ಹವ್ಯಕ/ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ
"ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಇರು, ಎಂತಾದರೂ ಇರು, ಎಂದೆಂದಿಗು ನೀ ಕನ್ನಡಿಗನಾಗಿರು"- ರಾಷ್ಟ್ರ ಕವಿ ಕುವೆಂಪು
(Elliddaru Iru, Entadaru Iru, Endendigu Nee Kannadiganagiru" - the national poet Kuvempu )
Ramesh Hegde (Dallas/Plano, Texas)
***ಹಬ್ಬ-ಹರಿದಿನ***
~ರಮೇಶ ಹೆಗಡೆ, ಡಾಲ್ಲಸ್/ಪ್ಲೇನೋ, ಟೆಕ್ಸಾಸ್
ಹಬ್ಬ-ಹರಿದಿನಗಳಿವು ಸಂಭ್ರಮದ ದಿನಗಳಿವು |
ನಮ್ಮ-ಧರ್ಮದ ಲಾಂಛನಗಳಿಹವು[ನಮ್ಮ-ಧರ್ಮದ ಲಾಂಛನಗಳಿಹವು] ಕಂದಮ್ಮ
ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದ ರತ್ನಗಳಿವು ||ಪ||
ನವ ವರುಷ ಬಂದಿಹುದು, ಚೈತ್ರವಾಗಮಿಸಿಹುದು |
ಯುಗ-ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿಹುದು...[ಯುಗ-ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿಹುದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮರೆಯದಿರು ಬೇವು-ಬೆಲ್ಲವ ಮೆಲುವುದು ||೧||
ಕಿರೀಟಾಭರಣ ರಾಮನವಮಿಯ ಹಬ್ಬ|
"ರಾಮ ಜಯ-ಜಯ" ಶ್ರೀ ರಾಮ...["ರಾಮ ಜಯ-ಜಯ" ಶ್ರೀ ರಾಮ]ಕಂದಮ್ಮ
ಆದರ್ಶ-ಪುರುಷನ ನೆನೆಸೋಣ ||೨||
ಚೈತ್ರ-ಪೂರ್ಣಿಮೆಯಂದು ಹನೂಮಾನ್-ಜಯಂತಿಯು |
ರಾಮ ಕೀರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಹನುಮನಿಹನು...[ರಾಮ ಕೀರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಹನುಮನಿಹ]ಕಂದಮ್ಮ
ಬುದ್ಧಿ-ಬಲ-ಯಶ-ಧೈರ್ಯ ನೀಡುತಿಹನು ||೩||
ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ತದಿಗೆಯ ಶುಭ-ದಿನವು |
ಪುಣ್ಯದಾ ಅಕ್ಷಯ-ತೃತೀಯವಿದು...[ಪುಣ್ಯದಾ ಅಕ್ಷಯ-ತೃತೀಯವಿದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಪರಶುಧರನಂದು ಧರೆಗಿಳಿದಿಹ ||೪||
ಆದಿ ಶಂಕರರ ಪುಣ್ಯ ಜಯಂತಿಯದು |
ವೈಶಾಖ ಶುಕ್ಲ ಪಂಚಮಿಯು...[ವೈಶಾಖ ಶುಕ್ಲ ಪಂಚಮಿಯು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮಂಗಲದ-ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಶುಭ ದಿನವದು ||೫||
ಜ್ಯೇಷ್ಟ ಮಾಸದಿ ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಬಿಡುವಿಹುದು |
