Leerinhouden worden aangebracht:

• in kleine stapjes
• door 1 stap of vaardigheid per keer aan te leren
• door voor te tonen
• met behulp van hulpmiddelen: stappenplannen, reminders, op de SOB aangepast materiaal...
• door ze duidelijk ‘vast te zetten’ (= de kerninhoud expliciteren in een aparte lesfase)
• met toepassingen in verschillende situaties
• in samenspraak met de leerling
• op basis van de voorkeurstijl van de leerling
• rekening houdend met het leesniveau van de leerling

Overzicht en structuur worden aangebracht door:

• een heldere structuur in de uitleg
• langere instructies op te delen
• overzicht van de leerstof aan te brengen
• de verschillende delen van de leerstof af te bakenen
• een duidelijke ordening aan te geven
• soorten opdrachten, woorden, regels, formules, …te (leren) sorteren
• specifieke leerinhouden apart te bespreken: uitzonderingen, moeilijkheden, …
• specifieke leerinhouden op te lijsten: vaktermen, definities, regels, …
• te werken met een stappenplan, met een vaste procedure, met duidelijke regels
• de structuur van een tekst, woord, oefening, schema, methode, systeem, ... te verduidelijken (verwoorden, aanduiden met kleur of aangepaste lay-out, …)
• een opdracht stapsgewijs te ontleden
• een tekst alinea per alinea te bespreken
• de opbouw van een redenering, een werkwijze, een oefening, … helder te maken
• hoofdzaken en bijzaken te onderscheiden
• kantlijninformatie bij een tekst aan te brengen
• kernwoorden in een definitie te markeren
• de inhoud van invul- of werkblaadjes in een overzicht te gieten
• een overzichtslijst van digitale informatie te hanteren
• synthese aan te brengen in informatie uit diverse bronnen (groepswerkresultaten, digitale bronnen, werkboek, leerboek, naslagwerken, …)
• tussentijds samen te vatten
• frequent verwijzen naar overzicht op bordschema, overzichtsblad, ...
• duidelijkheid te brengen in welke leerstof waar te vinden is.

Ondersteuning bij ‘leren leren’ kan de vorm aannemen van:

• het opstellen van een studiewijzer met:
  • de verschillende thema’s of lessen die behandeld zullen worden
  • een tijdsplanning
  • doelstellingen en succescriteria
  • benodigd lesmateriaal
  • bij wie en hoe hulp zoeken
• het verduidelijken van de leerstof:
  • Wat moet er gekend zijn (titels)?
  • Waar kan ik het terugvinden (pagina’s in cursus, handboek, losse blaadjes…)?
  • Onderscheid tussen kennen en kunnen aan de hand van ‘kennen-kunnen-lijstje’ (zie bijlage 1 in Toolbox 3)
• het aanreiken van tips bij het studeren (zie bijlage 2 en bijlage 3 in Toolbox 3):
  • tips over hoe de leerling de leerstof moet studeren
  • tips over hoe een stappenplan, schema, overzicht, samenvatting te maken (per soort leertaak)
  • verheldering van de tijdsplanning:
    • Hoe lang moet de leerling ongeveer studeren?
    • Hoeveel tijd moet de leerling ongeveer besteden aan elk onderdeel?
  • verduidelijken van de minimumverwachtingen:
    • Wanneer heeft de leerling het goed gedaan?
    • De leerling hoeft niet alles juist te hebben.

Ondersteuning bij ‘leren leren tijdens de les’ kan door

• gebruik te maken van titels en een inhoudstafel (= de kapstok van de cursus)
• visuele ballast zoals tekeningetjes, cartoons, …. te vermijden als dit leidt tot verwarring
• het onderscheid tussen hoofd- en bijzaak duidelijk te maken
  • in een kader plaatsen
  • een andere kleur geven
  • figuur vb ! hanteren
• samenvattingen, schema’s,… van de kern van de leerstof indien mogelijk samen met de leerlingen te maken (zie bijlage 4 in Toolbox 3)
• consequent op eenzelfde manier kleuren, lettertype en lettergrootte te gebruiken
• gebruik te maken van een ‘helpend lijstje’ van zaken die een goed effect hebben op het leergedrag van de leerling(en)
• overzichtelijke toets- en proefwerkbladen te maken:
  • niet te veel op het blad
  • niet te veel illustraties
  • oefeningen duidelijk van elkaar gescheiden.