Diplomacy

Гуравдахь удаагийн зөвлөлдөх уулзалт нь БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Ордос хотод 2007 оны 7 дугаар сарын18-ны өдөр болсон. Энэ удаагийн зөвлөлдөх уулзалтын үеэр өнөөгийн даяаршил, бүс нутгийн интеграцчлалын нөхцөлд гурван  талын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх салбаруудын талаар ярилцсан. Мөн хамтын ажиллагааны нөөц боломжуудыг илрүүлэн ашиглах, түүний цаашдын хөгжилд түлхэц үзүүлэх боломжийн талаар хэлэлцсэн. Тухайлбал, аялал жуулчлалын нэгдсэн маршрут гаргах, хувийн компаниуд хоорондын харилцааг хөгжүүлэх, худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд хувийн секторыг хамруулах, түлш, эрчим хүчний ажлын хэсэг байгуулах зэрэг асуудлын талаар санал солилцож, зохицуулахаар тохиролцсон.

Монгол, Орос, Хятадын гурван талын яриа хэлэлцээний нэг механизм болсон ГХЯ-дын улс төрийн газрын дарга нарын ээлжит  дөрөвдөх зөвлөлдөх уулзалт 2008 оны 9 дүгээр сарын 15-17-нд Улаанбаатар, Хар хорин хотуудад болсон.

Энэ удаагийн  зөвлөлдөх уулзалтаар талууд урьд нь зохиогдсон зөвлөлдөх уулзалтаар ярьсан асуудлууд, тэдгээрийн хэрэгжилтийн байдлын талаар ярилцаж, цаашид анхаарч, хамтран ажиллах асуудлын талаар мэдээлэл хийж, санал солилцсон. Мөн уулзалтаар өнөөгийн даяаршил, бүс нутгийн интеграцчлалын нөхцөлд хөрш зэргэлдээ оршдог гурван улс хоорондын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх тодорхой салбаруудын талаар хэлэлцсэн.

Гурван орны улс төрийн харилцаа хамгийн өндөр төвшинд сайн байгаа өнөөгийн нөхцөлд хамтын ажиллагааны нөөц боломжуудыг нээн илрүүлэх, түүний цаашдын хөгжилд түлхэц үзүүлэх боломжийг энэ удаагийн зөвлөлдөх уулзалтаар хэлэлцсэн. Тухайлбал,  эрчим хүч, төмөр зам, автозам, аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлээр гурван талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь зүйтэй гэж үзсэн. Соёл, боловсролын салбарт гурван талын хамтын ажиллагааг цаашид өргөжүүлэн хөгжүүлэхээр талууд тохиролцсон. Гурван улсын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь юуны өмнө гурван улсын язгуур ашиг сонирхолд нийцэхийн зэрэгцээ бүс нутгийн хамтын ажиллагаанд чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байгаагаа талууд илэрхийлсэн.

Манай талаас дэвшүүлсэн гурван талын хүүхдүүдийн уулзалт зохион байгуулах, “Алтайн хөгжил” санаачилга, Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтийн асуудлаар ЗХА-ийн өндөр хэмжээний уулзалт хийх, Транзит тээврийн гурван талын хэлэлцээр байгуулах асуудлыг түргэтгэх, ЗХА-ийн эдийн засгийн интеграцийн форум зохион байгуулах санаачилга, ШХАБ-ын Ажил хэргийн зөвлөлд орж ажиллах зэрэг санал санаачилгыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн.