ಬೇಸಿಗೆಯ ಬಿಗುಮಾನ ಏರಿಹುದು...[ಬೇಸಿಗೆಯ ಬಿಗುಮಾನ ಏರಿಹುದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮುಂಬರುವ ಹಬ್ಬಗಳ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲಿ ||೬||
ಗುರುಗಭಿವಂದಿಸು ಆಷಾಢ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯು |
ಹೆಸರಾಂತ "ಗುರು ಪೂರ್ಣಿಮಾ" ಎಂಬುದು...[ಹೆಸರಾಂತ ಗುರು ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಎಂದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಗುರುವಿನುಪದೇಶವನು ಸ್ಮರಿಸುವುದು ||೭||
ಭೀಮನಮಾವಾಸ್ಯೆಯು, ಕೊಡೆ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯು |
ಆಷಾಢ ಶ್ರೇಯ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯು...[ಆಷಾಢ ಶ್ರೇಯ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ]ಕಂದಮ್ಮ
ಅಳಿಯಂದಿರಿಗೆ ಭೂರಿ-ಭೋಜನವು ||೮||
ಶ್ರಾವಣ ಶುಕ್ಲದಿ ನಾಗ-ಪಂಚಮಿ ಹಬ್ಬ|
ನಾಗವೇಣಿಯರ ನಗು ಮೊಗವು...[ನಾಗವೇಣಿಯರ ನಗು ಮೊಗವು]ಕಂದಮ್ಮ
ನಾಡ-ನಾಗಪ್ಪಗೆ ಹಾಲೆರೆವೆವು ||೯||
ನೂಲು ಹುಣ್ಣಿವೆ, ನಾರಳೀ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಎಂದು |
ಶ್ರಾವಣದ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯು ಪ್ರಖ್ಯಾತವು...[ಶ್ರಾವಣದ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯು ಪ್ರಖ್ಯಾತ]ಕಂದಮ್ಮ
ಗಂಡಸರ ಏಕೈಕ ಹಬ್ಬವಿಹುದು ||೧೦||
ಗೋಕುಲಾಷ್ಟಮಿ ಎಂಬ ಖ್ಯಾತಿಯಲಿ ಈ ಹಬ್ಬ|
ಶ್ರಾವಣ ಬಹುಳ ಅಷ್ಟಮಿಯ ದಿನದಿ...[ಶ್ರಾವಣ ಬಹುಳ ಅಷ್ಟಮಿಯು]ಕಂದಮ್ಮ
ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಬೆಣ್ಣೆಯನು ತಿನ್ನಿಸುತಲಿ ||೧೧||
ಶ್ರಾವಣದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ದರ್ಭೆಯ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ |
ಹೋಮ-ಹವನಕೆ ಅಂದು ದರ್ಭೆ-ಕಟ್ಟು...[ಹೋಮ-ಹವನಕೆ ಅಂದು ದರ್ಭೆಯನು]ಕಂದಮ್ಮ
ತಂದು ಪೂಜೆಯ ಮಾಡಿ ಮನೆಲಿಡುವರು ||೧೨||
ಭಾದ್ರಪದ ಶುಕ್ಲದ ಚವತಿಯ ಶುಭ ದಿನದಿ |
ವಿಘ್ನನಾಶಕನ ಆಗಮನವು...[ವಿಘ್ನನಾಶಕನ ಆಗಮನ]ಕಂದಮ್ಮ
ಮುಂದೆ ಹನ್ನೊಂದು ದಿನ ಆಚರಣೆಯು ||೧೩||
ಪಂಚಖಾದ್ಯವು, ಉಂಡೆ, ಅಪ್ಪಾಲು, ಅತಿರಸವು |
ಚಕ್ಕುಲಿ, ಮೋದಕ ತಿಂಡಿಗಳಿವು...[ಚಕ್ಕುಲಿ, ಮೋದಕ ತಿಂಡಿಗಳು]ಕಂದಮ್ಮ
