Каленкевич Андрей Александрович

Kalenkiewicz Andrzej/Jędrzej Emeryk

09.04.1847 - 15/28.02.1908

Место захоронения

Андрей Каленкевич 

09.04.1847 - 28.02.1908, Одесса

Kalendarzyk Odeski na rok 1907Торговля вин Анджея Каленкевича. Реклама

— Ś.p. Andrzej Kalenkiewicz. W Odesie zmarł niedawno wybitny działacz miejscowy, zasłużony obywatel, założyciel „Domu Polskiego“ ś.p. Andrzej Kalenkiewicz. P.I.G. w „Haśle“ poświęca zmarłemu następujące serdeczne wspomnienie:

„Nieubłagana śmierć zabrała nam ś.p. Andrzeja Kalenkiewicza, jednego z tych prawdziwych działaczy społecznych, którzy poświęcają się dĺa dobra ogółu, zapominając o sobie i swoich najbliższych.

Zgon ś.p. Kalenkiewicza osierocił liczną polską kolonię w Odesie. Pamięć o tym człowieku szlachetnym i zacnym długo będzie żyła w duszach naszych jako ideał człowieka, który za miliony umiał cierpieć i kochać.

Ś.p. Andrzej Kalenkiewicz urodził się w r. 1845 w Malewiczach w gub. grodzieńskiej, gimnazyum ukończył w Nowogródku, a następnie wstąpił do Szkoły Głównej w Warszawie, gdzie go zastały wypadki r. 1863. Zmuszony niebawem opuścić kraj, wyiechał zagranicę, gdzie otrzymał wyższe wykształcenie. Posiadał świetnie języki: anglelski, niemiecki, francuski, względnie włoski i był człowiekiem wszechstronnie wykształconym. Nie mogąc wrócić do kraju, przed 80-tu laty osiadł na stałe w Odesie i stanął na czele domu handlowego „Oborin“, a po śmierci właściciela stał się jednym ze współwłaścicieli. Z jego inicyatywy powstało "Południowo Wschodnje Udziałowe Towarzystwo“, gdzie był jednym z dyrektorów. Będąc człowiekiem pracy, czynu i inicyatywy, czas wolny od zajęć zawodowych poświęcał sprawom społecznym i nie było chyba w Odesie takiego stowarzyszenia, którego nie był członkiem.

Gdy w roku 1905 nastąpiły w państwie zmiany polityczne, p. Andrzej urządził pierwszy w Odesie wiec polski. Piękna jego mowa i zapał młodzieńczy porwał tłum. Z jego inicyatywy również powstało w r. 1906 stowarzyszenie „Dom Polski w Odesie“, on był właściwie założycielem i zarazem przewodniczącym Rady "Domu Polskiego“, którą to godność piastował do śmierci.

Dobry przykład znalazł naśladowców: w niedługim czsie powstały Domy Polskie w Kiszyniowie, Tyflisie, Mohylowie Podolskim i Moskwie.

Kochając kraj swój, i tu na obczyźnie pamiętał o nim i jego dzieciach. Szczególniejszą uwagę zwracał na życie klasy, która tak długo była upośledzoną: na robotników i rzemieślników, których serdeczną miłość i poszanowanie umiał pozyskać.

Dziennik Kijowski: pismo społeczne, polityczne i literackie. 1908, nr 59, 11 marca

Светлой памяти Анджея Каленкевича.

Недавно в Одессе скончался выдающийся местный деятель, почетный гражданин, основатель «Польского дома». Анджей Каленкевич. P.I.G. в „Haśle“ посвящает умершему следующую душевное вспонимание: «Неумолимая смерть забрала у нас светлой памяти Анджея Каленкевича, одного из действенных общественных деятелей, которые посвящают себя общему благу, забывая о себе и своих близких. 

Смерть покойного Каленкевич осиротила большую польскую колонию в Одессе. Память об этом благородном и добропорядочном человеке надолго будет жить в наших душах как идеал человека, умевшего страдать и любить за миллионы. 

Покойный Анджей Каленкевич родился в 1845 году в Малевичах Гродненской губернии, окончил гимназию в Новогрудке, а затем поступил в Главное училище в Варшаве, где его застали события 1863 года. Вскоре вынужденный покинуть страну, он уехал за границу, где получил высшее образование. Он свободно говорил на английском, немецком, французском и итальянском языках и был хорошо образованным человеком. Не имея возможности вернуться в страну, накануне 1880-х гг. он поселился на постоянной основе в Одессе и стал руководителем торгового дома «Оборин», а после смерти владельца стал одним из совладельцев. По его инициативе было создано «Юго-Восточное акционерное общество», одним из директоров которого он был. Человек труда, действия и инициативы, свое свободное время от профессиональной деятельности он посвятил общественным вопросам, и в Одессе, вероятно, не было ни одного объединения, членом которого он не состоял. 

Когда в 1905 году в стране произошли политические перемены, покойный Анджей организовал первый польский митинг в Одессе. Его красивая речь и юношеский энтузиазм пленили толпу. По его инициативе в 1906 году было создано объединение «Польский дом в Одессе», он был по сути, основатель и председатель Совета «Польского дома», эту должность он занимал до самой смерти. 

Хороший пример нашел последователей: вскоре Польские Дома были созданы в Кишиневе, Тифлисе, Могилеве-Подольском и Москве. 

Любя свою страну, и здесь на чужбине, он помнил о ней и ее детях. Особое внимание он уделял жизни так долго находившегося в угнетенном положении класса: рабочих и ремесленников, горячую любовь и уважение которых ему удалось завоевать.

