, ambtsgeheim of discretieplicht kwalitatief gebruiken in het belang van kinderen en jongeren?

Wat met gevoelige informatie die uit bv. bevragingen of informele gesprekken komt? Mag of moet ik daar iets mee doen?

Welke afspraken zijn nodig (met alle betrokken partijen) om het recht op privacy van kinderen en jongeren zo goed mogelijk te respecteren?

Kan ik aan alle betrokkenen – en zeker aan de kinderen en jongeren – uitleggen waarom ik bepaalde informatie wel of niet deel?

Samenwerken is niet hetzelfde als automatisch alle informatie delen. Hou het doel van de samenwerking steeds voor ogen als je informatie wil of moet delen.

Informatie delen betekent niet dat je de verantwoordelijkheid doorgeeft. Zorg dat informatie delen niet leidt tot stilstand of geen actie.

Denk na over welke informatie je zelf echt nodig hebt. Wees discreet in wat je vraagt en verwacht.

Wees transparant naar de betrokken kinderen en jongeren toe over wat je waarom met wie deelt.

Ga bewust om met het delen van informatie – zowel met partners als met externen.

De gedeelde lijn is dat je voorzichtig omgaat met de informatie die je toebedeeld krijgt. Twijfel je? Bespreek dit dan met je leidinggevende.

Betrek kinderen en jongeren bij een informatie-uitwisseling en informeer hen erover. Bespreek ook je eventuele beslissing om informatie wel of niet door te geven.

Informatie delen is zelden verplicht. Jij wikt, weegt en beslist. Enkel wanneer er onmiddellijk dreigend gevaar is, kan je overwegen om zonder overleg informatie te delen. Maar hou ook hier ‘need to know, niet nice to know’ in het achterhoofd.

Weten kinderen en jongeren voldoende wat jouw rol is, wat ze van jou (en partners) mogen verwachten?

Hoe kijk je naar jouw band met de kinderen en jongeren? Hoe zorg je dat je die betrokkenheid kan behouden?

Hoe zorg je ervoor dat je een betrouwbare figuur wordt voor kinderen en jongeren?

Zet de relatie en band met kinderen en jongeren centraal. Besef tegelijk dat dit steeds ook een machtsrelatie is.

Hanteer discretie om een vorm van vertrouwen op te bouwen en te bevestigen. Jij moet betrouwbaar zijn en het mandaat van kinderen en jongeren verdienen, niet omgekeerd.

Wees transparant voor kinderen en jongeren: zeg wat je doet en doe wat je zegt. Zo weten kinderen en jongeren wat ze aan jou hebben.

Durf betrokken te zijn. Voel je dat je verdrinkt in hun verhaal en dat je niet de hulpverlener kan zijn, zorg dan voor een warme overdracht. Blijf ook dan nog betrokken op hun situatie.