Y TẾ CÔNG CỘNG

NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦANGƯỜI BỆNH NGOẠI TRÚ VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ CAN THIỆP TẠI KHOA KHÁM BỆNH, BỆNH VIỆN SẢN-NHI CÀ MAU NĂM 2022-2023

Dương Phú Nhân1, Lê Nguyễn Trọng Nhân1, Lê Thái Thanh Thảo2, Nguyễn Văn Lâm2

1 Bệnh viện Sản –Nhi Cà Mau

2 Đại học Y Dược Cần Thơ

TÓM TẮT

Đặt  vấn đề:

Mức độ hài lòng của người bệnh là thước đo giá trị dịch vụy tế, giúp các nhà lãnh đạo có cái  nhìn  tổng  quan  về chất lượng  dịch  vụ khám  chữa bệnh. 

Mục  tiêu:

1. Khảo sát các yếu tố liên quan đến sự hài  lòng  của người  bệnh 

2. Đánh giá kếtquảmột sốbiện pháp can thiệp. 

Đối tượng và phương pháp nghiên  cứu: Nghiên  cứu mô tả cắt ngang trên 800 người bệnh đến khám tại khoa khám bệnh, bệnh viện Sản-Nhi Cà Mau.

Kết  quả: Tỷ lệ hài lòng người bệnh ngoại  trú  là  46,5%. Yếu  tố liên  quan  đến  hài lòng người  bệnh  là:  khoảng  cách  từ nhà đến  bệnh  viện. Sau khi tiến hành can thiệp cải thiện mức độ hài lòng của  người  bệnh  cụ thể,  mức  độ hài  lòng  tăng  lên 99,2%.

Kết  luận: Phương pháp can  thiệp  mang  lại hiệu quả cải thiện mức độ hài lòng của bệnh nhân. 

Từ khóa: Hài lòng người bệnh,ngoại trú, bệnh viện Sản Nhi

ĐÃ ĐẾN LÚC COI KHỦNG HOẢNG KHÍ HẬU VÀ THIÊN NHIÊN LÀ MỘT TRƯỜNG HỢP KHẨN CẤP VỀ SỨC KHỎE TOÀN CẦU KHÔNG THỂ CHIA CẮT

Hơn 200 tạp chí y tế kêu gọi Liên hợp quốc, các nhà lãnh đạo chính trị và chuyên gia y tế thừa nhận rằng biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học là một cuộc khủng hoảng không thể chia cắt và phải được giải quyết cùng nhau để bảo vệ sức khỏe và tránh thảm họa. Cuộc khủng hoảng môi trường tổng thể này hiện nghiêm trọng đến mức trở thành tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu.

Thế giới hiện đang ứng phó với cuộc khủng hoảng khí hậu và cuộc khủng hoảng thiên nhiên như thể chúng là những thách thức riêng biệt. Đây là một sai lầm nguy hiểm. Hội nghị các bên (COP) lần thứ 28 về biến đổi khí hậu sắp được tổ chức tại Dubai trong khi COP lần thứ 16 về đa dạng sinh học sẽ được tổ chức tại Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2024. Rất tiếc, các cộng đồng nghiên cứu cung cấp bằng chứng cho 2 Hội nghị này phần lớn đều tách biệt, nhưng họ đã cùng nhau tham dự một hội thảo vào năm 2020 khi kết luận rằng “Chỉ bằng cách coi khí hậu và đa dạng sinh học là một phần của cùng một vấn đề phức tạp…các giải pháp mới có thể được phát triển nhằm tránh sự thích ứng kém và tối đa hóa các kết quả có lợi.”

Như thế giới y tế đã công nhận cùng với sự phát triển của khái niệm sức khỏe hành tinh, thế giới tự nhiên được tạo thành từ một hệ thống tổng thể phụ thuộc lẫn nhau. Thiệt hại đối với một “hệ thống con” có thể tạo ra hiệu ứng gây thiệt hại cho “hệ thống con” khác, ví dụ: hạn hán, cháy rừng, lũ lụt và các tác động khác của việc nhiệt độ toàn cầu tăng cao sẽ phá hủy đời sống thực vật và dẫn đến xói mòn đất và do đó hạn chế việc lưu trữ carbon, đồng nghĩa với việc trái đất nóng lên nhiều hơn. Sự thay đổi khí hậu này được thiết lập để vượt qua nạn phá rừng và những thay đổi trong cách sử dụng đất khác, trở thành nguyên nhân chính gây tàn phá thiên nhiên.

