BOOK VII

QUYỂN VII. TỐ TỤNG 

(ĐIỀU 1400 – 1752)

BOOK VII PROCESSES

PHẦN I. XỬ ÁN NÓI CHUNG (ĐIỀU 1400 – 1500)

PART I. TRIALS IN GENERAL (CANN. 1400 - 1403)

ĐỀ MỤC 1. TÒA ÁN CÓ THẨM QUYỀN (ĐIỀU 1404 – 1416)

TITLE I. THE COMPETENT FORUM (CANN. 1404 - 1416)

ĐỀ MỤC 2 CÁC CẤP VÀ CÁC LOẠI TÒA ÁN KHÁC NHAU (ĐIỀU 1417 – 1445)

TITLE II. DIFFERENT GRADES AND KINDS OF TRIBUNALS (CANN. 1417 - 1445)

CHƯƠNG 1. TÒA ÁN CẤP MỘT (ĐIỀU 1419 – 1437)

CHAPTER I. THE TRIBUNAL OF FIRST INSTANCE

TIẾT 1. THẨM PHÁN (ĐIỀU 1419 – 1427)

ART. 1. THE JUDGE

TIẾT 2. DỰ THẨM VÀ PHÚC TRÌNH VIÊN (ĐIỀU 1428 – 1429)

ART. 2. AUDITORS AND RELATORS

TIẾT 3. CÔNG TỐ VIÊN BẢO HỆ VIÊN VÀ CÔNG CHỨNG VIÊN (ĐIỀU 1430 – 1437)

ART. 3. THE PROMOTER OF JUSTICE, THE DEFENDER OF THE BOND, AND THE NOTARY

CHƯƠNG 2. TÒA ÁN CẤP HAI (ĐIỀU 1438 – 1441)

CHAPTER II. THE TRIBUNAL OF SECOND INSTANCE

CHƯƠNG 3. CÁC TÒA ÁN TÔNG TÒA (ĐIỀU 1442 – 1445)

CHAPTER III. THE TRIBUNALS OF THE APOSTOLIC SEE

ĐỀ MỤC 3. QUY LUẬT PHẢI GIỮ TẠI CÁC TÒA ÁN (ĐIỀU 1446 – 1475)

TITLE III. THE DISCIPLINE TO BE OBSERVED IN TRIBUNALS (CANN. 1446 - 1475)

CHƯƠNG 1. NHIỆM VỤ CỦA THẨM PHÁN VÀ CỦA VIÊN CHỨC TÒA ÁN (ĐIỀU 1446 – 1457)

CHAPTER I. THE DUTY OF JUDGES AND MINISTERS OF THE TRIBUNAL

CHƯƠNG 2. TRÌNH TỰ CỦA VIỆC XÉT XỬ (ĐIỀU 1458 – 1464)

CHAPTER II. THE ORDER OF ADJUDICATION

CHƯƠNG 3. CÁC HẠN KỲ VÀ TRIỂN HẠN (ĐIỀU 1465 – 1467)

CHAPTER III. TIME LIMITS AND DELAYS

CHƯƠNG 4. NƠI XÉT XỬ (ĐIỀU 1468 – 1469)

CHAPTER IV. THE PLACE OF THE TRIAL

CHƯƠNG 5. NHỮNG NGƯỜI ĐƯỢC NHẬN VÀO PHÒNG XỬ. CÁCH THỨC SOẠN THẢO VÀ LƯU TRỮ ÁN TỪ (ĐIỀU 1470 – 1475)

CHAPTER V. PERSONS TO BE ADMITTED TO THE COURT AND THE MANNER OF PREPARING AND KEEPING THE ACTS

ĐỀ MỤC 4. CÁC BÊN TRONG VỤ ÁN (ĐIỀU 1476 – 1490)

TITLE IV. THE PARTIES IN A CASE (CANN. 1476 - 1490)

CHƯƠNG 1. NGUYÊN CÁO VÀ BỊ CÁO (ĐIỀU 1476 – 1480)

CHAPTER I. THE PETITIONER AND THE RESPONDENT

CHƯƠNG 2. NHỮNG NGƯỜI ĐẠI DIỆN VÀ NHỮNG LUẬT SƯ (ĐIỀU 1481 – 1490)

CHAPTER II. PROCURATORS FOR LITIGATION AND ADVOCATES

ĐỀ MỤC 5. TỐ QUYỀN VÀ KHƯỚC BIỆN (ĐIỀU 1491 – 1500)

TITLE V. ACTIONS AND EXCEPTIONS (CANN. 1491 - 1500)

CHƯƠNG 1. TỐ QUYỀN VÀ KHƯỚC BIỆN NÓI CHUNG (ĐIỀU 1491 – 1495)

CHAPTER I. ACTIONS AND EXCEPTIONS IN GENERAL

CHƯƠNG 2. TỐ QUYỀN VÀ KHƯỚC BIỆN NÓI RIÊNG (ĐIỀU 1496 – 1500)

CHAPTER II. SPECIFIC ACTIONS AND EXCEPTIONS

PHẦN II. TỐ TỤNG HỘ SỰ (ĐIỀU 1501 – 1670)

PART II. THE CONTENTIOUS TRIAL

THIÊN 1. TỐ TỤNG HỘ SỰ THÔNG THƯỜNG (ĐIỀU 1501 – 1655)

SECTION I. THE ORDINARY CONTENTIOUS TRIAL

ĐỀ MỤC 1. KHỞI TỐ VỤ ÁN (ĐIỀU 1501 – 1512)

TITLE I. THE INTRODUCTION OF THE CASE (CANN. 1501 - 1512)

CHƯƠNG 1. ĐƠN KHỞI TỐ (ĐIỀU 1501 – 1506)

CHAPTER I. THE INTRODUCTORY LIBELLUS OF LITIGATION

CHƯƠNG 2. TRIỆU TẬP VÀ THÔNG BÁO CÁC ÁN TỪ (ĐIỀU 1507 – 1512)

CHAPTER II. THE CITATION AND NOTIFICATION OF JUDICIAL ACTS

ĐỀ MỤC 2. ĐỐI TỤNG (ĐIỀU 1513 – 1516)

TITLE II. THE JOINDER OF THE ISSUE (CANN. 1513 - 1516)

ĐỀ MỤC 3. TIẾN HÀNH VỤ KIỆN (ĐIỀU 1517 – 1525)

TITLE III. THE TRIAL OF THE LITIGATION (CANN. 1517 - 1525)

ĐỀ MỤC 4. CHỨNG CỚ (ĐIỀU 1526 – 1586)

TITLE IV. PROOFS (CANN. 1526 - 1586)

CHƯƠNG 1. LỜI KHAI CỦA CÁC BÊN (ĐIỀU 1530 – 1538)

CHAPTER I. THE DECLARATIONS OF THE PARTIES

CHƯƠNG 2. CHỨNG MINH BẰNG TÀI LIỆU (ĐIỀU 1539 – 1546)

CHAPTER II. PROOF THROUGH DOCUMENTS

TIẾT 1. BẢN CHẤT VÀ GIÁ TRỊ CHỨNG MINH CỦA CÁC TÀI LIỆU (ĐIỀU 1540 – 1543)

ART. 1. THE NATURE AND TRUSTWORTHINESS OF DOCUMENTS

TIẾT 2. XUẤT TRÌNH TÀI LIỆU (ĐIỀU 1544 – 1546)

ART. 2. THE PRESENTATION OF DOCUMENTS

CHƯƠNG 3. CÁC NHÂN CHỨNG VÀ VIỆC LÀM CHỨNG (ĐIỀU 1547 – 1573)

CHAPTER III. WITNESSES AND TESTIMONIES

TIẾT 1. NHỮNG NGƯỜI CÓ THỂ LÀM CHỨNG (ĐIỀU 1549 – 1550)

ART. 1. THOSE WHO CAN BE WITNESSES

TIẾT 2. CHẤP NHẬN VÀ LOẠI TRỪ NHÂN CHỨNG (ĐIỀU 1551 – 1557)

ART. 2. THE INTRODUCTION AND EXCLUSION OF WITNESSES

TIẾT 3. THẨM VẤN CÁC NHÂN CHỨNG (ĐIỀU 1558 – 1571)

ART. 3. THE EXAMINATION OF WITNESSES

TIẾT 4. GIÁ TRỊ CỦA CÁC LỜI CHỨNG (ĐIỀU 1572 – 1573)

ART. 4. THE TRUSTWORTHINESS OF TESTIMONIES

CHƯƠNG 4. CÁC GIÁM ĐỊNH VIÊN (ĐIỀU 1574 – 1581)

CHAPTER IV. EXPERTS

CHƯƠNG 5. ĐI ĐẾN HIỆN TRƯỜNG VÀ KIỂM ĐỊNH TƯ PHÁP (ĐIỀU 1582 – 1583)

