Şema: Piaget Kuramı nda Şema zihnin dış Dünya’da ki nesneler ve olgulara ilişkin oluşturduğu tasarımdır.
Ör:Elmanın beynimizdeki şeması kırmızı, yuvarlak, tatlı
Özümleme: Önceden sahip olduğu bir şemayı farklı şemayla benzeşmesi.
Ör:Televizyon kumandasını mikrofon sanan çocuk.
Uyma: Eğer var olan şemayı yeni durumla ayırt edip yeni şema oluşturuyorsa bu duruma uyma denir.
Ör:Çocuk Elma şemasına sahiptir fakat yeşil ekşi elma görünce bunu ayrı bir şema olarak oluşturuyor ise.
Örnek: 3 yaşındaki bir çocuk balık şemasına sahiptir ” su altında yaşayan küçük varlık”
Denge Hali :Çocuk huzurlu bir şekilde balık şeması ile yaşıyor.
Yeni Durum : Çocuk deniz yolculuğunda balina görür.
Dengesizlik: Balık şeması ile balina bağdaşlaşamadı.(küçük olmadığı için)
Adaptasyon : Balina ,balık şemasına zorlanır. Burada yol ikiye ayrılır.
a. Özümleme : Balinayı balık olarak zihnine kodlar.Yeni kavramı eski şema ile açıklar.
b. Uyma:Balık ve Balına farklı canlılardır onları ayırt eder ve farklı şemalar ile kodlar.
Dengeleme :Uyum sağlandı denge oluştu.
1. Odaklanma: Bir olguya fazlası ile üzerine düşmek.
Ör:Top oynayan gencin ışıkları fark etmeden topun ardından gitmesidir.Orada topa odaklanan çocuk etrafındaki hiç bir olguya önemsemez.
2. Özelden Özele Akıl Yürütme:Onu o yapan özelliği o kişi sahip değilse o , o kişi değildir.
Ör:Kahvaltıda çay yok ise o kahvaltı değildir.
Ör:Dershane hocası beyaz önlük giyer.Eğer beyaz önlüksüz derse gelirse o hocam değildir.
3. Korunum: Maddenin parçalara bölünse de farklı olduğunu sanmak.
Ör:Çikolatayı üç parçaya bölünce çok olduğunu düşünen çocuk.
4. Ben Merkezcilik : Egoist insanlarda ve çocukların çoğunda görülür. Empati anlayışı yoktur ve merkezde ben varsam doğru benimdir düşüncesindedir.
Ör:Çocuk kardeşinin kafasına vurur onun kafasının acımadığını sanar çünkü ben merkezcidir.
5. Tersine Çevirememe: Piaget Kuramı ‘nda Bir işlemi ya da sıralamayı tersten yapamama.
Ör:Konya-Rize-Ankara’yı sıralarken tersten sıralama yapamamak.
Ör:4*2=8 iken 8/4 bilememek.
6. Animizim : Cansız varlıkları canlı olarak düşünmek
Ör:Bebeğinin karnının acıktığını düşünmek.
7. Yapaycılık: Doğa olaylarının insan davranışları ile açıklanmasıdır.
Ör:Gece olunca ışıkları kim kapattı.
Ör:Yağmur yağınca biri bizi ıslatıyor.
8. Görünüm : İnsan gördüğü kadar kavrar.Dünün ve yarının anlamı yoktur kısacası o an olandır.
Ör:Dün okulda kavga ettiği arkadaşı ile yarın hiç bir şey olmamış gibi oyun oynaması.
9. Örgütleme (Organizasyon) : Birden fazla şemanın bir araya gelmesi.
KAYNAK: http://kpssdersnotu.com/kategori/egitim-bilimleri/gelisim-psikolojisi/