De eerste regelmatige SABENA-vlucht België - Congo

Op vrijdag 21 december 2018 organiseerde onze kring een boeiende lezing waarin de eerste regelmatige lijnvlucht van Brussel naar Leopoldstad (het huidige Kinshasa) in herinnering werd gebracht. Spreker van dienst was Filip Van der Haegen, ondervoorzitter van de KLBP die aan de hand van zijn bekroonde verzameling dit onderwerp toelichtte.

Na uitgebreide voorbereidingen besloot Sabena de nieuwe lijn tussen België en Congo te openen op 23 februari 1935. Heel wat luchtvaartspecialisten stonden echter sceptisch tegenover deze gewaagde onderneming. Een mislukking zou zowat een nationale ramp hebben betekend.

Prosper Cocquyt kreeg de leiding van de eerste vlucht. Hij werd bijgestaan door Jean Schoonbroodt, tweede piloot, en marconist Fernand Maupertuis. Er was slechts één passagier aan boord, Tony Orta, directeur-generaal van Sabena in Afrika. 

Voor die eerste vlucht werd beroep gedaan op een Fokker F VII. Het toestel werd de "Edmond Thieffry" gedoopt ter nagedachtenis van de pionier die tien jaar eerder de eerste luchtverbinding tot stand gebracht had en die in 1929 in Kibanga (Kivu), ver­rast door een tornado, neerstortte en om het leven kwam. 

In totaal dienden twee maal 8.330 km afgelegd. De vlucht verliep in fasen met tussenlandingen in Marseille, Allicante, Oran, Colomb Béchar, Reggan, Niamey, Zinder, Fort Lamy en Libenge. De terugvlucht van 4 tot 8 maart verliep ongeveer op dezelfde wijze. Bij elke tussenlanding werd post meegenomen of afgeleverd, zowel 'normale' briefwisseling als souvenirsstukken (het zg. filatelistisch 'maatwerk') werden meegenomen.

Bij hun aankomst in Brussel werden Cocquyt, Schoonbroodt en Maupertuis als helden onthaald en in triomf rondgedragen. De afstand tussen het “moederland” en de kolonie was opeens veel kleiner geworden.

SNETA, voorloper van SABENA

Onze gastspreker op vrijdag 19 november 2021 was Filip Van der Haegen, de kersverse voorzitter van de Koninklijke Landsbond van Belgische Postzegelkringen. Filip is naast andere functies in de georganiseerde filatelie ook nationaal en internationaal commissaris voor de aërofilatelie, de geschiedenis van de luchtvaarpost. Hij is gespecialiseerd verzamelaar van de luchtpost naar de Afrikaanse kolonies en met zijn verzamelingen heeft hij verscheidene medailles behaald op nationale en internationale tentoonstellingen.

Filip is een West-Vlaming, maar hij heeft ook familiale banden met Ninove. Zijn overgrootvader Frederik Van der Haegen werd in 1848 in Ninove geboren. Verder vonden we in de archieven dat zijn overgrootouders Pieter Joseph Van der Haegen en Francisca Verbeken herberg hielden in de Langemuntstraat  en dat zijn betovergrootouders Franciscus Van der Haegen en Johanna Van der Straeten "in de tijd van Napoleon" een bakkerij uitbaatten aan de Geraardsbergsepoort. Voor Filip was het dus een beetje thuiskomen in de stad van zijn voorvaderen.

SNETA (Syndicat National d'Etude des Transports Aériens) is een voormalig Belgisch luchtvaartbedrijf dat werd opgericht door Georges Nélis met de steun van koning Albert I op 31 maart 1919. De eerste vluchten van op de Luchthaven Haren gingen door naar Londen, Parijs en Amsterdam. De initiële vloot bestond uit drie Breguet XIV toestellen, voormalige bommenwerpers van het Franse leger, drie De Havilland Airco DH.9 toestellen, voormalige bommenwerpers van het Britse leger en drie Rumpler C-IV toestellen, voormalige verkenningstoestellen van het Duitse leger.

Na een studie door Emile Allard werd begonnen met vluchten in Belgisch-Kongo. Dochtermaatschappij CENAC (Comité d' Etude pour la Navigation Aérienne du Congo ) baatte de LARA, Ligne Aérienne Roi Albert, uit die vanaf 1 juli 1921 Matadi, Leopoldville en Stanleyville verbond met een vloot van zes Levy-Lepen watervliegtuigen.

Tot de piloten van SNETA behoorden Tony Orta en, van 1920 tot 1922 Iwan Smirnoff. Op 27 september 1921 brandde een houten vliegtuigloods uit, zeven van de drieëntwintig vliegtuigen van SNETA gingen in de vlammen op. Dit betekende het einde van de inzet van de De Havilland DH.4 als vliegtuig voor SNETA. SNETA, met Nélis als directeur, vloog ook met de Farman F.60 Goliath waarvan het op een bepaald moment zes toestellen in dienst had. Het bedrijf vloeide in 1923 uit tot SABENA.

Het postverkeer tussen Groot-Brittannië en het Europese vasteland in de tijd van Napoleon

Op vrijdag 18 april 2025 had onze Postzegelkring Willy Van de Wiele te gast als spreker. Willy is een autoriteitop in postgeschiedenis en zijn verzamelingen behaalden hoge prijzen op nationale én internationale tentoonstellingen.  Het werd een zeer interessante avond. Toen Napoleon een blokkade oplegde aan Groot-Brittannië diende de overzeese post een hele omweg te maken, bv. via de oude Duitse staten over Italië naar Spanje en Portugal. Op uitnodiging van de prestigieuse Club de Monte Carlo stelde Willy zijn verzameling over dit historisch geven o.a. tentoon op Monacophil 2019.