ಇಪ್ಪತ್ತ-ಒಂದು-ಬಗೆ ಕಜ್ಜಾಯವು ||೧೪||
ಸಂಭ್ರಮದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಈ ಗಣೇಶೋತ್ಸವವು |
ಅನಂತ ಚತುರ್ದಶಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಪ್ತವು...[ಅನಂತ ಚತುರ್ದಶಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಪ್ತ]ಕಂದಮ್ಮ
ಲೋಕಮಾನ್ಯರ ಐಕ್ಯತೆಯ ಗುರುತಿದು ||೧೫||
ಪಿತೃ-ಪಕ್ಷದಂತ್ಯದಲಿ ಮಹಾಲಯ-ಅಮಾವಾಸ್ಯ |
ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಮಂಗಳವು...[ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಮಂಗಳವು]ಕಂದಮ್ಮ
ಪೂರ್ವಜರಿಗೆಲ್ಲ ತಿಥಿಯೂಟವು ||೧೬||
ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವದಿ ಉಲ್ಲಾಸ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ |
ಅಶ್ವಯುಜ ಶುಕ್ಲದ ಸಡಗರವು...[ಅಶ್ವಯುಜ ಶುಕ್ಲದ ಸಡಗರವು]ಕಂದಮ್ಮ
ವಿಜಯದಶಮಿಯ "ದಸರಾ" ನಡೆಯುತಿಹುದು ||೧೭||
ಕಾಳಿ-ಸರಸ್ವತಿ-ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಯಕೊಂಡು |
ಭಕ್ತಿಯಲಿ ಭಜಿಸಿದ ಜನಕಿಂದು...[ಭಕ್ತಿಯಲಿ ಭಜಿಸಿದ ಜನಕಿಂದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಅಷ್ಟ-ಐಶ್ವರ್ಯಗಳ ಕೊಡಿಸೆಂದು ||೧೮||
ಅಶ್ವಯುಜ ಪೂರ್ಣಿಮವು "ಭೂಮಿ-ಹುಣ್ಣಿವೆ"ಯೆಂದು |
ಭೂಮಿ ಪೂಜೆಯನಿಂದು ಮಾಡುವರು...[ಭೂಮಿ ಪೂಜೆಯನು ಮಾಡುವರು]ಕಂದಮ್ಮ
ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಬೆಳೆಯನು/ಫಲಗಳನು ಬೇಡುವರು ||೧೯||
ದೊಡ್ಡ-ಹಬ್ಬವು ಬಂತು ದೀಪಾವಳೀ ತಂತು |
ಆಶ್ವೀನ ಕೃಷ್ಣದ ಬೆಳಕಾಯಿತು...[ಆಶ್ವೀನ ಕೃಷ್ಣದ ಬೆಳಕಾಯ್ತು]ಕಂದಮ್ಮ
"ದುಷ್ಟ-ಹರ, ಶಿಷ್ಟ-ಜಯ" ಝೇಂಕರಿಸಿತು ||೨೦||
ಗಂಗಾ ಅಷ್ಟಮಿಯಿಂದ ನರಕ-ಚತುರ್ದಶಿ ಕೂಡಿ |
ಬಲಿ ಪಾಡ್ಯಮಿಯೊಳು ಕೊನೆಗೊಂಡು...[ಬಲಿ ಪಾಡ್ಯಮಿಯೊಳು ಕೊನೆಗೊಂಡು]ಕಂದಮ್ಮ
ವಾಮನನ ವಿಖ್ಯಾತಿ ನೀ ನೋಡು ||೨೧||
ಯೋಗ-ನಿದ್ದೆಯೊಳಿಮ್ ಇರುತಿಹನು ನರಹರಿಯು |
ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯವದು ಮಳೆಗಾಲವು...[ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯವದು ಮಳೆಗಾಲ]ಕಂದಮ್ಮ
ವ್ರತ-ನಿಯಮಗಳು ಎಲ್ಲ ನಡೆಯುತಿರಲು ||೨೨||
ಕಾರ್ತೀಕ ಶುಕ್ಲದಿ ಎದ್ದಿಹನು ಶ್ರೀವಿಷ್ಣು |
