ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 เรียกอีกอย่างว่า วันพระธรรม หรือวันจาตุรงคสันนิบาต เพราะมีเหตุการณ์สำคัญคือ
- พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้าจำนวน 1,250 รูป มาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย
- พระสงฆ์เหล่านั้นเป็นพระอรหันต์
- พระสงฆ์เหล่านั้นเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้าที่เรียกว่า เอหิภิกขุอุปสัมปทา
- วันนั้นดวงจันทร์เต็มดวง
ในประเทศไทยปี พ.ศ. 2549 รัฐบาลไทยได้ประกาศให้วันมาฆบูชาเป็น "วันกตัญญูแห่งชาติ" เนื่องจากในสังคมไทยปัจจุบัน หญิงสาวมักเสียตัวในวันวาเลนไทน์ หลายหน่วยงานจึงพยายามรณรงค์ให้วันมาฆบูชาเป็นวันแห่งความรัก (อันบริสุทธิ์) แทน
หลักธรรมที่เกี่ยวข้อง
1. หลักการ 3 ได้แก่ การละเว้นทำความชั่ว ทำความดีให้ถึงพร้อม ทำจิตใจให้ผ่องใส
2. อุดมการณ์ 4 ได้แก่ ความอดทน ความไม่เบียดเบียน ความสงบ และนิพพาน
3. วิธีการ 6 ได้แก่ ไม่กล่าวร้าย ไม่ทำร้ายผู้อื่น สำรวมในปาติโมกข์ (เคารพในระเบียบวินัย) รู้ประมาณ อยู่ในสถานที่ที่สงัด ฝึกหัดจิตใจให้สงบ
ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 เป็นวันคล้ายวันพระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน
วันนี้องค์การสหประชาชาติประกาศรับรองให้เป็นวันสำคัญสากล
หลักธรรมที่เกี่ยวข้อง
1. อริยสัจ 4 คือ ความจริงอันประเสริฐ ประกอบด้วย ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค
2. ความกตัญญู จะเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธเจ้า ผู้ทรงเป็นบุพพการีในฐานะที่ทรงสถาปนา พระพุทธศาสนาและทรงสอนทางพ้นทุกข์ให้แก่เวไนยสัตว์
3. ความไม่ประมาท ประกอบด้วยไม่ประมาทในทางโลก และ ไม่ประมาทในทางธรรม
4. ไตรลักษณ์ ได้แก่ อนิจจัง(ความไม่เที่ยง) ทุกขัง(ความเป็นทุกข์) อนัตตา (ความไม่มีตัวตน
วันอัฏฐมีบูชา ตรงกับวันแรม 8 ค่ำ เดือน 6 เป็นวันที่ตรงกับวันถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ
หลักธรรมที่เกี่ยวข้องคือ
1. ความไม่ประมาท ได้แก่ ไม่ประมาทในทางโลก และ ไม่ประมาทในทางธรรม
2. ไตรลักษณ์ ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
3. สุจริต 3 คือ สุจริตทางกาย วาจา ใจ
4. เบญจศีลเบญจธรรม
วันอาสาฬหบูชา ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา (เทศน์กัณฑ์แรก)
หลักธรรมที่เกี่ยวข้องคือ
1. ธัมจักกัปปวัฒนสูตร เนื้อหาในหลักธรรมว่าด้วยทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ซึ่งประกอบด้วย ความเห็นชอบ ดำริชอบ เจรจาชอบ การทำงานชอบ เลี้ยงชีวิตชอบ มีความเพียรชอบ ระลึกชอบ และตั้งใจมั่นชอบ
2. อริยสัจ 4
ตรงกับวันแรม ๑ ค่ำเดือน 8 ถึงขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 เป็นวันที่พระสงฆ์อยู่จำพรรษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องคือ คำว่า วิรัติ หมายถึง การงดเว้นจากบาป และความชั่วต่าง ๆ จำแนกออกเป็น 3 ประการคือ
1. สัมปัตตวิรัติ ได้แก่ การงดเว้นจากบาป ความชั่วและอบายมุขต่าง ๆ ด้วยเกิดความรู้สึกละอาย (หิริ) และเกิดความรู้สึกเกรงกลัวบาป (โอตตัปปะ) ขึ้นมาเอง
2. สมาทานวิรัติ ได้แก่ การงดเว้นจากบาป ความชั่วและอบายมุขต่าง ๆ ด้วยการสมาทานศีล 5 หรือศีล 8
3. สมุจเฉทวิรัติ ได้แก่ การงดเว้นจากบาป ความชั่วและอบายมุขต่าง ๆ ได้อย่างเด็ดขาด
ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 เรียกอีกอย่างว่า วันมหาปวารณา
หลักธรรมที่เกี่ยวเนื่อง
1. ปวารณา คือ การเปิดโอกาสให้ผู้อื่นว่ากล่าวตักเตือนได้โดยอาศัยความมีเมตตา
2. อริยวงศ์ 4 เป็นหลักธรรมที่พระสงฆ์พึงปฏิบัติ ได้แก่ พอใจด้วยจีวรที่มีอยู่ พอใจในอาหารที่ชาวบ้านถวาย พอใจในที่พักอาศัย และยินดีในการทำบุญและกุศล
เทโวโรหณะ แปลว่า การลงจากเทวโลก ตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 เป็นวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์หลังจากเสด็จขึ้นไปโปรดพระพุทธมารดา
และเรียกวันนี้อีกอย่างว่า วันพระเจ้าเปิดโลก เนื่องจากเป็นวันที่ มนุษยโลก เทวโลก และยมโลกสามารถมองเห็นพระพุทธเจ้าและมองเห็นกันและกันได้
วันธรรมสวนะ หมายถึง วันฟังธรรม คือวันขึ้น 8 ค่ำ แรม 8 ค่ำ และวันขึ้น 15 ค่ำ แรม 15 ค่ำ (หรือแรม 14 ค่ำ) เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “วันพระ”
หลักธรรม คติธรรมที่เกี่ยวเนื่อง
1. บุญกิริยาวัตถุ 3 ได้แก่ การให้ทาน การรักษาศีล และการเจริญจิตภาวนา
2. กาเลน ธมฺมสสวนํ การฟังธรรมตามกาล
https://www.dltv.ac.th/teachplan/episode/28190 วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา