Phân tích về khía cạnh pháp lý đối với quyết định kỷ luật số 283 của trường ĐH KTCN Cần Thơ
“Không ai dễ dàng lặng im khi mình phải nhận bất công”, câu nói đó của Doãn Minh Đăng ám ảnh tôi và tôi nhận ra rằng, cái bất công mà anh nhận được chính là nguyên nhân khiến anh chọn cách công khai thông tin để giải quyết vụ việc của mình.
Được sự cho phép của anh Đăng, tôi đã có cơ hội tìm hiểu toàn bộ sự việc và khám phá cái bất công đó. Một trong những bất công mà anh đang phải gánh chịu chính là quyết định kỷ luật cách chức số 283 của trường ĐH KTCN Cần Thơ, một quyết định xử lý kỷ luật thiếu cơ sở và vi phạm pháp luật nhưng vẫn tồn tại cho đến tận hôm nay.
Sau đây là bài viết chi tiết về những sai phạm của QĐKL số 283:
Vụ việc tại ĐH KTCN Cần Thơ: một quyết định xử lý kỷ luật thiếu cơ sở và vi phạm pháp luật nhưng vẫn tồn tại.
Nếu có đủ thời gian để đọc và nghe hết các tư liệu liên quan đến vụ việc của Doãn Minh Đăng, bạn sẽ thấy nó như là một “bộ phim” (buồn) về sự đấu tranh giữa cái đang tồn tại và cái mới lạ. Xem “bộ phim” đó, tôi cảm nhận được không khí hừng hực, sục sôi của một đám đông, họ nhất quyết phải “xử” cho bằng được con người thiểu số và khác lạ kia. Hậu quả là hàng loạt sai sót và vi phạm pháp luật đã xảy ra trong suốt quá trình xử lý kỷ luật của trường ĐH KTCN CT.
Nhằm có thông tin đa chiều về vụ việc, tôi chia sẻ phát hiện về những sai sót đó để bạn tham khảo và trao đổi ở khía cạnh pháp lý.
Tóm tắt các sai phạm của nhà trường gồm:
1 - Tạm đình chỉ công tác phó trưởng khoa trái pháp luật: Sai về hình thức tạm đình chỉ và tạm đình chỉ quá thời hạn đến 101 ngày.
2 - Vi phạm quy định về quy trình xử lý kỷ luật: Gửi thư triệu tập không đủ 3 ngày làm việc; Họp Hội đồng kỷ luật sai quy trình; Ra quyết định kỷ luật dựa trên kiến nghị hình thức kỷ luật bất hợp pháp.
3 - Nhiều sai phạm về nội dung và hành vi bị kỷ luật: Vi phạm thời hạn kỷ luật đối với hành vi tự ý nghỉ việc; Không chứng minh được hành vi vi phạm; Áp dụng hình thức kỷ luật sai.
Quyết định kỷ luật số 283
Chi tiết các sai phạm như sau: (Phần tiếp theo dài khoảng 4 trang A4)
Thứ nhất, nhà trường đã tạm đình chỉ công tác phó trưởng khoa trái pháp luật.
1) Sự kiện:
- Sau khi xảy ra các “va chạm” liên quan đến việc Thầy Đăng đi dự hội thảo chuyên môn tại Hà Nội bằng hình thức tự túc kinh phí, trong buổi họp giao ban trường ngày 6/4/2015, nhà trường đã thông báo tạm đình chỉ công tác phó trưởng khoa của Thầy Đăng. Việc tạm đình chỉ này được ghi nhận bằng biên bản họp giao ban và có hiệu lực ngay ngày hôm sau, ngày 7/4. Cho đến ngày 18/8, chức vụ phó trưởng khoa của Thầy Đăng mới được khôi phục lại trong cuộc họp giao ban ngày 17/8. Thời gian nhà trường đã tạm đình chỉ là 131 ngày.