CHAPTER V. JUDICIAL EXAMINATION AND INSPECTION

CHƯƠNG 6. NHỮNG SUY ĐOÁN (ĐIỀU 1584 – 1586)

CHAPTER VI. PRESUMPTIONS

ĐỀ MỤC 5. NHỮNG VỤ ÁN PHỤ (ĐIỀU 1587 – 1597)

TITLE V. INCIDENTAL CASES (CANN. 1587 - 1597)

CHƯƠNG 1. CÁC BÊN KHÔNG RA HẦU TÒA (ĐIỀU 1592 – 1595)

CHAPTER I. PARTIES WHO DO NOT APPEAR

CHƯƠNG 2. SỰ CAN THIỆP CỦA ĐỆ TAM NHÂN VÀO VỤ ÁN (ĐIỀU 1596 – 1597)

CHAPTER II. THE INTERVENTION OF A THIRD PERSON IN A CASE

ĐỀ MỤC 6. CÔNG BỐ ÁN TỪ KẾT THÚC VIỆC THẨM CỨU VÀ TRANH LUẬN VỀ VỤ ÁN (ĐIỀU 1598 – 1606)

TITLE VI. THE PUBLICATION OF THE ACTS, THE CONCLUSION OF THE CASE, AND THE DISCUSSION OF THE CASE (CANN. 1598 - 1606)

ĐỀ MỤC 7. TUYÊN ÁN (ĐIỀU 1607 – 1618)

TITLE VII. THE PRONOUNCEMENTS OF THE JUDGE (CANN. 1607 - 1618)

ĐỀ MỤC 8. KHÁNG ÁN (ĐIỀU 1619 – 1640)

TITLE VIII. CHALLENGE OF THE SENTENCE (CANN. 1619 - 1640)

CHƯƠNG 1. TỐ QUYỀN TIÊU HUỶ BẢN ÁN (ĐIỀU 1619 – 1627)

CHAPTER I. COMPLAINT OF NULLITY AGAINST THE SENTENCE

CHƯƠNG 2. KHÁNG CÁO (ĐIỀU 1628 – 1640)

CHAPTER II. APPEAL

ĐỀ MỤC 9. VẤN ĐỀ QUYẾT TỤNG VÀ VIỆC PHỤC HỒI NGUYÊN TRẠNG (ĐIỀU 1641 – 1648)

TITLE IX. RES IUDICATA AND RESTITUTIO IN INTEGRUM (CANN. 1641 - 1648)

CHƯƠNG 1. VẤN ĐỀ QUYẾT TỤNG (ĐIỀU 1641 – 1644)

CHAPTER I. RES IUDICATA

CHƯƠNG 2. VIỆC PHỤC HỒI NGUYÊN TRẠNG (ĐIỀU 1645 – 1648)

CHAPTER II. RESTITUTIO IN INTEGRUM

ĐỀ MỤC 10. ÁN PHÍ VÀ BẢO TRỢ ÁN PHÍ (ĐIỀU 1649)

TITLE X. JUDICIAL EXPENSES AND GRATUITOUS LEGAL ASSISTANCE (CAN. 1649)

ĐỀ MỤC 11. THI HÀNH BẢN ÁN (ĐIỀU 1650 – 1655)

TITLE XI. THE EXECUTION OF THE SENTENCE (CANN. 1650 - 1655)

THIÊN 2. XỬ ÁN HỘ SỰ KHẨU BIỆN (ĐIỀU 1656 – 1670)

SECTION II. THE ORAL CONTENTIOUS PROCESS (CANN. 1656 - 1670)

PHẦN III. VÀI VỤ TỐ TỤNG ĐẶC BIỆT (ĐIỀU 1671 – 1716)

PART III. CERTAIN SPECIAL PROCESSES

ĐỀ MỤC 1. TỐ TỤNG HÔN NHÂN (ĐIỀU 1671 – 1707)

TITLE I. MARRIAGE PROCESSES (CANN. 1671 - 1707)

CHƯƠNG 1. NHỮNG VỤ ÁN TUYÊN BỐ HÔN NHÂN BẤT THÀNH (ĐIỀU 1671 – 1691)

CHAPTER I. CASES TO DECLARE THE NULLITY OF MARRIAGE

TIẾT 1. TÒA ÁN CÓ THẨM QUYỀN (ĐIỀU 1671 – 1673)

ART. 1. THE COMPETENT FORUM

TIẾT 2. QUYỀN KHÁNG NGHỊ HÔN NHÂN (ĐIỀU 1674 – 1675)

ART. 2. THE RIGHT TO CHALLENGE A MARRIAGE

TIẾT 3. NHIỆM VỤ THẨM PHÁN (ĐIỀU 1676 – 1677)

ART. 3. THE INTRODUCTION AND INSTRUCTION OF THE CASE

TIẾT 4. NHỮNG CHỨNG CỚ (ĐIỀU 1678 – 1680)

ART. 4. THE JUDGMENT, ITS APPEALS AND ITS EFFECTS

TIẾT 5. BẢN ÁN VÀ KHÁNG CÁO (ĐIỀU 1681 – 1685)

ART. 5. THE BRIEFER MATRIMONIAL PROCESS BEFORE THE BISHOP

TIẾT 6. TỐ TỤNG DỰA TRÊN TÀI LIỆU (ĐIỀU 1686 – 1688)

ART. 6. THE DOCUMENTARY PROCESS

TIẾT 7. NHỮNG QUY TẮC TỔNG QUÁT (ĐIỀU 1689 – 1691)

ART. 7. GENERAL NORMS

CHƯƠNG 2. CÁC VỤ ÁN VỢ CHỒNG LY THÂN (ĐIỀU 1692 – 1696)

CHAPTER II. CASES OF SEPARATION OF SPOUSES

CHƯƠNG 3. TỐ TỤNG ĐỂ MIỄN CHUẨN HÔN NHÂN THÀNH NHẬN VÀ BẤT HOÀN HỢP (ĐIỀU 1697 – 1706)

CHAPTER III. PROCESS FOR THE DISPENSATION OF A MARRIAGE RATUM ET NON CONSUMMATUM

CHƯƠNG 4. TỐ TỤNG SUY ĐOÁN NGƯỜI PHỐI NGẪU ĐÃ CHẾT (ĐIỀU 1707)

CHAPTER IV. PROCESS IN THE PRESUMED DEATH OF A SPOUSE

ĐỀ MỤC 2. CÁC VỤ ÁN TUYÊN BỐ VIỆC TRUYỀN CHỨC THÁNH BẤT THÀNH (ĐIỀU 1708 – 1712)

TITLE II. CASES FOR DECLARING THE NULLITY OF SACRED ORDINATION (CANN. 1708 - 1712)

ĐỀ MỤC 3. NHỮNG CÁCH THỨC TRÁNH KIỆN TỤNG (ĐIỀU 1713 – 1716)

TITLE III. METHODS OF AVOIDING TRIALS (CANN. 1713 - 1716)

PHẦN IV. TỐ TỤNG HÌNH SỰ (ĐIỀU 1717 – 1731)

PART IV. THE PENAL PROCESS (CANN. 1717 - 1731)

CHƯƠNG 1. ĐIỀU TRA SƠ KHỞI (ĐIỀU 1717 – 1719)

CHAPTER I. THE PRELIMINARY INVESTIGATION

CHƯƠNG 2. DIỄN TIẾN TỐ TỤNG (ĐIỀU 1720 – 1728)

CHAPTER II. THE DEVELOPMENT OF THE PROCESS

CHƯƠNG 3. TỐ QUYỀN ĐÒI BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI (ĐIỀU 1729 – 1731)

CHAPTER III. ACTION TO REPAIR DAMAGES

PHẦN V. THỦ TỤC THƯỢNG CẦU CÓ TÍNH CÁCH HÀNH CHÍNH VÀ THỦ TỤC GIẢI NHIỆM HAY THUYÊN CHUYỂN CÁC CHA SỞ (ĐIỀU 1732 – 1752)

PART V. THE METHOD OF PROCEEDING IN ADMINISTRATIVE RECOURSE AND IN THE REMOVAL OR TRANSFER OF PASTORS

THIÊN 1. THƯỢNG CẦU CHỐNG LẠI NHỮNG SẮC LỆNH HÀNH CHÍNH (ĐIỀU 1732 – 1739)

SECTION I. RECOURSE AGAINST ADMINISTRATIVE DECREES (CANN. 1732 - 1739)

THIÊN 2. THỦ TỤC GIẢI NHIỆM HAY THUYÊN CHUYỂN CÁC CHA SỞ (ĐIỀU 1740 – 1752)

SECTION II. THE PROCEDURE IN THE REMOVAL OR TRANSFER OF PASTORS (CANN. 1740 - 1752)

CHƯƠNG 1. THỦ TỤC GIẢI NHIỆM CÁC CHA SỞ (ĐIỀU 1740 – 1747)

CHAPTER I. THE MANNER OF PROCEEDING IN THE REMOVAL OF PASTORS

CHƯƠNG 2. THỦ TỤC THUYÊN CHUYỂN CÁC CHA SỞ (ĐIỀU 1748 – 1752)

CHAPTER II. THE MANNER OF PROCEEDING IN THE TRANSFER OF PASTORS

PHẦN I. XỬ ÁN NÓI CHUNG (ĐIỀU 1400 – 1500)

PART I. TRIALS IN GENERAL (CANN. 1400 - 1403)

Điều 1400

§1. Đối tượng của việc xử án là:

1° truy tố hoặc bào chữa những quyền lợi của thể nhân hay pháp nhân, hoặc tuyên bố những sự kiện pháp lý;

2° tuyên kết hay tuyên bố một hình phạt thuộc về những tội phạm.