«Киевский дневник», №59, 11.03.1908

Одесские новости, № 4910, 20.03.1900

Умерла 17.03.1900

Похороны 19.03.1900

Stały kontakt ze stowarzyszeniem ukraińskim starał się utrzymywać jeden z założycieli «Domu Polskiego», aktywny działacz polonijny Andrzej Kalenkiewicz, zadzierzgając w ten sposób «nić serdecznej łączności wzajemnej z pobratymcami» [Mioduszewski J. Andrzej Kalenkiewicz założyciel pierwszego w Rosji Domu Polskiego w Odesie. – Odesa, 1914. – S. 22 ]. Przedwczesna śmierć zakończyła pracę społeczną Kalenkiewicza, a w jego pogrzebie 17 lutego 1908 r. uczestniczyła delegacja ukraińska [Nowiny Polskie. – 1908. – nr 10, 24 lutego]. 

Чесельський Томаш (Ополє, Польща) Поляки й українці в Одесі на межі ХІХ і ХХ ст.: чисельність, структура і контакти обох діаспор

Kalenkiewicz, Andrzej -biogram: "Kolonie polskie", art., Kraj, 26.2, 1908, str. 4 

POLACY W ODESSIE

Polska kolonia w Odessie poniosła dotkliwą śtratę. Umarł ogólnie znany i szanowany Andrzej Kalenkiewicz. Od dawna Odessa nie widziała tak wspaniałego pogrzebu. Zebrali się przedstawiciele wszystkich klas i narodowości. Złożono moc pięknych wieńców: od wszystkich polskich stowarzyszeń w Odessie, od stowarzyszenialitewskiego „Ruta“, od gazety „Nowiny Polskie", od robotników, studentów i t.d. Trumnę do samej mogiły nieśli robotnicy i studenci. Nad grobem wygłoszono parę pięknych mów.

Ś.p. A.K. pochodził z gub. grodzieńskiej. Po skończeniu gimnazyum w Nowogródku, wstąpił do Szkoły Głównej w Warszawie, lecz wypadki 1863 roku zmusiły go do wyemigrowania zagranicę. Do Odessy przyjechał przed 30 laty i zaraz zajął wybitne stanowisko wśród inteligencyi miejscowej. Ś.p. A.K. był inicyatorem i założycielem „Wschodniego udziałowego Towarzystwa handlowego“ i stał na czele kilku innych stowarzyszeń i firm handlowo przemysłowych. Był inicyatorem pierwszego polskiego wiecu w październiku 1905 r. i przyjmował nadzwyczaj czynny udział w niesieniu pomocy materyalnej i moralnej nieszczęśliwym ofiarom pogromu 17 października 1905 r. Był członkiem wszystkich istniejacych w Odessie towarzystw dobroczynnych. Zmarły sial oświatę, miłość i braterstwo wśród wszystkich nieszczęśliwych i maluczkich bez różnicy narodowości i wyznania. Był inicyatorem, założycielem i przewodniczącym Rady „Domu polskiego", stowarzyszenia bardzo demokratycznego. Marzył o utworzeniu międzynarodowego klubu polityznego, w ktorem mogliby zbierac się przedstawiciele różnych narodowości i porozumiewać się co do wspólnej pracy kulturalnej, lecz śmierć przeszkodziła mu urzeczywistnić swe szlachetne myśli i zamiary.

Dziennik Chicagoski, 25.03.1908

ПОЛЯКИ В ОДЕССЕ

Польская колония в Одессе понесла тяжелые потери. Ушел из жизни известный и уважаемый Анджей Каленкевич. Давно Одесса не видела таких пышных похорон. Собрались представители всех сословий и национальностей. Много красивых венков было возложено от всех польских объединений Одессы, от литовского объединения «Рута», от газеты «Польские новости», от рабочих, студентов и т.д. Гроб до могилы несли  рабочие и студенты. На могиле было произнесено несколько прекрасных речей.

Покойный А.К. родился в Гродненской губернии. Закончив гимназию в Новогрудке, он поступил в Главную школу в Варшаве, но события 1863 года заставили его эмигрировать за границу. Он приехал в Одессу 30 лет назад и сразу же занял видное место среди местных интеллектуалов. Покойный А.К. был инициатором и учредителем «Восточного акционерного торгового общества» и возглавлял ряд других ассоциаций и торгово-промышленных компаний. Он был инициатором первого польского митинга в октябре 1905 года и принимал чрезвычайно активное участие в оказании материальной и материальной помощи несчастным жертвам погрома 17 октября 1905 года. Он был членом всех существовавших в Одессе благотворительных обществ. Покойный сеял просвещение, любовь и братство среди всех несчастных и бедных, независимо от национальности и вероисповедания. Он был инициатором, основателем и председателем Совета «Польского дома», очень демократического объединения. Он мечтал создать международный политический клуб, в котором представители разных национальностей могли бы собираться и договариваться о совместной культурной работе, но смерть помешала ему реализовать свои благородные мысли и намерения.

Чикагский дневник, 25.03.1908

В «ВО 1905» есть Каленкевич А., ул. Зорина, 30 (Бл. Мельницы)

А на сайте PhotoBuildings со ссылкой на газету газета «Одесские Новости», № 4023 от 09.07.1897 упомянут доверенный фирмы «Виноторговля Токмакова и Молоткова» Андрей Каленкевич (Andrzej Kalenkiewicz,1847-28.02.1908, Одесса; родители: Aleksander Kalenkiewicz i Maria Ejsman).

А. Каленкевич был основателем общества «Dom Polski w Odesie», симпатиком ППС (Польская партия социалистов)

MMXXIV-V-XXVIII-0456