Tuż po zakończeniu II wojny światowej, Polska jako państwo odzyskała wolność i wróciła na mapę Europy. Kraj był jednak w totalnej rozsypce i sam nie był zdolny stać się od razu funkcjonującym państwem, a uzyskana wolność nie była do końca oczywista, gdyż o wielu rzeczach decydowały mocarstwa: USA, Wielka Brytania i ZSRR.

Gdy II wojna światowa się kończyła, na Niemców maszerowały wojska z obu stron, wyzwalając po drodze ziemie wcześniej kontrolowane przez Niemców i przy okazji zyskując zwierzchnictwo nad tymi ziemiami.

Wojna, a w zasadzie jej europejska część, zakończyła się w Berlinie. To tam Armia Czerwona ze wschodu – oraz pozostałe wojska alianckie z zachodu – ostatecznie pokonały Niemców w ich własnej stolicy. To w Berlinie również trwały kolejne ustalenia co do tego, jak Europa miała wyglądać po wojnie. Przywódcy państw, które wygrały wojnę – czyli głównie USA, Wielka Brytania oraz ZSSR – decydowali o tym, jak miały przebiegać granice państw i w czyjej strefie wpływów znajdą się poszczególne kraje. Polska znalazła się w strefie wpływów ZSRR i Stalina.

O tym, jak będzie wyglądała Europa oraz strefy wpływów po wojnie, zapadły pierwsze ważne decyzje jeszcze przed końcem wojny.

Najważniejsza decyzja o losach Polski po wojnie zapadła na Konferencji jałtańskiej. Było to jedno z trzech wielkich spotkań głównych przywódców koalicji antyhitlerowskiej (tzw. Wielkiej Trójki). Brali w niej udział przede wszystkim: przywódca ZSRR Józef Stalin, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill oraz prezydent USA Franklin Roosevelt. Konferencja jałtańska trwała od 4 do 11 lutego 1945 roku.

Na tej to właśnie konferencji dyskutowano i decydowano o tym, co będzie z Europą, gdy już Niemcy zostaną ostatecznie pokonane. Oprócz takich decyzji, jak podzielenie Niemiec na strefy okupacyjne, ustalono bardzo ważne rzeczy dotyczące Polski, które rzutowały na jej historię przez kolejne dziesiątki lat.

Ustalono m.in. to, że:

• ZSRR uzyskuje "zwierzchnictwo" nad Polską, co oznacza, że Polska oficjalnie została oddana w ręce Stalinowi

• Churchill i Roosevelt dali przyzwolenie na działania NKWD w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa, spokoju i porządku na tyłach Armii Czerwonej na terytorium Polski. Dali oni w ten sposób Stalinowi przyzwolenie na siłowe zniszczenie podziemia zbrojnego – przede wszystkim bohaterskiej Armii Krajowej oraz innych przeciwników komunizmu w Polsce

• Polska utraciła Kresy Wschodnie na rzecz Związku Radzieckiego

• Polska zyskała część ziem niemieckich, w tym. np. Śląsk, co oznaczało, że granica Polski przesunęła się za zachód.

Decyzje podjęte na tej konferencji były więc kluczowe dla Polski. Nie tylko zadecydowano o jej granicach po wojnie, ale też o tym, że Związek Radziecki z Stalinem na czele będzie mógł "pomagać" Polsce stanąć na nogi, co w rzeczywistości oznaczało to, że Polska będzie państwem w pełni kontrolowanym przez ZSRR. Z kolei Stalin, za pomocą NKWD, będzie mógł przemocą rozprawiać się z jego polskimi przeciwnikami. Te decyzje sprawiły, że Polska nie była w pełni wolna jeszcze przez kolejne 40 lat!

Pewna część Polaków wcale nie widziała niczego złego w Związku Radzieckim i ich systemie. Nie było wtedy wiadomo wszystkiego na temat tego, jakim zbrodniarzem był Stalin, a o pewnych rzeczach nie mówiło się wtedy w ogóle z powodu propagandy i braku wolnych mediów. Ludzie byli też zajęci powrotem do normalności, a poza tym mieli związane ręce, bo zwykli Polacy nie mieli wpływu na to, co się dzieje z ich państwem.

Niektórzy Polacy byli komunistami. Inni natomiast uważali, że skoro komuniści mają teraz rządzić, to lepiej być po ich stronie. To właśnie tacy Polacy, czyli komuniści oraz oportuniści (tacy, którzy wykorzystują każdą okazję, by zrobić karierę, nawet jeśli to oznacza zmianę poglądów) stworzyli nową Polskę i byli sługami ZSRR. To oni wprowadzili w Polsce socjalizm, utworzyli nowy rząd, administrację, wojsko, policję. Zaś z resztek dawnego rządu oraz wojska – w tym bohaterów podziemnej Armii Krajowej – uczyniono wrogów, których zwalczano i aresztowano, a nawet skazywano na śmierć. Polscy komuniści nie zrobili tego wszystkiego sami – cały proces tworzenia nowej, zależnej od ZSRR Polski był sterowany przez władze ZSRR.