- Trước đó, ngày 25/5, Thầy Đăng đã có đơn khiếu nại về việc tạm đình chỉ công tác nêu trên. Ngày 23/7, nhà trường tổ chức cuộc họp để giải quyết đơn này và Ban giám hiệu thông báo: không chấp nhận giải quyết đơn khiếu nại của Thầy Đăng vì nhà trường đã tạm ngưng chức vụ của Thầy Đăng không phải bằng hình thức “quyết định” nên Thầy Đăng không thể khiếu nại.
2) Quy định pháp luật liên quan:
Trong Luật viên chức 2010, chỉ có một hình thức tạm đình chỉ duy nhất là tạm đình chỉ công tác được quy định tại Điều 54. Theo đó:
- Trong thời hạn xử lý kỷ luật, người đứng đầu đơn vị có thể ra quyết định tạm đình chỉ công tác của viên chức nếu thấy viên chức tiếp tục làm việc có thể gây khó khăn cho việc xem xét, xử lý kỷ luật.
- Việc tạm đình chỉ phải thực hiện bằng một quyết định tạm đình chỉ công tác do người đứng đầu đơn vị lập.
- Thời gian tạm đình chỉ công tác không quá 15 ngày, trường hợp cần thiết có thể kéo dài thêm nhưng không quá 30 ngày.
3) Sai phạm của nhà trường:
- Sai về thời điểm: Nhà trường đã tuỳ tiện tạm đình chỉ công tác Thầy Đăng khi chưa có thông báo xem xét kỷ luật. Theo quy định dẫn chiếu nêu trên, Thầy Đăng chỉ có thể bị tạm đình chỉ trong thời hạn xem xét kỷ luật, trong khi đó, đến ngày 21/8 nhà trường mới ra thông báo xem xét kỷ luật Thầy Đăng.
- Sai về hình thức: Việc tạm đình chỉ công tác phải được thực hiện bằng cách ra quyết định tạm đình chỉ chứ không phải là thảo luận trong một cuộc họp rồi thống nhất việc tạm đình chỉ và ghi nhận trong biên bản họp. Nhà trường đã mượn tay tập thể để hành xử trái với quy định pháp luật. Và đây là cách để nhà trường ngăn cản Thầy Đăng khiếu nại việc tạm đình chỉ công tác này theo như nội dung thông báo của nhà trường trong cuộc họp ngày 23/7: Thầy Đăng không thể khiếu nại vì nhà trường không tạm đình chỉ bằng một quyết định.
- Sai về thời gian tạm đình chỉ: Quy định của pháp luật là tạm đình chỉ tối đa 30 ngày, không hiểu vì lý do gì, nhà trường chẳng ngần ngại tạm đình chỉ đến 131 ngày.
Thứ hai, nhà trường đã vi phạm quy định về quy trình xử lý kỷ luật
1) Sự kiện:
- Ngày 11/9 (thứ 6): Nhà trường gửi giấy triệu tập lần 1 để yêu cầu Thầy Đăng tham dự buổi họp Hội đồng kỷ luật (họp kỷ luật) vào lúc 8h sáng ngày 14/9 (thứ 2). Lý do triệu tập là: “họp kỷ luật” và không ghi rõ là xem xét xử lý kỷ luật Thầy Đăng hay bất kỳ cá nhân nào. Do thời gian quá gấp, hơn nữa giấy triệu tập không nói rõ là xem xét kỷ luật ai cũng như gửi không đúng quy định là 3 ngày làm việc nên Thầy Đăng đã không tham dự.
- Ngày 16/9, nhà trường gửi giấy triệu tập lần 2 cho Thầy Đăng yêu cầu tham dự cuộc họp kỷ luật vào ngày 21/9. Lý do triệu tập có ghi rõ là xem xét kỷ luật Thầy Đăng.
- Ngày 24/9 nhà trường gửi giấy triệu tập lần 3 cho Thầy Đăng yêu cầu tham dự cuộc họp kỷ luật vào ngày 5/10. Lý do triệu tập có ghi rõ là xem xét kỷ luật Thầy Đăng.
