Swartbroek

HISTORISCH:

De inwoners van Swartbroek hadden tientallen jaren last van groepen militairen die veelal van uit Roermond de omgeving terroriseerden op zoek naar voedsel. Vooral in het jaar 1604 werden tientallen klachten over rooftochten neergelegd bij de schout van Weert.

Het schansreglement stamt uit 1634 en waarschijnlijk is de schans rond die tijd aangelegd (Wassink 2005. 220). De schans bevond zich op ca 350 meter ten westen van het gehucht. Er was een voorschans.

Toen er in 1658 brand uitbrak op de schans van Swartbroek, verbleven er boeren met vee op de schans en waren in de huisjes voorraden opgeslagen.

In de tweede helft van de 17de eeuw werd door het armbestuur van Weert een huis ter beschikking gesteld van een geestelijk gehandicapte man. In 1696 kocht Reinier van Sittard de helft van een schanshuis op Swartbroek.

Volgens het kadaster van 1832 was de schans eigendom van de ingezetenen van Swartbroek. De Schans werd beheerd door de Schansraad, die bestond uit ingezetenen van Swartbroek. Een van de leden van de raad was penningmeester, oftewel schansmeester. Op de schans stond een boerderij De Schans: ernaast lag het Schansveen. De pachtopbrengst kwam ten goede aan de kerk: later werden ook de school en het huis bij de school ervan onderhouden. De opbrengsten werden opgetekend in het schansboek. In 1835 kreeg de kerk van Swartbroek een eigen kerkfabrieksraad; in 1850 werd afgesproken dat de leden van de kerkfabrieksraad tevens deel uitmaakten van de Schansraad. In 1887 besloot men het kreupelhout in het Schansveen te kappen, de bedden om te spitten en deze te beplanten met dennen: in 1908 is het gebied vervolgens ontgonnen. In 1922 werd besloten de schans te verkopen, samen met de Corneliusbeemden en de daarop staande 87 canadabomen, omdat geld nodig was voor de bouw van de nieuwe kerk. De verkoop volgde in 1924 (W. van Oorschot. Swartbroek, verleden en heden; de geschiedenis van een kerkdorp van Weert, Weert 1993. 33. 40-44). De grachten zijn gedempt.

FOTO'S - KAARTEN: Google+