โขน คือนาฏศิลป์ชั้นสูงของไทย ที่ผู้แสดงต้องสวมหัวปิดหน้าเรียกว่า "หัวโขน" เน้นลีลาท่าเต้นในการแสดง ดำเนินเรื่องด้วยการพากย์และเจรจา นิยมแสดงเรื่องรามเกียรติ์ แต่งกายยืนเครื่อง ซึ่งเลียนแบบเครื่องทรงของพระมหากษัตริย์ โขนจำแนกได้เป็น 5 ประเภท ดังนี้
1. โขนกลางแปลง
2. โขนนั่งราว/
โขนนอนโรง
3. โขนหน้าจอ
4. โขนโรงใน
5. โขนฉาก
การสวมหัวโขน
ดำเนินเรื่องด้วยการเต้นประกอบการพากย์ - การแจรจา
แสดงเรื่องรามเกียรติ์ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากการเล่นมหรสพหนังใหญ่
ละคร คือ นาฏศิลป์ของไทยที่แสดงเป็นเรื่องเป็นราว เน้นกระบวนร่ายรำที่สวยงามในการดำเนินเรื่อง นิยมนำเรื่องวรรณคดีที่สำคัญมาแสดง ส่วนใหญ่มักแต่งกายแบบยืนเครื่อง และละครยังจำแนกเป็นประเภทต่าง ๆ ตามวิธีดำเนินการแสดง ดังนี้
1. ละครชาตรี
2. ละครนอก
3. ละครใน
4. ละครเสภา
5. ละครพันทาง
6. ละครดึกดำบรรพ์
7. ละครร้อง
7.1 ละครร้องสลับพูด
7.2 ละครร้องล้วน ๆ
8. ละครพูด
8.1 ละครพูดสลับลำ
8.2 ละครพูดล้วน ๆ
9. ละครสังคีต
10. ละครหลวงวิจิตร-
วาทการ
เน้นศิลปะการร่ายรำ
แสดงเป็นเรื่องราว เป็นชุดเป็นตอน
รำเป็นศิลปะการเคลื่อนไหวร่างกายที่เน้นการใช้มือและแขนเป็นสิ่งสำคัญ จากการร่ายรำตามธรรมชาติได้ถูกนำมาปรับปรุงท่ารำให้มีแบบแผนความสวยงามร้อยเรียงขึ้นเป็นชุด เป็นเพลงประกอบเข้ากับดนตรี หรืออาจมีบทร้องประกอบด้วย ซึ่งการรำถือเป็นองค์ประกอบสำคัญที่จะนำไปใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ประเภทอื่น ๆ
รำเดี่ยวใช้ผู้แสดงคนเดียว ฉะนั้นผู้แสดงจะต้องมีลีลาการร่ายรำที่โดดเด่น มีรูปร่างหน้าตาที่สวยงามเหมาะสมกับตัวละครเอกในเรื่อง ได้แก่ การรำฉุยฉายต่าง ๆฯลฯ
รำคู่ใช้ผู้แสดง 2 คน ประกอบไปด้วย 1. รำคู่ชุดสวยงาม เน้นการรำใช้บทและผู้แสดงจะมีลีลาท่ารำและรำใช้บทที่แตกต่างกัน
2. รำคู่เชิงต่อสู้
รำหมู่ใช้ผู้แสดงตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป จึงเน้นศิลปะการร่ายรำ และความพร้อมเพรียง ส่วนใหญ่จะมีเรื่องราวของการแสดง
เน้นกระบวนลีลาท่ารำที่งดงามตามบทบาท หรือบทขับร้องนั้น ๆ
ระบำ ใช้ผู้แสดงตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ไม่มีเรื่องราวของการแสดงเป็นการรำประกอบดนตรีและการขับร้อง เน้นความพร้อมเพรียงของผู้รำเป็นสำคัญ
เน้นความสวยงาม พร้อมเพรียงของท่าร่ายรำ และการแปรแถว
นาฏศิลป์พื้นเมือง คือ การแสดงที่เกิดขึ้นตามท้องถิ่นของแต่ละภูมิภาค เป็นการแสดงที่แสดงออกถึงศิลปะและวัฒนธรรมในแต่ละท้องถิ่นที่สืบทอดกันต่อๆ มาอย่างช้านาน ซึ่งนาฏศิลป์พื้นเมืองแบ่งออกตามภูมิภาคหลักของไทยได้ 4 ภาค ได้แก่ นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคเหนือ นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ภาคอีสาน) นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคกลาง นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคใต้
นาฏศิลป์พื้นเมืองในแต่ละภาคมีเอกลักษณ์ของการแสดงที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับภูมิอากาศ วิถีการดำเนินชีวิต อุปนิสัย การประกอบอาชีพ วัฒนธรรมประเพณี และความเชื่อ เช่น ภาคเหนือจะมีลักษณะท่ารำเฉพาะ เช่น การทอดเท้า การโย้ตัว ส่วนภาคตะวันออกเฉียงเหนือก็มีท่ารำเฉพาะ เช่น การย่ำเท้าในลักษณะของการเขย่งเท้าแล้วดีดเท้าไปด้านหลังเป็นต้น