Boshoven

HISTORISCH:

De schans van Boshoven is een van de best herkenbare boerenschansen in Nederland. De schans van Boshoven was 0.75 ha groot.

In de periode 1649-1650 werd de ophaalbrug vernieuwd door de timmerman Hendrick Verstralen op kosten van het stadsbestuur (Burgemeestersrekening).

In 1820 werd een schooltje opgericht op de schans. Hoewel de wal is verdwenen, bestaat de gracht nog.

Op het kadastrale minuutplan is het schansterrein verdeeld in zo'n 120 perceeltjes. Hoewel er maar twee huizen en de St Odakapel stonden, lag hier het grondplan van een compleet, tijdelijk, dorp waarin elk gezin uit het dorp een schansplaats van ruim 20 m2 bezat. In het begin van de twintigste eeuw waren die stukjes land vrijwel allemaal in één hand gekomen, maar bestonden ze nog wel als kadastrale percelen (102 perceeltjes).

De kapel dateert uit 1722, maar is de opvolger van een kleinere kapel (toegewijd aan Oda en Apollonia) die hier al in 1588 moet hebben gestaan (Henkens 1983. 9: Raemaekers 1990. 156. 200-201). De schans en de kapel zijn steeds eigendom gebleven van het gehucht Boshoven. In 1962 werden de besturen van schans en kapel samengevoegd.

Het archief van de schans van Boshoven waarvan een deel bewaard is gebleven, bevat onder meer het kasboek uit de periode 1873-1917.3 & Hieruit blijkt dat de belangrijkste inkomstenbronnen bestonden uit de verhuur van de school en

de verkoop van bomen en stro. De grootste uitgaven waren reparaties aan de school en de kapel, het planten en snoeien van bomen, 'uitroeijen van braamstruiken" en uitkeringen aan behoeftige buurtbewoners. Vanaf 1898 staat ieder jaar voor vijf gulden 'een kerse boom op de schans aan de school' in de boeken. De gegevens over aanplant, onderhoud en verkoop van bomen geven een indruk van de begroeiing op de schans. In de eerste jaren was vooral sprake van boomen. In 1889 wordt voor het eerst een soort genoemd: wilgen. In de jaren nadien vermeldt het kasboek onder de inkomsten in sommige jaren wilgen, in andere 'bomen' of 'hout'. In 1897 is voor het eerst sprake van 'een popelier', in 1899 en 1904 gaat het om elzenhout. Onder de uitgaven vinden we in 1898 'het besteelen van de willige boomen' (knotten van wilgen), alsmede de aanschaf en het planten van 70 wilgen. In 1901 worden 'kannadassen' (populieren) geplant en worden kosten gemaakt voor 'het snoijen van kanadassen en wilge boomen'. In 1902 en 1904 worden opnieuw kanadassen geplant, respectievelijk zes en vijftien.

In 1863 vroeg de schansmeester van Boshoven de gemeente om vergunning om de schanswal te slechten. De wal is waarschijnlijk kort daarop verdwenen. Een andere verandering is de verlegging van de toegangsweg in 1921. Toch is de schans van Boshoven met die van Laar de best herkenbare van de provincie.

FOTO'S - KAARTEN: Google+