§2. Tuy nhiên, những tranh tụng phát sinh từ một hành vi thuộc quyền hành chính chỉ có thể trình lên BềTrên hay tòa án hành chính.

Canon 1400. 

§1. The object of a trial is: 

1. the pursuit or vindication of the rights of physical or juridic persons, or the declaration of juridic facts; 

2. the imposition or declaration of a penalty for delicts. 

§2. Nevertheless, controversies arising from an act of administrative power can be brought only before the superior or an administrative tribunal. 

Điều 1401

Do quyền riêng biệt và độc hữu, Giáo Hội xét xử:

1° những vụ án liên quan đến những việc thiêng liêng và đền những gì gắn liền với những việc thiêng liêng đó;

2° việc vi phạm luật Giáo Hội và tất cả những hành vi có tinh cách tội lỗi, trong tương quan với việc xác định lỗi phạm cũng như việc tuyên kết hình phạt của Giáo Hội.

Canon 1401. 

By proper and exclusive right the Church adjudicates: 

1. cases which regard spiritual matters or those connected to spiritual matters; 

2. the violation of ecclesiastical laws and all those matters in which there is a question of sin, in what pertains to the determination of culpability and the imposition of ecclesiastical penalties. 

Điều 1402

Tất cả các tòa án của Giáo Hội được điều hành theo những điều luật sau đây, không kể những quy tắc của các tòa án Tông Tòa.

Canon 1402. 

The following canons govern all tribunals of the Church, without prejudice to the norms of the tribunals of the Apostolic See. 

Điều 1403

§1. Những vụ án phong thánh cho các tôi tớ của Thiên Chúa được điều hành theo luật riêng của Đức Giáo Hoàng.

§2. Ngoài ra, những quy định của Bộ Luật này cũng được áp dụng cho những vụ án ấy, mỗi khi luật riêng của Đức Giáo Hoàng quy chiếu về luật phổ quát, hoặc đề cập đến những quy tắc mà do chính bản chất sựviệc cũng liên quan đến các vụ án ấy.

Canon 1403. 

§1. Special pontifical law governs the causes of canonization of the servants of God. 

§2. The prescripts of this Code, however, apply to these causes whenever the special pontifical law refers to the universal law, or norms are involved which also affect these causes by the very nature of the matter. 

ĐỀ MỤC 1. TÒA ÁN CÓ THẨM QUYỀN (ĐIỀU 1404 – 1416)

TITLE I. THE COMPETENT FORUM (CANN. 1404 - 1416)

Điều 1404

Không ai có quyền xét xử Đức Giáo Hoàng.

Canon 1404. 

The First See is judged by no one. 

Điều 1405

§1. Trong những vụ án nói ở điều 1401, chỉ một mình Đức Giáo Hoàng có quyền xét xử những người sau đây:

1° các vị nguyên thủ quốc gia;

2° các vị Hồng y;

3° các Sứ Giả tông tòa và các Giám mục trong những vụ án hình sự; 4° các vụ án khác mà chính ngài đã dành riêng cho mình quyền xét xử.

§2. Vị thẩm phán không thể duyệt xét một văn kiện hay một tài liệu đã được Đức Giáo Hoàng Rô-ma phê chuẩn cách đặc biệt, nếu trước đó không có sự ủy nhiệm của ngài.

§3. Được dành riêng cho Tòa Thượng Thẩm Rô-ma quyền xét xử:

1° các Giám mục trong những vụ án hộ sự, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1419 §2;

2° Viện Phụ tổng quyền hay Viện Phụ Bề Trên hiệp hội đan viện và vị Điều Hành tổng quyền các hội dòng thuộc luật giáo hoàng;

3° các giáo phận và những pháp nhân hoặc những thể nhân khác trong Giáo Hội không có Bề Trên nào khác dưới Đức Giáo Hoàng Rô-ma.

Canon 1405. 

§1. It is solely the right of the Roman Pontiff himself to judge in the cases mentioned in can. 1401: 

1. those who hold the highest civil office of a state; 

2. cardinals; 

3. legates of the Apostolic See and, in penal cases, bishops; 

4. other cases which he has called to his own judgment. 

§2. A judge cannot review an act or instrument confirmed specifically (*in forma specifica*) by the Roman Pontiff without his prior mandate. 

§3. Judgment of the following is reserved to the Roman Rota: 

1. bishops in contentious matters, without prejudice to the prescript of can. 1419, §2; 

2. an abbot primate or abbot superior of a monastic congregation and a supreme moderator of religious institutes of pontifical right; 

3. dioceses or other physical or juridic ecclesiastical persons which do not have a superior below the Roman Pontiff. 

Điều 1406

§1. Nếu quy định của điều 1404 bị vi phạm, thì các án từ và các quyết định đều vô hiệu.

§2. Trong những vụ án nói ở điều 1405, các thẩm phán khác tuyệt đối không có thẩm quyền.

Canon 1406. 

§1. If the prescript of can. 1404 is violated, the acts and decisions are considered as not to have been placed. 

§2. In the cases mentioned in can. 1405, the incompetence of other judges is absolute. 

Điều 1407

§1. Không ai có thể bị kiện ở tòa án cấp một, nếu không phải là trước vị thẩm phán có thẩm quyền của Giáo Hội với một trong những danh nghĩa được ấn định ở những điều 1408-1414.

§2. Sự vô thẩm quyền của thẩm phán gọi là tương đối, khi thẩm phán không có danh nghĩa nào trong sốcác danh nghĩa đó.

§3. Nguyên cáo theo tòa án của bị cáo, nếu bị cáo có nhiều tòa án, thì nguyên cáo được quyền lựa chọn tòa án.

Canon 1407. 

§1. No one can be brought to trial in first instance except before an ecclesiastical judge who is competent by reason of one of the titles determined in can. 1408-1414. 

§2. The incompetence of a judge supported by none of these titles is called relative. 

§3. The petitioner follows the forum of the respondent. If the respondent has more than one forum, the choice of forum is granted to the petitioner. 

Điều 1408

Bất cứ ai cũng có thể bị kiện ở tòa án tại nơi họ có cư sở hay bán cư sở.

Canon 1408. 

Anyone can be brought to trial before the tribunal of domicile or quasi-domicile. 

Điều 1409

§1. Tòa án dành cho người không có cư sở là tòa án tại nơi người ấy hiện đang cư trú.

§2. Bất cứ ai mà cư sở, hoặc bán cư sở, hoặc nơi cư trú không được biết đến, đều có thể bị kiện ở tòa án của nguyên cáo, miễn là không có một tòa án hợp pháp nào khác được chỉ định.

Canon 1409. 

§1. A transient has a forum in the place of his or her actual residence. 

§2. A person whose domicile, quasi-domicile, and place of residence are unknown can be brought to trial in the forum of the petitioner provided that no other legitimate forum is available. 

Điều 1410

Vì lý do tọa lạc của sự việc, đương sự có thể bị kiện ở tòa án tại nơi xảy ra sự việc đang tranh chấp, mỗi khi tố quyền nhằm trực tiếp sự việc đó, hoặc khi đó là một vụ tước đoạt.

Canon 1410. 

By reason of the location of an object, a party can be brought to trial before the tribunal of the place where the object in dispute is located whenever the action is directed against the object or concerns damages. 

Điều 1411

§1. Vì lý do khế ước, đương sự có thể bị kiện ở tòa án tại nơi khế ước đã được ký kết hay phải được thực hiện, trừ khi hai bên đã đồng ý chọn một tòa án khác.

§2. Nếu vụ án liên quan đến những nghĩa vụ phát xuất từ một danh nghĩa khác, đương sự có thể bị kiện ởtòa án tại nơi nghĩa vụ phát sinh hay phải được thực hiện.