Thiên nhiên có một sức mạnh đáng chú ý để phục hồi. Ví dụ, đất bị phá rừng có thể trở thành rừng thông qua quá trình tái sinh tự nhiên và thực vật phù du biển, đóng vai trò là kho lưu trữ carbon tự nhiên, tạo ra hơn 1 tỷ tấn sinh khối quang hợp mỗi 8 ngày. Quản lý đất và biển bản địa có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển tái sinh và chăm sóc liên tục.

Khôi phục một hệ thống con có thể giúp ích cho một hệ thống con khác, ví dụ, bổ sung đất có thể giúp loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển trên quy mô lớn. Tuy nhiên những hành động có thể mang lại lợi ích cho một hệ thống con lại có thể gây hại cho một hệ thống con khác, ví dụ: trồng rừng bằng một loại cây có thể loại bỏ carbon dioxit từ không khí nhưng có thể làm tổn hại đến đa dạng sinh học vốn là nền tảng cho hệ sinh thái lành mạnh.

NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐẾN SỨC KHỎE

Sức khỏe con người bị tổn hại trực tiếp bởi cả cuộc khủng hoảng khí hậu, và bởi cuộc khủng hoảng thiên nhiên. Cuộc khủng hoảng hành tinh không thể chia cắt này sẽ có những ảnh hưởng lớn đến sức khỏe do sự gián đoạn của hệ thống kinh tế và xã hội, thiếu đất đai, chỗ ở, lương thực và nước, làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói, từ đó sẽ dẫn đến sự di cư và xung đột hàng loạt. Nhiệt độ tăng, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, ô nhiễm không khí và sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm là một số mối đe dọa sức khỏe lớn do biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm. “Không có thiên nhiên, chúng ta không có gì,” là bản tóm tắt thẳng thắn của Tổng thư ký LHQ António Guterres tại hội nghị COP đa dạng sinh học ở Montréal năm ngoái. Ngay cả khi chúng ta có thể giữ mức nóng lên toàn cầu ở mức dưới mức tăng 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, chúng ta vẫn có thể gây ra tác hại thảm khốc cho sức khỏe bằng cách hủy hoại thiên nhiên.

Tiếp cận nước sạch là điều cơ bản đối với sức khỏe con người, tuy nhiên ô nhiễm đã làm tổn hại đến chất lượng nước, gây ra sự gia tăng các bệnh do nước gây ra. Ô nhiễm nước trên đất liền cũng có thể có tác động sâu rộng đến các hệ sinh thái ở xa khi nước đó chảy vào vùng đất liền. Dinh dưỡng tốt được củng cố bởi sự đa dạng trong nhiều loại thực phẩm, nhưng đã có sự mất mát đáng kể về tính đa dạng di truyền trong hệ thống thực phẩm. Trên toàn cầu, khoảng 1/5 số người sống dựa vào các loài hoang dã để làm thức ăn và sinh kế. Sự suy giảm số lượng động vật hoang dã là thách thức lớn đối với những quần thể này, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Cá cung cấp hơn một nửa lượng protein trong khẩu phần ăn ở nhiều quốc gia châu Phi, Nam Á và các đảo nhỏ, nhưng quá trình axit hóa đại dương đã làm giảm chất lượng và số lượng hải sản.

Những thay đổi trong việc sử dụng đất đã buộc hàng chục nghìn loài tiếp xúc gần hơn, làm tăng sự trao đổi mầm bệnh và xuất hiện các bệnh và đại dịch mới. Con người mất liên lạc với môi trường tự nhiên và sự suy giảm đa dạng sinh học đều có liên quan đến sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm, tự miễn dịch và viêm nhiễm cũng như các rối loạn chuyển hóa, dị ứng và tâm thần kinh. Đối với người bản địa, việc chăm sóc và kết nối với thiên nhiên đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của họ. Thiên nhiên cũng là một nguồn thuốc quan trọng, và do đó làm giảm sự đa dạng cũng hạn chế việc phát hiện ra các loại thuốc mới.

Cộng đồng sẽ khỏe mạnh hơn nếu họ được tiếp cận với không gian xanh chất lượng cao giúp lọc ô nhiễm không khí, giảm nhiệt độ không khí và mặt đất, đồng thời tạo cơ hội cho hoạt động thể chất. Kết nối với thiên nhiên làm giảm căng thẳng, cô đơn và trầm cảm đồng thời thúc đẩy tương tác xã hội. Những điều này lợi ích đang bị đe dọa bởi sự gia tăng liên tục của đô thị hóa.