ಪ್ರಭೋದನ-ಏಕಾದಶಿಯ ದಿನದಿ...[ಪ್ರಭೋದನ-ಏಕಾದಶಿಯ ದಿನ]ಕಂದಮ್ಮ
ತುಲಸಿಯೊಳು ವಿವಾಹ ದ್ವಾದಶಿಯಲಿ ||೨೩||
ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷಕೆ ಮೆರುಗು ಗೀತಾ ಜಯಂತಿಯದು |
ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶಿಯ ಪರ್ವ-ದಿನವು...[ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶಿಯ ಪರ್ವ-ದಿನ]ಕಂದಮ್ಮ
ಗೀತಾ-ಪಾರಾಯಣದಿ ಮನ ಹಿಗ್ಗಿತು ||೨೪||
ಪುಷ್ಯ ಮಾಸವು ಶೂನ್ಯ-ಮಾಸವದು ಅರಿತುಕೋ |
ಹಬ್ಬದ ಬೆಡಗಿಗೆ/ಸಂಭ್ರಮಕೆ ಅನುವಿಲ್ಲ...[ಹಬ್ಬದ ಸಂಭ್ರಮಕೆ ಅನುವಿಲ್ಲ]ಕಂದಮ್ಮ
ಹರಿಯ ನೆನೆಸಲಿಕೆ ತಡೆಯಿಲ್ಲ ||೨೫||
ಮಾಘದಲಿ ಮಕರ-ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯದು ಬಂದಿಹುದು |
ಚಳಿಗಾಲವಿನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟಿರದು...[ಚಳಿಗಾಲವಿನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟಿರದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮಲೆನಾಡ ಪೈರುಗಳು ಶೋಭಿಸಿಹುದು ||೨೬||
ಮಾಘ ತ್ರಯೋದಶಿಯ ರಾತ್ರಿ ಮಹಾ-ಶಿವರಾತ್ರಿ |
ಸಾಧನೆಗೆ ಉಪವಾಸ ವ್ರತ ಬೇಕು...[ಸಾಧನೆಗೆ ಉಪವಾಸ ವ್ರತ ಬೇಕು]ಕಂದಮ್ಮ
ಜಾಗರಣೆ-ಜಪ ಮಾಡು ಸಾಂಬಶಿವನ ||೨೭||
ಫಾಲ್ಗುಣ ಮಾಸದಿ ಹೋಳಿ-ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಾಯ್ತು |
ರಂಗ-ಪಂಚಮಿಯ ದಿನ "ಹೋಳಿ" ಹಬ್ಬ...[ರಂಗ-ಪಂಚಮಿಯ "ಹೋಳಿ"ಯದು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮೇಲು-ಕೀಳರಿಮೆಯ ಮರೆತಿರುವೊಲೆ ||೨೮||
ವಿಶು, ಬಿಹು, ಬತುಕಮ್ಮ, ಗಂಗೌರ್, ಶಿಗ್ಮೋ |
ಭೋಗಿ, ಲೋಹ್ರಿ, ಓಣಮ್ ಹಬ್ಬಗಳಿವು...[ಭೋಗಿ, ಲೋಹ್ರಿ, ಓಣಮ್ ಹಬ್ಬಗಳು]ಕಂದಮ್ಮ
ಮತ್ತೆಂಟು ವಿಧದ ಹರಿದಿನಗಳು ||೨೯||
ಮನುಜರೊಂದ್ವರುಷವು ಬೊಮ್ಮನಾ ಒಂದು ದಿನ |
ಉತ್ಥಾನದಿಂದ-ಶಯನದ್ವರೆಗೆ...[ಉತ್ಥಾನದಿಂದ-ಶಯನದ್ವರೆಗೆ]ಕಂದಮ್ಮ
ಈ ಎಲ್ಲ ಹಬ್ಬಗಳು ನಡೆದಾವು ||೩೦||
ಇಣುಕು-ನೋಟವ ನೋಡಿ ಅಣಕವಾಡಲು ಬೇಡ |
ವೈವಿಧ್ಯತೆಯೊಳೇಕತೆಯ ತರಲಿವು...[ವೈವಿಧ್ಯತೆಯೊಳು ಏಕತೆಯು]ಕಂದಮ್ಮ
ವೇದ-ಘೋಷದಿ ಧರ್ಮ ಜಯ-ಘೋಷವು ||೩೧||
ಧರ್ಮವನು ರಕ್ಷಿಸುವ ರಕ್ಷಣೆಯ ಪಡೆವವನು |
ವೇದ ನುಡಿಯುತಿದೆ ನೀ ನೋಡ...[ವೇದ ನುಡಿಯುತಿದೆ ನೀ ನೋಡು]ಕಂದಮ್ಮ
ಹಬ್ಬ-ಹರಿದಿನಗಳನು(ವ್ರತ-ನಿಯಮಗಳನು) ಬಿಡಬೇಡ ||೩೨|
ನಮಸ್ಕಾರ,
ರಮೇಶ ಹೆಗಡೆ