Canon 1411. 

§1. By reason of a contract, a party can be brought to trial before the tribunal of the place where the contract was entered into or must be fulfilled unless the parties agree to choose some other tribunal. 

§2. If the case concerns obligations which originate from another title, a party can be brought to trial before the tribunal of the place where the obligation either originated or must be fulfilled. 

Điều 1412

Trong những vụ án hình sự, bị cáo, mặc dù vắng mặt, có thể bị kiện ở tòa án tại nơi xảy ra tội phạm.

Canon 1412. 

In penal cases the accused, even if absent, can be brought to trial before the tribunal of the place where the delict was committed. 

Điều 1413

Đương sự có thể bị kiện:

1° trong những vụ án liên quan đến việc quản trị, tại tòa án của nơi việc quản trị được điều hành;

2° trong những vụ án liên quan đến sự kế thừa hay các di tặng đạo đức, tại tòa án ở nơi người để lại gia tài hay di tặng đạo đức có cư sở, hoặc bán cư sở hoặc nơi cư trú sau cùng, chiếu theo các điều 1408-1409, tuy nhiên, nếu chỉ liên quan đến việc thực hiện di tặng, thì phải được xử lý theo các quy tắc thông thường về thẩm quyền.

Canon 1413. 

A party can be brought to trial: 

1. in cases which concern administration, before the tribunal of the place where the administration was conducted; 

2. in cases which regard inheritances or pious legacies, before the tribunal of the last domicile, quasi-domicile, or place of residence, according to the norm of can. 1408-1409,of the one whose inheritance or pious legacy is at issue unless it concerns the mere execution of the legacy, which must be examined according to the ordinary norms of competence. 

Điều 1414

Vì lý do liên hệ, các vụ án liên hệ với nhau phải được xét xử do cùng một tòa án và trong cùng một vụ xử, trừ khi quy định của luật không cho phép.

Canon 1414. 

By reason of connection, interconnected cases must be adjudicated by one and the same tribunal in the same process unless a prescript of law prevents this. 

Điều 1415

Vì lý do ưu tiên, nếu hai hay nhiều tòa án cùng có thẩm quyền như nhau, thì tòa án nào đã triệu tập đương sự ra tòa trước tiên cách hợp pháp thì tòa ấy có quyền xét xử vụ án.

Canon 1415. 

By reason of prevention, if two or more tribunals are equally competent, the right of adjudicating the case belongs to the one which legitimately cited the respondent first. 

Điều 1416

Những vụ tranh chấp thẩm quyền giữa các tòa án cùng lệ thuộc một tòa kháng cáo, sẽ do tòa án này giải quyết; nếu không lệ thuộc cùng một tòa kháng cáo, thì do Tối Cao Pháp Viện tông tòa giải quyết.

Canon 1416. 

The appellate tribunal resolves conflicts of competence between tribunals subject to it; if the tribunals are not subject to the same appellate tribunal, the Apostolic Signatura resolves conflicts of competence. 

ĐỀ MỤC 2 CÁC CẤP VÀ CÁC LOẠI TÒA ÁN KHÁC NHAU (ĐIỀU 1417 – 1445)

TITLE II. DIFFERENT GRADES AND KINDS OF TRIBUNALS (CANN. 1417 - 1445)

Điều 1417

§1. Vì lý do quyền tối thượng của Đức Giáo Hoàng Rô-ma, bất cứ tín hữu nào cũng có trọn quyền đệ trình hay khởi tố lên Tòa Thánh để Tòa Thánh xét xử một vụ án có tính cách hộ sự hay hình sự của mình, trong bất cứ cấp xét xử nào và trong bất cứ giai đoạn tố tụng nào.

§2. Tuy nhiên, ngoại trừ trường hợp kháng cáo, việc kiến nghị lên Tông Tòa không đình hoãn việc thi hành quyền tài phán của thẩm phán đã bắt đầu xét xử vụ án; vì thế, thẩm phán ấy có thể tiếp tục xét xử cho đến khi tuyên án chung quyết, trừ khi Tông Tòa cho thẩm phán biết Tông Tòa đã dành vụ án cho mình.

Canon 1417. 

§1. By reason of the primacy of the Roman Pontiff, any member of the faithful is free to bring or introduce his or her own contentious or penal case to the Holy See for adjudication in any grade of a trial and at any stage of the litigation. 

§2. Recourse brought to the Apostolic See, however, does not suspend the exercise of jurisdiction by a judge who has already begun to adjudicate a case except in the case of an appeal. For this reason, the judge can prosecute a trial even to the definitive sentence unless the Apostolic See has informed the judge that it has called the case to itself. 

Điều 1418

Bất cứ tòa án nào cũng có quyền yêu cầu một tòa án khác giúp thẩm vấn một vụ án hoặc thông báo các án từ.

Canon 1418. 

Any tribunal has the right to call upon the assistance of another tribunal to instruct a case or to communicate acts. 

CHƯƠNG 1. TÒA ÁN CẤP MỘT (ĐIỀU 1419 – 1437)

CHAPTER I. THE TRIBUNAL OF FIRST INSTANCE

TIẾT 1. THẨM PHÁN (ĐIỀU 1419 – 1427)

ART. 1. THE JUDGE

Điều 1419

§1. Trong mỗi giáo phận và cho mọi vụ kiện không bị luật minh nhiên loại trừ, thẩm phán của tòa án cấp một là Giám mục giáo phận, ngài có thể đích thân hay nhờ người khác thi hành quyền xét xử, theo các điều khoản sau đây.

§2. Nhưng nếu vụ án có liên quan đến những quyền lợi hay những tài sản vật chất của một pháp nhân do Giám Mục đại diện, thì tòa kháng cáo xét xử như tòa án cấp một.

Canon 1419. 

§1. In each diocese and for all cases not expressly excepted by law, the judge of first instance is the diocesan bishop, who can exercise judicial power personally or through others according to the following canons. 

§2. If a case concerns the rights or temporal goods of a juridic person represented by the bishop, the appellate tribunal judges in first instance. 

Điều 1420

§1. Bất cứ Giám mục giáo phận nào cũng buộc phải đặt một vị Đại Diện tư pháp hay Uỷ Viên tài phán có thường quyền xét xử, vị này phải khác với Tổng Đại Diện, ngoại trừ trường hợp giáo phận nhỏ hẹp hay sốvụ án quá ít khuyên nên làm cách khác.

§2. Vị Đại Diện tư pháp thiết lập. một tòa án duy nhất cùng với Giám mục nhưng không được xét xử những vụ án mà Giám mục dành riêng cho mình.

§3. Có thể cấp cho vị Đại Diện tư pháp nhiều phụ tá gọi là phó Đại Diện tư pháp hay là phó Uỷ Viên tài phán.

§4. Đại Diện tư pháp cũng như các phó Đại Diện tư pháp phải là tư tế có thanh danh, có bằng tiến sĩ hay ít nhất cử nhân giáo luật, và không dưới ba mươi tuổi.

§5. Khi tòa giám mục khuyết vị, những vị ấy vẫn tiếp tục chức vụ, và không thể bị Giám Quản giáo phận giải nhiệm; nhưng khi có Giám mục mới, các vị ấy cần được xác nhận lại.

Canon 1420. 

§1. Each diocesan bishop is bound to appoint a judicial vicar, or offcialis, with ordinary power to judge, distinct from the vicar general unless the small size of the diocese or the small number of cases suggests otherwise. 

§2. The judicial vicar constitutes one tribunal with the bishop but cannot judge cases which the bishop reserves to himself. 

§3. The judicial vicar can be given assistants who are called adjutant judicial vicars, or vice-officiales. 

§4. Both the judicial vicar and adjutant judicial vicars must be priests, of unimpaired reputation, doctors or at least licensed in canon law, and not less than thirty years of age. 

§5. When the see is vacant, they do not cease from their function and cannot be removed by the diocesan administrator; when the new bishop arrives, however, they need confirmation. 

Điều 1421

§1. Trong giáo phận, Giám mục phải đặt các thẩm phán giáo phận, các vị này phải là giáo sĩ.

§2. Hội đồng Giám mục có thể cho phép đặt cả giáo dân làm thẩm phán, và nếu cần thì một trong những người ấy có thể được chọn để thành lập thẩm phán đoàn.

§3. Các thẩm phán phải có thanh danh và có bằng tiến sĩ hay ít nhất là cử nhân giáo luật.

Canon 1421. 

§1. In a diocese, the bishop is to appoint diocesan judges, who are to be clerics. 

§2. The conference of bishops can also permit the appointment of lay persons as judges; when it is necessary, one of them can be selected to form a college. 