Cuối cùng, tác động sức khỏe của biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học sẽ xảy ra không đồng đều giữa và trong các quốc gia, trong đó các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất thường phải chịu gánh nặng cao nhất. Liên quan đến vấn đề này, sự bất bình đẳng cũng được cho là nguyên nhân gây ra những cuộc khủng hoảng môi trường này. Những thách thức về môi trường và bất bình đẳng về xã hội/sức khỏe là những thách thức có chung động lực và có những lợi ích đồng thời khi giải quyết chúng.

TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP VỀ SỨC KHỎE TOÀN CẦU

Vào tháng 12 năm 2022, COP về đa dạng sinh học đã nhất trí về việc bảo tồn và quản lý hiệu quả ít nhất 30% đất đai, khu vực ven biển và đại dương trên thế giới đến năm 2030. Các nước công nghiệp phát triển đã đồng ý huy động 30 tỷ USD mỗi năm để hỗ trợ các quốc gia đang phát triển thực hiện điều này. Lời hứa thực hiện các thỏa thuận này được đưa ra tại COP về biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, nhiều cam kết tại COP vẫn chưa được thực hiện. Điều này đã khiến các hệ sinh thái bị đẩy xa hơn đến bờ vực, làm tăng đáng kể nguy cơ đạt đến “điểm tới hạn”, gián đoạn đột ngột trong hoạt động của tự nhiên. Nếu những sự kiện này xảy ra, những tác động đến sức khỏe sẽ là thảm họa toàn cầu .

Nguy cơ này, kết hợp với những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe đang xảy ra, đồng nghĩa là Tổ chức Y tế Thế giới nên tuyên bố cuộc khủng hoảng thiên nhiên và khí hậu không thể chia cắt là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu. 3 điều kiện tiên quyết để WHO tuyên bố một tình huống là Tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây quan ngại quốc tế là (1) nghiêm trọng, đột ngột, bất thường hoặc bất ngờ; (2) có tác động đến sức khỏe cộng đồng ngoài biên giới quốc gia của Quốc gia bị ảnh hưởng; và (3) có thể yêu cầu hành động quốc tế ngay lập tức. Biến đổi khí hậu dường như đáp ứng được tất cả những điều kiện đó. Mặc dù tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và tình trạng mất đa dạng sinh học không xảy ra đột ngột hoặc bất ngờ nhưng chúng chắc chắn là nghiêm trọng và bất thường. Do đó, chúng tôi kêu gọi WHO đưa ra tuyên bố này trước hoặc tại Đại hội đồng Y tế Thế giới lần thứ 77 vào tháng 5 năm 2024.

Việc giải quyết tình trạng khẩn cấp này đòi hỏi các quy trình COP phải được hài hòa. Bước đầu tiên, các công ước tương ứng phải thúc đẩy sự lồng ghép tốt hơn giữa các kế hoạch khí hậu quốc gia với các vấn đề tương đương về đa dạng sinh học. Như hội thảo năm 2020 quy tụ các nhà khoa học về khí hậu và tự nhiên đã kết luận: “Các điểm đòn bẩy quan trọng bao gồm khám phá các tầm nhìn thay thế về chất lượng cuộc sống tốt, xem xét lại tiêu dùng và lãng phí, thay đổi các giá trị liên quan đến mối quan hệ giữa con người và bản chất, giảm thiểu bất bình đẳng và thúc đẩy giáo dục và học tập.” Tất cả những điều này sẽ có lợi cho sức khỏe.

Các chuyên gia y tế phải là những người ủng hộ mạnh mẽ cho việc khôi phục đa dạng sinh học và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu vì lợi ích sức khỏe. Các nhà lãnh đạo chính trị phải nhận ra cả những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe từ cuộc khủng hoảng hành tinh cũng như những lợi ích có thể mang lại cho sức khỏe từ việc giải quyết cuộc khủng hoảng. Nhưng trước tiên, chúng ta phải nhận ra bản chất của cuộc khủng hoảng này: tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu./.

Theo “JAMA Cardiol. 2023;8(12):1107-1109. doi:10.1001/jamacardio.2023.4488”

Bs. Phan Văn Hùng

Bẹnh viện Hoàn Mỹ Minh Hải