Rok 2023 rokiem Wisławy Szymborskiej

Po okropnych latach 2020 – 2022 nadszedł rok 2023. Wiele osób wiąże to wydarzenie z wielkimi nadziejami. Niestety, na obecny moment (luty) już wielu osobom się to odwidziało. W tym artykule jednak nie o tegorocznych wydarzeniach, lecz o tegorocznym patronie. Ubiegły rok został ogłoszony rokiem Ignacego Łukasiewicza. 2023 zaś rokiem Wisławy Szymborskiej – wybitnej polskiej poetki, zdobywczyni literackiej Nagrody Nobla…

Wyżej wspomniana urodziła się na Prowencie (folwarku położonym na południe od zamku w Kórniku, nad jeziorem Kórnickim
w Poznańskiem) 2 lipca 1923 roku. Była drugą córką Wincentego Szymborskiego. Ten zaś był politykiem, przedtem wiceprezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej oraz zarządcą dóbr hrabiego Władysława Zamoyskiego. Jej matka wywodziła się z domu Rottermundów a na imię miała Anna Maria. W styczniu 1923 roku hrabia Zamoyski wysłał ojca Marii Wisławy Anny Szymborskiej do Kórnika w celu uporządkowania spraw finansowych. Cała rodzina mieszkała tam przez rok. Gdy jednak umarł Władysław przeprowadzili się do Torunia. Tam pozostali tylko 5 lat, bo już w 1929 przenieśli się do kupionej kamienicy przy ul. Radziwiłłowskiej 29 w Krakowie. Tam przyszła noblistka rozpoczęła naukę, ale ze względów na problemy materialne nie ukończyła studiów.

Pierwsze wiersze opublikowała w krakowskim „Dzienniku Polskim”, następnie w „Walce” i „Pokoleniu”. W tych czasach Szymborska była związana ze środowiskiem akceptującym socjalistyczną rzeczywistość. W latach 1947-1948 była sekretarzem dwutygodnika oświatowego „Świetlica Krakowska” i –między innymi- zajmowała się ilustracjami do książek.

Podczas wręczania Nagrody Nobla Akademia wypowiedziała taką laudacje: „W Wisławie Szymborskiej Szwedzka Akademia chce uhonorować przedstawicielkę niezwykłej czystości i siły poetyckiego spojrzenia. Poezji jako odpowiedzi na życie, sposobu na życie, pracy nad słowem jako myślą i wrażliwością. Wiersze Wisławy Szymborskiej to perfekcja słowa, wysoce wycyzelowane obrazy, myślowe allegro ma non troppo, jak nazywa się jeden z jej wierszy. Jednak ciemności, której nie ulegają one bezpośrednio, wyczuwa się w nich tak, jak ruch krwi pod skórą”.

Poniżej lista nagród i odznaczeń polskiej noblistki:

· Order Orła Białego (2011)

· Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)

· Złoty Krzyż Zasługi (1955, w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki)

· Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)

· Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1990, przyznana wyjątkowo, jednorazowa Nagroda im. Zygmunta Kallenbacha
za najwybitniejszą książkę ostatniego dziesięciolecia)

· Nagroda Goethego (1991)

· Nagroda Herdera (1995)

· doktor honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (27 lutego 1995) – jedyny doktorat honorowy, który przyjęła poetka

· Nagroda Literacka Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego (1996)

· Nagroda Nobla w dziedzinie literatury (przyznana 3 października 1996, wręczona w Sztokholmie 9 grudnia 1996). Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisał: „za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”

· tytuł Człowiek Roku tygodnika „Wprost” (1996)

· Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa (1997)

· Dziecięca Nagroda „Serca” za pomoc dla świdnickich dzieci. Za pośrednictwem Jacka Kuronia i jego Fundacji „Pomoc Społeczna SOS” przekazała część Nagrody Nobla na zakup okien do budowanego w Świdnicy Europejskiego Centrum Przyjaźni Dziecięcej.

· Złoty Medal Honorowy za Zasługi dla Województwa Małopolskiego (2012, pośmiertnie)

· Nagroda Miasta Krakowa (1954)

Dorobek poetycki W. Szymborskiej

Tomy poetyckie

· Dlatego żyjemy, 1952, 1954 (2. wyd.)

· Pytania zadawane sobie, 1954.

· Wołanie do Yeti, 1957.

· Sól, 1962.

· Sto pociech, 1967.

· Wszelki wypadek, 1972.

· Wielka liczba, 1976.

· Ludzie na moście, 1986.