- Lần 2 và 3, do có việc gia đình (vợ mới sinh, sức khoẻ yếu nên Thầy Đăng phải lên TP.HCM để chăm sóc vợ) vì vậy Thầy Đăng đã gửi đơn xin vắng mặt và đề nghị hoãn cuộc họp. Cả hai lần nhà trường đã trả lời bằng văn bản là không chấp thuận lý do vắng mặt hoặc hoãn cuộc họp của Thầy Đăng.
- Ngày 5/10, cuộc họp kỷ luật đã diễn ra mà không có sự tham dự của Thầy Đăng. Biên bản cuộc họp kỷ luật nhà trường cũng không giao cho Thầy Đăng.
- Ngày 8/10, Căn cứ biên bản cuộc họp kỷ luật ngày 5/10, Hội đồng kỷ luật ra công văn số 314/HĐKL để kiến nghị hình thức kỷ luật Thầy Đăng.
- Ngày 12/10, nhà trường ra quyết định kỷ luật số 283/QĐ-ĐHKTCN về việc kỷ luật Thầy Đăng với hình thức kỷ luật cách chức.
2) Quy định pháp luật liên quan:
Việc xử lý kỷ luật viên chức được quy định tại Nghị định số 27/2012/NĐ-CP, theo đó tại Khoản 1 Điều 18 quy định:
- Chậm nhất 03 ngày làm việc trước cuộc họp của Hội đồng kỷ luật, giấy triệu tập họp phải được gửi tới viên chức vi phạm.
- Viên chức vắng mặt phải có lý do chính đáng.
- Trường hợp viên chức vắng mặt sau 02 lần gửi giấy triệu tập thì đến lần thứ 03 sau khi gửi giấy triệu tập, nếu viên chức đó vẫn vắng mặt thì Hội đồng kỷ luật vẫn họp xem xét và kiến nghị hình thức kỷ luật.
3) Sai phạm của nhà trường:
- Sai về thời gian gửi giấy triệu tập lần 1: không đủ 3 ngày làm việc trước ngày họp kỷ luật.
- Sai về nội dung giấy triệu tập lần 1: Không ghi rõ lý do triệu tập là “xem xét kỷ luật Doãn Minh Đăng”. Vì vậy, đương nhiên Thầy Đăng không có trách nhiệm phải tham dự cuộc họp ngày 14/9 với tư cách là viên chức vi phạm.
- Sai vì không triệu tập đủ 3 lần: Với hai sai phạm trên, giấy triệu tập lần 1 không có hiệu lực và vì vậy nhà trường không thể tính là 1 lần triệu tập. Do đó, cho đến lần triệu tập ngày 24/9, nhà trường mới chỉ triệu tập Thầy Đăng có hai lần.
- Sai khi tổ chức cuộc họp kỷ luật ngày 5/10: Do cuộc họp đã diễn ra khi Thầy Đăng mới vắng mặt tới lần thứ 2 vì vậy việc Hội đồng kỷ luật tổ chức cuộc họp ngày 5/10 khi vắng mặt Thầy Đăng là sai. Do đó, biên bản cuộc họp kỷ luật ngày 5/10 là không hợp pháp và công văn kiến nghị hình thức kỷ luật của Hội đồng kỷ luật ngày 8/10 vì vậy cũng không hợp pháp.
- Sai khi ra quyết định kỷ luật 283 ngày 12/10: Nhà trường ra quyết định kỷ luật căn cứ vào kiến nghị kỷ luật bất hợp pháp của Hội đồng kỷ luật là vi phạm pháp luật và quyết định kỷ luật 283 không có hiệu lực.
Thứ ba, nhiều sai phạm về nội dung xử lý kỷ luật
1) Sự kiện:
Theo thông báo xem xét kỷ luật số 141 ngày 21/8, và Quyết định kỷ luật số 283 ngày 12/10, Nhà trường kỷ luật Thầy Đăng vì các vi phạm sau:
(1). Tự ý nghỉ việc không có đơn xin phép người có thẩm quyền ( là thời gian Thầy Đăng đi dự hội thảo).
(2). Xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác theo quy định tại khoản 5, Điều 19, Luật Viên Chức 2010 vả khoản 1 Điều 58, Luật Giáo dục Đại học.
