ดินแดนชมพูทวีป คือ อินเดียโบราณ ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของประเทศอินเดีย ปากีสถาน บังคลาเทศ เนปาล ภูฏาน
ชมพูทวีป หมายถึง ดินแดนแห่งต้นหว้า
-เดิมเป็นที่อยู่ของดราวิเดียน(มิลักขะ)นับถือต้นไม้ใหญ่ เป็นสิ่งสูงสุด
-ต่อมาอาระยัน (อริยกะ) เข้ามา นับถือ พระอินทร์/พระอาทิตย์/พญานาค/พญาวิรุณ
ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของชมพูทวีป ประกอบด้วย
- ดินแดนตอนกลาง เรียกว่า มัชฌิมประเทศ (มหาชนบทหรือมัธยมประเทศ) มี 16 แคว้น (เหมือนการปกครองส่วนกลาง)
- ดินแดนรอบนอกเรียกว่า ปัจจันตประเทศ (ปัจจันตชนบท) มี 5 แคว้นเล็ก ๆ
ลักษณะด้านการปกครองในชมพูทวีปสมัยก่อนพุทธกาล
แบ่งเป็นแคว้นใหญ่น้อย เป็นอิสระ ปกครองตนเอง ซึ่งรูปแบบการปกครอง 2 ลักษณะคือ
-ราชาธิปไตยหรือสมบูรณาญาสิทธิราชย์ โดยกษัตริย์มีอำนาจปกครองสูงสุด และมีตำแหน่งรัชทายาทเป็นผู้สืบสันตติวงศ์โดยมีพราหมณ์ปุโรหิตคอยให้คำแนะนำปรึกษา หรือคัดค้าน เช่น แคว้นโกศล มคธ
-สามัคคีธรรม(คณาธิปไตย) เป็นการปกครองที่กษัตริย์ไม่มีอำนาจสิทธิ์ขาดในการปกครองเพียงผู้เดียว การบริหารประเทศดำเนินการโดยรัฐสภาที่เรียกว่า “สัณฐาคาร” (ใกล้เคียงกับประชาธิปไตยในปัจจุบัน) เช่น แคว้นวัชชี มัลละ สักกะ
1.ความเชื่อที่เกิดจากธรรมชาติ ปรากฏการณ์ธรรมชาติเกิดจากเทพเจ้าบันดาล
2.เกิดจากคำสอนและพิธีกรรมของพราหมณ์ โดยยึดคัมภีร์พระเวทเป็นหลัก เช่น ระบบวรรณะ
การล้างบาปในแม่น้ำคงคา
3.เกิดจากคำสอนและนักปรัชญาของลัทธิต่างๆ มี 6 ลัทธิ สรุปได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
- อัตตกิลมถานุโยค (ทรมานกายให้ลำบาก เช่น นิครนนาฏบุตร)
- กามสุขัลลิกานุโยค (การแสวงหากามคุณทั้ง 5 มาเสพสุข)
สภาพสังคมชมพูทวีป แบ่งเป็นวรรณะมี 4 วรรณะ
1. พราหมณ์ เกิดจากปากพระพรหม ได้แก่นักบวช เจ้าลัทธิ ศึกษาคัมภีร์พระเวท และประกอบพิธีกรรม
2. กษัตริย์ เกิดจากแขนพระพรหม ได้แก่ชนชั้นสูง นักรบ นักปกครอง
3. แพศย์ เกิดจากขาพระพรหม ได้แก่ ชนชั้นกลาง เช่น พ่อค้า คหบดี
4. ศูทร เกิดจากเท้าพระพรหม ได้แก่ชนชั้นต่ำ เช่น กรรมกร ลูกจ้าง