§3. Judges are to be of unimpaired reputation and doctors or at least licensed in canon law. 

Điều 1422

Đại Diện tư pháp, các phó Đại Diện tư pháp và các thẩm phán khác được bổ nhiệm cho một thời gian nhất định, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1420 §5, và các vị ấy không thể bị giải nhiệm, trừ khi có lý do hợp pháp và nghiêm trọng.

Canon 1422. 

The judicial vicar, adjutant judicial vicars, and other judges are appointed for a definite time, without prejudice to the prescript of can. 1420, §5 and cannot be removed except for a legitimate and grave cause. 

Điều 1423

§1. Thay vì thiết lập các tòa án giáo phận theo các điều 1419 – 1421, nhiều Giám mục giáo phận với sựchuẩn y của Tông Tòa, có thể đồng ý với nhau để thiết lập một tòa án cấp một duy nhất cho các giáo phận của mình; trong trường hợp này, tập thể các Giám mục ấy hay một Giám Mục được các ngài chỉ định có mọi quyền mà mỗi Giám Mục giáo phận có đối với tòa án của mình.

§2. Các tòa án nói ở §1 có thể được thiết lập hoặc cho bất cứ vụ án nào, hoặc chỉ cho một vài loại vụ án nào đó mà thôi.

Canon 1423. 

§1. With the approval of the Apostolic See, several diocesan bishops can agree to establish a single tribunal of first instance for their dioceses in place of the diocesan tribunals mentioned in can. 1419-1421. In this case, the group of bishops or a bishop they designate has all the powers which a diocesan bishop has over his own tribunal. 

§2. The tribunals mentioned in §1 can be established either for any cases whatsoever or only for certain types of cases. 

Điều 1424

Trong bất cứ vụ xét xử nào, vị thẩm phán duy nhất có thể mời hai hội thẩm là giáo sĩ hay giáo dân có đời sống liêm khiết làm cố vấn cho mình.

Canon 1424. 

In any trial, a single judge can employ two assessors who consult with him; they are to be clerics or lay persons of upright life. 

Điều 1425

§1. Phải loại bỏ tục lệ trái ngược và dành cho tòa án gồm ba thẩm phán:

1° những vụ án hộ sự về:

a) dây ràng buộc do chức thánh;

b) dây ràng buộc do hôn nhân, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của các điều 1686 và 1688;

2° những vụ hình sự:

a) về những tội phạm có thể đưa đến hình phạt sa thải khỏi bậc giáo sĩ;

b) về việc tuyên kết hay tuyên bố vạ tuyệt thông.

§2. Giám mục có thể ủy thác những vụ án khó hơn hay quan trọng hơn cho tòa án gồm ba hay năm thẩm phán.

§3. Đại Diện tư pháp phải mời các thẩm phán theo thứ tự luân phiên để xét xử từng vụ án một, trừ khi Giám mục ấn định cách khác cho mỗi trường hợp.

§4. Trong việc xét xử ở cấp một, nếu không thể thiết lập thẩm phán đoàn, bao lâu tình trạng bất khả thi ấy còn kéo dài, thì Hội đồng Giám mục có thể cho phép Giám mục ủy thác các vụ án cho một thẩm phán giáo sĩ duy nhất, và nơi nào có thể được, vị này phải mời một hội thẩm và một dự thẩm giúp mình.

§5. Một khi các thẩm phán đã được chỉ định rồi, Đại Diện tư pháp đừng thay thế họ, nếu không vì một lý do rất nghiêm trọng cần phải ghi trong sắc lệnh.

Canon 1425. 

§1. With every contrary custom reprobated, the following cases are reserved to a collegiate tribunal of three judges: 

1. contentious cases: a) concerning the bond of sacred ordination; b) concerning the bond of marriage, without prejudice to the prescripts of cann. 1686 and 1688; 

2. penal cases: a) concerning delicts which can entail the penalty of dismissal from the clerical state; b) concerning the imposition or declaration of an excommunication. 

§2. The bishop can entrust more difficult cases or those of greater importance to the judgment of three or five judges. 

§3. Unless the bishop establishes otherwise in individual cases, the judicial vicar is to assign the judges in order by turn to adjudicate individual cases. 

§4. If it happens that a collegiate tribunal cannot be established in the first instance of a trial, the conference of bishops can permit the bishop, for as long as the impossibility continues, to entrust cases to a single clerical judge who is to employ an assessor and auditor where possible. 

§5. The judicial vicar is not to substitute judges once they have been assigned except for a most grave cause expressed in a decree. 

Điều 1426

§1. Tòa án hiệp đoàn phải tiến hành cách tập thể và phải tuyên án theo đa số phiếu.

§2. Trong mức độ có thể, Đại Diện tư pháp hay phó Đại Diện tư pháp phải chủ tọa tòa án nói trên.

Canon 1426. 

§1. A collegiate tribunal must proceed collegially and render its sentences by majority vote. 

§2. The judicial vicar or an adjutant judicial vicar must preside over a collegiate tribunal insofar as possible. 

Điều 1427

§1. Nếu có tranh chấp giữa các tu sĩ hay giữa các nhà của cùng một hội dòng giáo sĩ thuộc luật giáo hoàng, trừ khi hiến pháp đã dự liệu cách khác, thì thẩm phán của tòa án cấp một là Bề Trên tỉnh dòng hoặc là Viện Phụ sở tại, nếu là đan viện tự trị.

§2. Nếu là tranh chấp hộ sự giữa hai tỉnh dòng thì chính vị Điều Hành tổng quyền tự mình hay nhờ người thụ ủy xét xử ở cấp một; nếu là tranh chấp hộ sự giữa hai đan viện, Viện Phụ Bề Trên của hiệp hội đan viện sẽ xét xử, trừ khi hiến pháp quy định cách khác.

§3. Cuối cùng, nếu là tranh chấp giữa các thể nhân hoặc pháp nhân dòng thuộc các hội dòng khác nhau, hoặc thuộc cùng một hội dòng giáo sĩ thuộc luật giáo phận hay thuộc một tu hội giáo dân hoặc giữa một tu sĩ và một giáo sĩ triều hay một giáo dân hay một pháp nhân không thuộc hội dòng, thì tòa án giáo phận sẽxét xử ở cấp một.

Canon 1427. 

§1. If there is a controversy between religious or houses of the same clerical religious institute of pontifical right, the judge of first instance is the provincial superior unless the constitutions provide otherwise; if it is an autonomous monastery, the local abbot judges in first instance. 

§2. Without prejudice to a different prescript of the constitutions, if a contentious matter arises between two provinces, the supreme moderator will judge in first instance either personally or through a delegate; if the controversy is between two monasteries, the abbot superior of the monastic congregation will judge in first instance. 

§3. Finally, if the controversy arises between physical or juridic religious persons of different religious institutes or of the same clerical institute of diocesan right or of the same lay institute, or between a religious and a secular cleric or lay person or a non-religious juridic person, the diocesan tribunal judges in first instance. 

TIẾT 2. DỰ THẨM VÀ PHÚC TRÌNH VIÊN (ĐIỀU 1428 – 1429)

ART. 2. AUDITORS AND RELATORS

Điều 1428

§1. Để thẩm cứu vụ án, vị thẩm phán hay vị chánh án tòa án hiệp đoàn có thể chỉ định một dự thẩm được lựa chọn hoặc trong số các thẩm phán của tòa án hoặc trong số những người đã được Giám mục chuẩn nhận để giữ nhiệm vụ ấy.

§2. Giám mục có thể chuẩn nhận những giáo sĩ hay giáo dân nổi bật về hạnh kiểm tốt, về khôn ngoan và đạo lý để giữ nhiệm vụ dự thẩm.

§3. Theo sự ủy nhiệm của thẩm phán, nhiệm vụ của dự thẩm là chỉ thu thập các bằng chứng và trao cho vịthẩm phán những bằng chứng đã thu thập được; nhưng nếu ủy nhiệm của thẩm phán không định ngược lại, dự thẩm có thể quyết định trong khi thẩm cứu phải thu thập những bằng chứng nào và bằng cách nào, nếu tình cờ có vấn đề như thế xảy ra, trong khi thi hành nhiệm vụ của mình.

Canon 1428. 

§1. The judge or the president of a collegiate tribunal can designate an auditor, selected either from the judges of the tribunal or from persons the bishop approves for this function, to instruct the case. 

§2. The bishop can approve for the function of auditor clerics or lay persons outstanding for their good character, prudence, and doctrine. 

§3. It is for the auditor, according to the mandate of the judge, only to collect the proofs and hand those collected over to the judge. Unless the mandate of the judge prevents it, however, the auditor can in the meantime decide what proofs are to be collected and in what manner if a question may arise about this while the auditor exercises his or her function. 