Мөн орос, хятадын талууд олон шинэ санал, санаачилгууд дэвшүүлсэн. Тухайлбал, АНД-н бүс нутагт терроризм, хар тамхи, салан тусгаарлах, зэвсгийн хууль бус наймаа зэрэгтэй хамтран тэмцэх, бүс нутаг, хил орчмын гал түймэр, гэмт хэрэг, байгалийн гамшигтай хамтран тэмцэх, байгаль орчин, малын өвчин, хорио цээрийн байгууллагуудын гурван талт хамтын ажиллагааг бий болгох, байгалийн  баялагийг ашиглах салбарт 3 талаар хамтран ажиллах, Монгол, Оросын Худалдаа аж үйлдвэрийн танхим болон Хятадын Олон улсын худалдааг дэмжих нийгэмлэгийн хоорондын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлж, хувийн бизнесийнхнийг дэмжих, бүсийн хөгжлийн хөтөлбөрүүдийг уялдуулах, эдийн засгийн чөлөөт бүсүүд байгуулах, “Алтаргана”, “Байгалийн эдийн засгийн форум”, аялал жуулчлалын Манчжуурийн үзэсгэлэн худалдаа, гурван улсын автомашины аялал, худалдаа, эдийн засгийн 5 дугаар Форум зохион байгуулах зэрэг санал, санаачилгуудыг гаргасан болно.

Ийнхүү анх суурийг нь тавилцаж байсан гурван талын ГХЯ-ны газрын захирал нарын албан бус зөвлөлдөх уулзалт өнөөдөр улам өргөжиж ГХЯ-ны дэд сайд нарын түвшинд албан ёсоор хийдэг болоод байна.

Гадаад бодлогын шинэ үзэл баримтлалтай нийцүүлэн хөрш орнуудтай харилцах тусгай газар байгуулах нь зүйтэй гэж үзээд 2000 онд тус газрыг байгуулсан билээ. Миний бие тус газрын анхны даргаар томилогдон 2000-2001 онд ажилласан юм. Тус газар анх байгуулагдахдаа ОХУ, БНХАУ болон Тусгаар улсуудын хамтын нийгэмлэгийн 15 оронтой (Хуучин ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан БНУ-ууд) харилцах асуудлыг хариуцан ажиллаж байлаа.

Манай газрын хамгийн эхний хамгийн том ажил бол ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путингийн 2000 онд Монгол Улсад хийсэн төрийн айлчлал байлаа. Энэхүү айлчлал нь манай хоёр орны харилцааны түүхэнд онцгойлон тэмдэглэгдэн үлдэх чухал ач холбогдолтой айлчлал юм. Учир нь ЗХУ-ын төрийн тэргүүн Л.И.Брежневийн 1976 онд манай улсад хийсэн айлчлалаас хойш 25 жилийн дараа хойд хөршийн маань тэр тусмаа шинэ ОХУ-ын Ерөнхийлөгч манай улсад албан ёсоор айлчлан ирсэн, тус айлчлалын үеэр Монгол Улсын Парламентад үг хэлж, Монгол, Оросын шинэ үеийн харилцааны үндсийг тавьсан “Улаанбаатарын тунхаглал"-д гарын үсэг зурсан юм.

2005 онд намайг гадаад томилолтоос буцаж ирэхэд тус газрын даргаар дахин томилсон бөгөөд 2009 оны 9 сар хүртэл ажилсэн юм. Энэ үеэр болсон бас нэг чухал зүйлийг эргэн дурсахад ОХУ-ын гурван гол удирдагч нэг жилийн дотор манай улсад айлчилсан явдал юм. ОХУ-ын Ерөнхий сайд В.В.Путин (тэр үед Ерөнхий сайд байсан) 5 дугаар сард, ОХУ-ын Холбооны хурлын дарга С.М.Миронов 7 дугаар сард, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Д.А.Медведов 8 дугаар сард тус тус манай улсад албан ёсны айлчлал хийсэн юм. Ийм өндөр хэмжээний гурван айлчлал нэг жилийн дотор болж байсан явдал Монгол, Оросын харилцааны түүхэнд байгаагүй юм.    

Монгол Улс, ОХУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 100 жилийн ойг тэмдэглэж байгаатай холбогдуулан   энэхүү товч дурсамжийг орууллаа.