(3). Xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự nhân phẩm uy tín của công dân quy định tại mục D, Khoản 2, Điều 12, Luật Công Nghệ Thông tin
(4). Góp ý mang tính xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân, tập thể được dự kiến xét tặng danh hiệu… tại Khoản 2, Điều 79, NĐ 42/2010/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật thi đua khen thưởng.
(5). Gửi thư rác quy định tại khoản 1 Điều 6, Nghị định 90/2008/NĐ-CP về chống thư rác;
(6). Sử dụng hệ thống email của nhà trường để tuyên truyền, xuyên tạc vì mục đích riêng quy định tại khoản 7, Điều 8, Quy chế thực hiện dân chủ.
2) Phân tích & Quy định liên quan:
- Hành vi số 1: Tự ý nghỉ việc không có đơn xin phép người có thẩm quyền.
Việc Thầy Đăng nghỉ việc để đi hội thảo từ ngày 16 - 20/3 đã được Thầy Đăng xin phép trưởng khoa – là quản lý cấp trên trực tiếp của Thầy Đăng và đã được trưởng khoa đồng ý. Tại cuộc họp ngày 7/9, trưởng khoa cũng đã xác nhận là Thầy Đăng đã xin phép và trưởng khoa đã đồng ý cho đi, nên nhà trường không thể coi việc đi hội thảo trên là nghỉ việc không xin phép.
Trong quy chế hoạt động của ĐH KTCN CT, không có quy định nào yêu cầu phó trưởng khoa phải xin phép Hiệu trưởng hay bất kỳ ai khác ngoài trưởng khoa khi nghỉ hay vắng mặt. Cũng không có quy định ngoại lệ nào áp dụng cho trường hợp Trưởng khoa là người biệt phái. Theo quy chế hoạt động hiện hành của nhà trường: “Trưởng khoa chịu trách nhiệm trước Hiệu trưởng về quản lý toàn diện khoa theo quy định phân cấp của nhà trường” (Điều 29) và nhiệm vụ quyền hạn của trưởng khoa là: “Bố trí, điều động công việc, đánh giá, nhận xét …cán bô viên chức của đơn vị” (Điều 16) và “Phó Trưởng khoa phải tham dự đầy đủ các cuộc họp, hội nghị… khi vắng mặt phải xin phép Trưởng khoa” (Điều 29) nên việc Thầy Đăng xin phép Trưởng khoa để đi hội thảo do mình tự túc kinh phí là đúng quy định.
- Các hành vi số 2,3,4: xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm mà nhà trường nêu tại thông báo xem xét kỷ luật và viện dẫn các quy định trong nội dung quyết định kỷ luật.
Trong các cuộc họp giao ban, giải quyết khiếu nại, kiểm điểm, thông báo xem xét kỷ luật và quyết định xử lý kỷ luật, nhà trường đã không thể chứng minh được những lời nói nào, hành vi nào của Thầy Đăng đã xúc phạm danh dự, uy tín? Và xúc phạm thì xúc phạm ai? Như thế nào là xúc phạm? Nhà trường chỉ suy luận dựa trên một số từ như “cá tháng tư", “không hợp thông lệ khoa học" hay các hành vi ngôn ngữ cơ thể của Thầy Đăng trong các cuộc họp ... để kết luận là xúc phạm.
- Hành vi số 5: Gửi thư rác. Nhà trường xử lý kỷ luật hành vi này căn cứ theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 90/2008/NĐ-CP về hành vi chống thư rác là không phù hợp:
Gửi thư rác một hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi này sẽ bị xử phạt hành chính chứ không phải bị xử lý kỷ luật. Mà thẩm quyền xử phạt hành chính lại thuộc về UBND các cấp và Thanh tra thông tin và truyền thông chứ không phải là Hiệu trưởng trường ĐH KTCN CT. Vì vậy, Hiệu trưởng không có thẩm quyền xử lý hành vi gửi thư rác.