Điều 1429

Vị chánh án tòa án hiệp đoàn phải chỉ định một trong những thẩm phán của hiệp đoàn làm báo cáo viên hay phúc trình viên; vị này sẽ tường trình vụ án trong phiên họp của các thẩm phán, và dự thảo án văn trên giấy tờ; khi có lý do chính đáng, vị chánh án tòa án có thể thay thế người ấy bằng một người khác.

Canon 1429. 

The president of a collegiate tribunal must designate one of the judges of the college as the ponens or relator who is to report about the case at the meeting of the judges and put the sentence into writing. For a just cause the president can substitute another in place of the original relator. 

TIẾT 3. CÔNG TỐ VIÊN BẢO HỆ VIÊN VÀ CÔNG CHỨNG VIÊN (ĐIỀU 1430 – 1437)

ART. 3. THE PROMOTER OF JUSTICE, THE DEFENDER OF THE BOND, AND THE NOTARY

Điều 1430

Đối với những vụ án hộ sự trong đó công ích có thể bị lâm nguy cũng như đối với những vụ án hình sự, phải đặt một công tố viên trong giáo phận, công tố viên có bổn phận lo cho công ích.

Canon 1430. 

A promoter of justice is to be appointed in a diocese for contentious cases which can endanger the public good and for penal cases; the promoter of justice is bound by office to provide for the public good. 

Điều 1431

§1. Trong các vụ án hộ sự, Giám mục giáo phận nhận định xem công ích có thể bị lâm nguy hay không, trừkhi luật buộc công tố viên phải can thiệp hay khi sự can thiệp này là hiển nhiên cần thiết do bản chất của sựviệc.

§2. Nếu công tố viên đã can thiệp ở một cấp dưới thì sự can thiệp ấy được suy đoán là cần thiết ở cấp trên.

Canon 1431. 

§1. In contentious cases, it is for the diocesan bishop to judge whether or not the public good can be endangered unless the intervention of the promoter of justice is prescribed by law or is clearly necessary from the nature of the matter. 

§2. If the promoter of justice has intervened in a previous instance, such intervention is presumed necessary in a further instance. 

Điều 1432

Đối với các vụ án liên quan đến sự vô hiệu của việc truyền chức thánh hoặc liên quan đến sự vô hiệu hay sự phân ly của hôn nhân, phải đặt một bảo hệ viên trong giáo phận, vị này có bổn phận phải đề nghị và trình bày tất cả những gì có thể được dẫn chứng cách hợp lý để chống lại sự vô hiệu hay sự phân ly.

Canon 1432. 

A defender of the bond is to be appointed in a diocese for cases concerning the nullity of sacred ordination or the nullity or dissolution of a marriage; the defender of the bond is bound by office to propose and explain everything which reasonably can be brought forth against nullity or dissolution. 

Điều 1433

Trong những vụ án đòi buộc công tố viên hay bảo hệ viên phải hiện diện, nếu những người này không được triệu tập đến, các án từ đều vô giá trị, trừ khi chính họ, mặc dù không được triệu tập đến, nhưng thực sự đã có mặt, hoặc ít nhất họ đã có thể thi hành nhiệm vụ của mình trước khi tuyên án bằng việc khảo sát các án từ.

Canon 1433. 

If the promoter of justice or defender of the bond was not cited in cases which require their presence, the acts are invalid unless they actually took part even if not cited or, after they have inspected the acts, at least were able to fulfill their function before the sentence. 

Điều 1434

Trừ khi luật đã minh nhiên dự liệu cách khác:

1° mỗi khi luật quy định thẩm phán phải nghe hai bên hoặc một trong hai, thì cũng phải nghe công tố viên và bảo hệ viên, nếu các vị này tham gia vào việc xử án;

2° mỗi khi đòi phải có lời yêu cầu của một bên để thẩm phán có thể quyết định một vấn đề gì, thì sự yêu cầu của công tố viên hay bảo hệ viên tham gia vào việc xử án cũng có hiệu lực như vậy.

Canon 1434. 

Unless other provision is expressly made: 

1. whenever the law requires the judge to hear either both or one of the parties, the promoter of justice and the defender of the bond must also be heard if they take part in the trial; 

2. whenever the request of a party is required in order for the judge to be able to decide something, the request of the promoter of justice or defender of the bond who takes part in the trial has the same force. 

Điều 1435

Giám mục bổ nhiệm công tố viên và bảo hệ viên, dù là giáo sĩ hay giáo dân, các vị này phải có thanh danh, có bằng tiến sĩ hay cử nhân giáo luật, khôn ngoan và nhiệt thành với công lý.

Canon 1435. 

It is for the bishop to appoint the promoter of justice and defender of the bond; they are to be clerics or lay persons, of unimpaired reputation, doctors or licensed in canon law, and proven in prudence and zeal for justice. 

Điều 1436

§1. Một người có thể vừa giữ chức vụ công tố viên vừa giữ chức vụ bảo hệ viên, miễn là không phải trong cùng một vụ án.

§2. Công tố viên và bảo hệ viên có thể được đặt lên để làm việc trong mọi vụ án hay là trong từng vụ án, nhưng các vị này có thể bị Giám mục bãi nhiệm vì lý do chính đáng.

Canon 1436. 

§1. The same person can hold the office of promoter of justice and defender of the bond but not in the same case. 

§2. The promoter and the defender can be appointed for all cases or for individual cases; however, the bishop can remove them for a just cause. 

Điều 1437

§1. Công chứng viên phải tham gia bất cứ vụ tố tụng nào, vì thế, các án từ sẽ vô hiệu, nếu không có chữ ký của công chứng viên.

§2. Các án từ do công chứng viên soạn thảo có giá trị công tín.

Canon 1437. 

§1. A notary is to take part in any process, so much so that the acts are null if the notary has not signed them. 

§2. Acts which notaries prepare warrant public trust. 

CHƯƠNG 2. TÒA ÁN CẤP HAI (ĐIỀU 1438 – 1441)

CHAPTER II. THE TRIBUNAL OF SECOND INSTANCE

Điều 1438

Miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1444 §1, 1°

1° việc kháng cáo được thực hiện từ tòa án của Giám Mục thuộc giáo tỉnh lên tòa án của Tổng Giám mục giáo tỉnh, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1439;

2° trong những vụ án đã được xét xử ở tòa án cấp một trước mặt Tổng Giám mục giáo tỉnh, phải kháng cáo lên tòa án ngài đã chỉ định cách cố định, với sự chuẩn y của Tông Tòa;

3° đối với những vụ án đã được xét xử trước mặt Bề Trên tỉnh dòng, thì tòa án cấp hai là tòa án của vị Điều Hành tổng quyền; đối với những vụ án đã được xét xử trước mặt Viện Phụ sở tại, thì tòa án cấp hai là tòa án của Viện Phụ Bề Trên hiệp hội đan viện.

Canon 1438. 

Without prejudice to the prescript of can. 1444, §1, n. 1: 

1. from the tribunal of a suffragan bishop, appeal is made to the metropolitan tribunal, without prejudice to the prescript of can. 1439; 

2. in cases tried in first instance before the metropolitan, appeal is made to the tribunal which the metropolitan has designated in a stable manner with the approval of the Apostolic See; 

3. for cases tried before a provincial superior, the tribunal of second instance is under the authority of the supreme moderator; for cases tried before the local abbot, the tribunal of second instance is under the authority of the abbot superior of the monastic congregation. 

Điều 1439

§1. Nếu chỉ có một tòa án cấp một duy nhất được thiết lập chung cho nhiều giáo phận chiếu theo quy tắc của điều 1423, thì Hội đồng Giám mục phải thiết lập tòa án cấp hai với sự chuẩn y của Tông Tòa, trừ khi tất cả các giáo phận đó đều thuộc về cùng một tổng giáo phận.

§2. Với sự chuẩn y của Tông Tòa, Hội đồng Giám mục có thể thiết lập một hay nhiều tòa án cấp hai, kể cảngoài những trường hợp nói ở §1.

§3. Đối với những tòa án cấp hai nói ở §§1 và 2, Hội Đồng Giám mục hay Giám mục đã được Hội đồng Giám Mục chỉ định, có tất cả quyền hành mà Giám mục giáo phận có đối với tòa án của mình.

Canon 1439. 

§1. If a single tribunal of first instance has been established for several dioceses according to the norm of can. 1423, the conference of bishops must establish a tribunal of second instance with the approval of the Apostolic See unless the dioceses are all suffragan of the same archdiocese. 

§2. With the approval of the Apostolic See, a conference of bishops can establish one or more tribunals of second instance in addition to the cases mentioned in §1. 

§3. Over the tribunals of second instance mentioned in §§1-2, the conference of bishops or the bishop it designates has all the powers which a diocesan bishop has over his own tribunal. 

Điều 1440

Nếu thẩm quyền về cấp tòa án xét xử không được tuân giữ chiếu theo quy tắc của các điều 1438 và 1439, thì thẩm phán tuyệt đối vô thẩm quyền.

Canon 1440. 

If competence by reason of grade according to the norm of cann. 1438 and 1439 is not observed, the incompetence of the judge is absolute. 

Điều 1441

Tòa án cấp hai phải được thiết lập cùng một thể thức như tòa án cấp một. Nhưng nếu việc xét xử ở cấp một chỉ có một thẩm phán tuyên án, chiếu theo điều 1425 §4, thì tòa án cấp hai phải tiến hành xét xử theo thể thức hiệp đoàn.

Canon 1441. 

The tribunal of second instance must be established in the same way as the tribunal of first instance. 

Nevertheless, if a single judge rendered a sentence in the first instance of the trial according to can. 1425, §4, the tribunal of second instance is to proceed collegially. 

CHƯƠNG 3. CÁC TÒA ÁN TÔNG TÒA (ĐIỀU 1442 – 1445)

CHAPTER III. THE TRIBUNALS OF THE APOSTOLIC SEE

Điều 1442

Đức Giáo Hoàng Rô-ma là vị thẩm phán tối cao cho toàn thế giới Công Giáo, ngài đích thân xét xử hoặc qua các tòa án thông thường của Tông Tòa, hoặc qua các vị thẩm phán do ngài ủy quyền.

Canon 1442. 

The Roman Pontiff is the supreme judge for the entire Catholic world; he renders judicial decisions personally, through the ordinary tribunals of the Apostolic See, or through judges he has delegated. 

Điều 1443

Tòa án thông thường được Đức Giáo Hoàng Rô-ma thiết lập để nhận những kháng cáo là tòa Thượng Thẩm Rô-ma.

Canon 1443. 

The Roman Rota is the ordinary tribunal established by the Roman Pontiff to receive appeals. 

Điều 1444

§1. Tòa Thượng Thẩm Rô-ma xét xử:

1° ở cấp hai, những vụ án đã được tòa án thông thường cấp một xét xử và kháng cáo hợp pháp lên Tòa Thánh.

2° ở cấp ba hay cấp cao hơn, những vụ án đã được xét xử do chính tòa Thượng Thẩm Rô-ma và do bất cứtòa án nào khác, trừ khi vấn đề đã trở thành quyết tụng.

§2. Tòa án này xét xử cả ở cấp một những vụ án nói ở điều 1405 §3, hay những vụ án khác mà Đức Giáo Hoàng Rô-ma, hoặc tự ý hoặc do yêu cầu của các bên, đã gọi lên xét xử tại tòa án của mình và trao cho tòa Thượng Thẩm Rô-ma; chính tòa Thượng Thẩm Rô-ma xét xử những vụ án ấy cả ở cấp hai và ở cấp cao hơn nữa, trừ khi đã dự liệu cách khác trong phúc chiếu trao nhiệm vụ.

Canon 1444. 

§1. The Roman Rota judges: 

1. in second instance, cases which have been adjudicated by the ordinary tribunals of first instance and brought before the Holy See through legitimate appeal; 

2. in third or further instance, cases which the Roman Rota or any other tribunals have already adjudicated unless the matter is a *res iudicata*. 

§2. This tribunal also judges in first instance the cases mentioned in can. 1405, §3 and others which the Roman Pontiff, either *motu proprio *or at the request of the parties, has called to his own tribunal and entrusted to the Roman Rota; unless the rescript entrusting the function provides otherwise, the Rota also judges these cases in second and further instance. 

Điều 1445

§1. Tối Cao Pháp Viện tông tòa xét xử:

1° những vụ tranh chấp về sự vô hiệu, những thỉnh nguyện về sự phục hồi nguyên trạng và những vụ việc kháng nghị khác chống lại các phán quyết của tòa Thượng Thẩm Rô-ma;

2° những trường hợp kháng nghị trong những vụ án về tình trạng nhân thân mà tòa Thượng Thẩm Rô-ma từ chối không xét xử lại;

3° những khước biện vì nghi ngờ và những vụ án khác chống lại các dự thẩm của tòa Thượng Thẩm Rô-ma vì những hành động của họ trong khi thi hành chức vụ;

4° những vụ tranh chấp về thẩm quyền nói ở điều 1416.

§2. Tòa án này xét xử những tranh chấp phát xuất từ một hành vi của quyền hành chính trong Giáo Hội đã được đệ lên tòa cách hợp pháp, xét xử những tranh chấp khác có tính cách hành chính được Đức Giáo Hoàng Rô-ma hay những cơ quan của Giáo Triều Rô-ma trao cho tòa này thụ lý, và xét xử những tranh chấp về thẩm quyền giữa các cơ quan ấy.

§3. Ngoài ra, Tối Cao Pháp Viện này còn:

1° chăm lo giữ gìn việc thực thi công lý cách đúng đắn, và nếu cần, tìm cách xử trí với các luật sư hay những người đại diện;

2° gia hạn thẩm quyền của các tòa án;

3° cổ vũ và chuẩn y việc thành lập những tòa án nói ở các điều 1423 và 1439.

Canon 1445. 

§1. The supreme tribunal of the Apostolic Signatura adjudicates: 

1. complaints of nullity, petitions for *restitutio in integrum *and other recourses against rotal sentences; 

2. recourses in cases concerning the status of persons which the Roman Rota refused to admit to a new examination; 

3. exceptions of suspicion and other cases against the auditors of the Roman Rota for acts done in the exercise of their function; 

4. conflicts of competence mentioned in can. 1416. 

§2. This tribunal deals with conflicts which have arisen from an act of ecclesiastical administrative power and are brought before it legitimately, with other administrative controversies which the Roman Pontiff or the dicasteries of the Roman Curia bring before it, and with a conflict of competence among these dicasteries. 

§3. Furthermore it is for this supreme tribunal: 

1. to watch over the correct administration of justice and discipline advocates or procurators if necessary; 

2. to extend the competence of tribunals; 

3. to promote and approve the erection of the tribunals mentioned in cann. 1423 and 1439. 

ĐỀ MỤC 3. QUY LUẬT PHẢI GIỮ TẠI CÁC TÒA ÁN (ĐIỀU 1446 – 1475)

TITLE III. THE DISCIPLINE TO BE OBSERVED IN TRIBUNALS (CANN. 1446 - 1475)

CHƯƠNG 1. NHIỆM VỤ CỦA THẨM PHÁN VÀ CỦA VIÊN CHỨC TÒA ÁN (ĐIỀU 1446 – 1457)

CHAPTER I. THE DUTY OF JUDGES AND MINISTERS OF THE TRIBUNAL

Điều 1446

§1. Tất cả các Ki-tô hữu, và nhất là các Giám mục, phải cố gắng hết mình đế tránh những vụ kiện tụng trong dân Chúa, ngần nào có thể, mà vẫn tôn trọng công lý, và phải dàn xếp cách ôn hòa càng sớm càng hay.

§2. Từ lúc khởi đầu vụ tranh tụng, và ngay cả vào bất cứ lúc nào khác, mỗi khi thấy có hy vọng đem lại kết quả tốt, thẩm phán đừng bỏ qua việc khuyên nhủ và giúp đỡ các bên để họ đồng lòng tìm một giải pháp hợp tình hợp lý cho việc tranh chấp và phải chỉ cho họ những đường lối thích hợp để đạt tới mục đích ấy, kể cả việc nhờ những người có uy tín làm trung gian.

§3. Nếu vụ kiện liên quan đến tư ích của các bên, thẩm phán phải xét xem cuộc tranh chấp có thể được kết thúc ổn thỏa hay không bằng cách điều đình, hoặc nhờ trọng tài phán đoán, chiếu theo quy tắc của các điều 1713-1716.

Canon 1446. 

§1. All the Christian faithful, and especially bishops, are to strive diligently to avoid litigation among the people of God as much as possible, without prejudice to justice, and to resolve litigation peacefully as soon as possible. 

§2. Whenever the judge perceives some hope of a favorable outcome at the start of litigation or even at any other time, the judge is not to neglect to encourage and assist the parties to collaborate in seeking an equitable solution to the controversy and to indicate to them suitable means to this end, even by using reputable persons for mediation. 

§3. If the litigation concerns the private good of the parties, the judge is to discern whether the controversy can be concluded advantageously by an agreement or the judgment of arbitrators according to the norm of can. 1713-1716. 

Điều 1447

Người nào đã tham gia vào một vụ án với tư cách là thẩm phán, công tố viên, bảo hệ viên, đại diện, luật sư, nhân chứng hoặc chuyên viên, thì sau đó không thể xét xử thành sự vụ án ấy ở cấp khác với tư cách là thẩm phán hoặc thi hành nhiệm vụ hội thẩm trong chính vụ án ấy.

Canon 1447. 

A person who has taken part in a case as a judge, promoter of justice, defender of the bond, procurator, advocate, witness, or expert cannot later in another instance validly decide the same case as judge or perform the function of assessor. 

Điều 1448

§1. Thẩm phán không được nhận xét xử một vụ án mà trong đó chính mình có một vài lợi ích cá nhân, vì có họ máu hay họ kết bạn trong bất cứ bậc nào theo hàng dọc và cho đến bậc thứ bốn theo hàng ngang, hay vì có sự bảo trợ và có chức quản tài, vì có tương giao thân mật, vì có một sự hận thù dai DẲNG, vì được hưởng một lợi lộc hoặc tránh được một sự thiệt hại.

§2. Trong những trường hợp ấy, công tố viên, bảo hệ viên, hội thẩm và dự thẩm cũng phải tránh thi hành chức vụ.

Canon 1448. 

§1. A judge is not to undertake the adjudication of a case in which the judge is involved by reason of consanguinity or affinity in any degree of the direct line and up to the fourth degree of the collateral line or by reason of trusteeship, guardianship, close acquaintance, great animosity, the making of a profit, or the avoidance of a loss. 

§2. In these circumstances the promoter of justice, the defender of the bond, the assessor, and the auditor must abstain from their office. 

Điều 1449

§1. Trong những trường hợp nói ở điều 1448, nếu chính thẩm phán không cáo thoái, một bên có thể khước từ thẩm phán.

§2. Vị Đại Diện tư pháp xét xử việc khước từ; nếu chính vị này bị khước từ, thì Giám mục chủ trì tòa án sẽxét xử.

§3. Nếu Giám mục là thẩm phán và bị khước từ, ngài phải tránh việc xét xử.

§4. Nếu việc khước từ nhằm chống lại công tố viên, bảo hệ viên hoặc các viên chức khác của tòa án, vịchánh án tòa án hiệp đoàn hay chính thẩm phán, nếu là thẩm phán duy nhất, sẽ xét xử sự khước biện này.

Canon 1449. 

§1. If in the cases mentioned in can. 1448 the judge does not withdraw, a party can lodge an objection against the judge. 

§2. The judicial vicar deals with the objection; if the objection is lodged against him, the bishop who presides over the tribunal deals with it. 

§3. If the bishop is the judge and the objection is lodged against him, he is to abstain from judging. 

§4. If the objection is lodged against the promoter of justice, the defender of the bond, or other officials of the tribunal, the president in a collegiate tribunal or the single judge deals with this exception. 

Điều 1450

Một khi đã chấp nhận việc khước từ, thì phải thay đổi các nhân sự, nhưng không được thay đổi cấp bậc xét xử.

Canon 1450. 

If the objection is accepted, the persons must be changed but not the grade of the trial. 

Điều 1451

§1. Vấn đề khước từ phải được giải quyết hết sức nhanh chóng, sau khi nghe các bên, công tố viên hay bảo hệ viên, nếu họ tham gia vào vụ án và chính họ không bị khước từ.

§2. Những hành vi do thẩm phán thực hiện trước khi bị khước từ vẫn thành sự, nhưng những hành vi được thực hiện sau khi việc khước từ được đưa ra phải bị hủy bỏ, nếu một bên yêu cầu trong thời hạn mười ngày, kể từ lúc việc khước từ được chấp nhận.

Canon 1451. 

§1. The question of an objection must be decided as promptly as possible (*expeditissime*) after the parties have been heard as well as the promoter of justice or defender of the bond, if they take part in the trial and are not the ones against whom the objection has been lodged. 

§2. Acts placed by a judge before an objection is lodged are valid; nevertheless, those acts placed after the objection has been lodged must be rescinded if a party requests it within ten days from the acceptance of the objection. 

Điều 1452

§1. Trong một vụ án chỉ liên quan đến lợi ích riêng, thẩm phán chỉ có thể can thiệp theo sự thỉnh cầu của một bên. Nhưng khi vụ án đã được khởi tố cách hợp pháp, thẩm phán có thể và thậm chí, do chức vụ, phải can thiệp vào những vụ án hình sự hay những vụ án khác liên quan đến công ích của Giáo Hội hoặc phần rỗi các linh hồn.

§2. Ngoài ra, thẩm phán còn có thể bổ khuyết sự sơ xuất của các bên trong việc cung cấp các chứng cớhoặc đưa ra những khước biện, mỗi khi nhận thấy điều đó là cần thiết để tránh một phán quyết bất công nghiêm trọng, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1600.

Canon 1452. 

§1. In a matter which concerns private persons alone, a judge can proceed only at the request of a party. 

Once a case has been legitimately introduced, however, the judge can and must proceed even ex officio in penal cases and other cases which regard the public good of the Church or the salvation of souls. 

§2. Furthermore, the judge can supply for the negligence of the parties in furnishing proofs or in lodging exceptions whenever the judge considers it necessary in order to avoid a gravely unjust judgment, without prejudice to the prescripts of can. 1600. 

Điều 1453

Các thẩm phán và các tòa án phải lo liệu cho tất cả các vụ án được kết thúc càng sớm càng tốt, mà vẫn tôn trọng công lý; các vụ án sẽ không được kéo dài quá một năm ở tòa án cấp một, và không quá sáu tháng ởtòa án cấp hai.

Canon 1453. 

Without prejudice to justice, judges and tribunals are to take care that all cases are completed as soon as possible and that in a tribunal of first instance they are not prolonged beyond a year and in a tribunal of second instance beyond six months. 

Điều 1454

Tất cả mọi thành viên của tòa án hoặc những người cộng tác vào đó phải thề chu toàn nhiệm vụ một cách chu đáo và trung thành.

Canon 1454. 

All who constitute a tribunal or assist it must take an oath to carry out their function correctly and faithfully. 

Điều 1455

§1. Trong một vụ án hình sự, các thẩm phán và các viên chức tòa án luôn buộc phải giữ bí mật thuộc chức vụ, còn trong một vụ án hộ sự, các vị đó cũng buộc như vậy, nếu sự tiết lộ một án từ tố tụng nào đó có thểgây thiệt hại cho các bên.

§2. Các vị ấy cũng phải luôn luôn giữ bí mật về cuộc tranh luận giữa những thẩm phán trong tòa án hiệp đoàn trước khi phán quyết, cũng như về những lần bỏ phiếu khác nhau và về những ý kiến phát biểu trong cuộc tranh luận, miễn là vẫn giữ nguyên những quy định của điều 1609 §4.

§3. Hơn nữa, mỗi khi bản chất của vụ án hay của các chứng cớ có tính cách đặc biệt đến nỗi việc phổ biến các án từ hay các chứng cớ có nguy cơ làm mất thanh danh của người khác, hay làm cớ chia rẽ, gây gương xấu hay những sự bất tiện khác, thẩm phán có thể bắt buộc các nhân chứng, các chuyên viên, các bên, các luật sư hay các người đại diện của mỗi bên, phải thề giữ bí mật.

Canon 1455. 

§1. Judges and tribunal personnel are always bound to observe secrecy of office in a penal trial, as well as in a contentious trial if the revelation of some procedural act could bring disadvantage to the parties. 

§2. They are also always bound to observe secrecy concerning the discussion among the judges in a collegiate tribunal before the sentence is passed and concerning the various votes and opinions expressed there, without prejudice to the prescript of can. 1609, §4. 

§3. Whenever the nature of the case or the proofs is such that disclosure of the acts or proofs will endanger the reputation of others, provide opportunity for discord, or give rise to scandal or some other disadvantage, the judge can bind the witnesses, the experts, the parties, and their advocates or procurators by oath to observe secrecy. 

Điều 1456

Cấm các thẩm phán và tất cả các viên chức của tòa án nhận bất cứ quà tặng nào nhân dịp xét xử vụ án.

Canon 1456. 

The judge and all officials of the tribunal are prohibited from accepting any gifts on the occasion of their acting in a trial. 

Điều 1457

§1. Những thẩm phán nào có thẩm quyền cách chắc chắn và hiển nhiên mà lại từ chối xét xử, hoặc những thẩm phán nào tự xưng mình có thẩm quyền khi không dựa trên một nền tảng nào theo quy định của luật, mà lại xét xử và phán quyết các vụ án, hoặc vi phạm luật giữ bí mật, hoặc gây ra một thiệt hại khác cho những người tranh tụng, do man trá hay do quá lơ đễnh, có thể bị nhà chức trách có thẩm quyền trừng trịbằng những hình phạt thích đáng, kể cả việc bãi nhiệm.