Cũng theo Nghị định 90/2008/NĐ-CP, chỉ có quy định xử phạt hành vi gửi thư rác có mục đích quảng cáo. Rõ ràng, Thầy Đăng đã gửi email đến nhiều người trong trường để cập nhật vụ việc và không có mục đích quảng cáo nên không thể bị phạt vi phạm hành chính vì hành vi gửi thư rác.
- Hành vi số 6: Sử dụng hệ thống email của nhà trường để tuyên truyền, xuyên tạc vì mục đích riêng quy định tại khoản 7, Điều 8, Quy chế thực hiện dân chủ.
Trên thực tế, Thầy Đăng đã gửi email để cập nhật thông tin vụ việc cho cán bộ, nhân viên trong nhà trường. Đây là một việc làm vì mục đích riêng nên đã vi phạm quy định tại khoản 7, Điều 8 Quy chế thực hiện dân chủ của nhà trường.
Hành vi này sẽ bị xử lý theo Khoản 1, Điều 10 Nghị định 27/2012/NĐ-CP: Vi phạm lần 1 sẽ bị nhắc nhở bằng văn bản, lần 2 sẽ bị kỷ luật khiển trách.
3) Sai phạm của nhà trường:
- Sai khi không chứng minh được 5/6 hành vi vi phạm của Thầy Đăng nhưng vẫn xử lý kỷ luật 5 hành vi đó.
- Sai khi xử lý hành vi gửi thư rác là một hành vi không thuộc thẩm quyền xử lý của Hiệu trưởng nhà trường.
- Sai khi áp dụng hình thức kỷ luật cách chức trong khi hành vi sử dụng hệ thống email của nhà trường cho mục đích cá nhân có hình thức kỷ luật cao nhất là khiển trách.
- Sai khi đưa hành vi nghỉ việc đi hội thảo của Thầy Đăng ra xem xét kỷ luật trong khi thời hạn kỷ luật 02 tháng đã hết. Theo quy định tại Điều 53 Luật Viên Chức 2010, Thời hạn xử lý kỷ luật đối với viên chức là 02 tháng từ khi phát hiện hành vi vi phạm của viên chức đến khi có quyết định xử lý kỷ luật. Việc đi dự hội thảo 05 ngày (từ 16 đến 20 tháng 03) có xin phép trưởng khoa mà nhà trường cố tình cho là tự ý nghỉ việc, đã diễn ra và được phát hiện từ 16/3, mãi đến ngày 12/10 (sau gần 4 tháng) nhà trường mới ra quyết định kỷ luật là thêm một lần nữa vi phạm pháp luật.
Trong một diễn biến khác,
Ngày 16/10 Thầy Đăng đã gửi đơn đề nghị cung cấp chứng cứ cho quyết định kỷ luật 283, ngày 26/10 trong cuộc họp giao ban (sau 10 ngày), nhà trường đã thông báo không giải quyết đơn đề nghị của Thầy Đăng. Tại sao nhà trường không trả lời ngay ngày 16/10 về việc không xử lý yêu cầu của Thầy Đăng? Ngày 4/11, Thầy Đăng sửa lại thành Đơn Khiếu nại để gửi cho nhà trường thì đến ngày 13/11, Nhà trường ra thông báo số 193/TB-ĐHKTCN về việc không thụ lý giải quyết khiếu nại với lý do đã qua thời hạn khiếu nại 15 ngày để từ ngày nhận được quyết định kỷ luật.
Trong khi đó, theo quy định của Luật Tố tụng hành chính, quyết định kỷ luật cách chức không phải là đối tượng để khởi kiện. Vì vậy, đến đây Thầy Đăng không thể khiếu nại hay khởi kiện quyết định kỷ luật 283, một quyết định kỷ luật đầy sai trái và nó sẽ vẫn tồn tại như một sự thách thức với pháp luật và dư luận.
Bài viết này được thực hiện theo quan điểm cá nhân và dựa trên nhưng thông tin từ một phía. Tôi hy vọng nhà trường sẽ sớm công khai chứng cứ hay thông tin để chứng minh mình đã hành xử ít nhất là đúng quy định pháp luật.