Structural Fomula

สูตรโครงสร้างของสารประกอบอินทรีย์เป็นสูตรที่แสดงการจัดเรียงอะตอมของธาตุองค์ประกอบที่มีอยู่ใน 1 โมเลกุลของสารนั้น โดยทั่วไปสูตรโครงสร้างของสารประกอบอินทรีย์มักจะเขียนในรูปแบบ 2 มิติต่อไปนี้

1. โครงสร้างลิวอิสแบบเส้น (Dash Structural Formula)

การเขียนสูตรโครงสร้างลิวอีสแบบเส้น มีวิธีการเขียนดังนี้

1) เขียนทุกอะตอมที่มี

2) เขียนเส้นแสดงพันธะระหว่างอะตอมเหล่านั้น

ตัวอย่างเช่น

Butane

2-methyl butane

Propyne

2. โครงสร้างแบบย่อ (Condensed Structural Formula)

การเขียนสูตรโครงสร้างลิวอีสแบบย่อ มีวิธีการดังนี้

1) เขียนอะตอมของคาร์บอน

2) เขียนอะตอมที่สร้างพันธะกับคาร์บอนไว้ด้านขวาโดยไม่ต้องแสดงพันธะ หากธาตุนั้นมีหลายอะตอมให้เขียนตัวเลขแสดงจำนวนกำกับไว้เป็นตัวห้อย

3) ถ้ามีหมู่แทนที่ที่คาร์บอนอะตอมให้ใส่วงเล็บ

4) หากมีพันธะคู่หรือพันธะสามระหว่างสองคาร์บอนอะตอม หรือโครงสร้างแบบวง ให้เขียนแสดงพันธะนั้น ๆ

ตัวอย่าง

Butane เขียนเป็น CH₃CH₂CH₂CH₃ หรือ CH₃(CH₂)₂CH₃

2-methyl butane เขียนเป็น (CH₃)₂CHCH₂CH₃

Propyne เขียนเป็น CH≡CCH₃

Ethanol เขียนเป็น CH₃CH₂OH

Methanal เขียนเป็น HCOH หรือ H₂CO

Propanone เขียนเป็น CH₃COCH₃ หรือ (CH₃)₂CO

Methanoic acid เขียนเป็น HCOOH หรือ HCO₂H

Methylcyclopropane เขียนเป็น

3. โครงสร้างแบบเส้นและมุม (Bone-line Structural Formula)

การเขียนสูตรโครงสร้างของสารแบบเส้นและมุม นิยมใช้กับสารอินทรีย์ที่มีสูตรโครงสร้างแบบวงหรือมีโมเลกุลขนาดใหญ่ เนื่องจากเขียนได้สะดวกและรวดเร็วกว่าสูตรโครงสร้างแบบอื่น ๆ โดยวิธีการมักจะเขียนตามการจัดเรียงตัวของอะตอมในโมเลกุลในลักษณะ 3 มิติ เขียนเป็นดังต่อไปนี้

1) แทนแต่ละมุมเป็นอะตอมของคาร์บอน และใช้เส้นแทนพันธะระหว่างอะตอมคาร์บอน ถ้าคาร์บอนมีมากกว่า 2 อะตอม จะใช้เส้นตรงต่อกันแบบซิกแซกแทนสายโซ่อะตอมของคาร์บอน

CH₃CH₂CH₂CH₃เขียนเป็น

2) ส่วนที่เป็นโซ่กิ่งจะใช้เส้นลากต่อออกมาจากสายโซ่ โดยใช้เส้นชี้ขึ้นต่อกับมุมของฟันปลาที่ชี้ขึ้น และใช้เส้นชี้ลงต่อกับมุมของฟันปลาที่ชี้ลง

CH₃CH(CH₃)CH₂CH₃เขียนเป็น หรือ

3) เขียนแสดงอะตอมของธาตุอื่นที่ไม่ใช้คาร์บอน (C) และไฮโดรเจน (H)

CH₃CH₂CH₂NH₂เขียนเป็น

4) สำหรับโมเลกุลที่มีอะตอมของคาร์บอนเป็นพันธะเดี่ยวทั้ง 4 พันธะ จะเขียนแสดงโครงสร้างเป็นรูปทรงสี่หน้า ส่วนโมเลกุลที่มีพันธะสาม จะเขียนแสดงเป็นรูปเส้นตรงต่อกับพันธะที่อยู่ถัดไปโดยไม่หักมุมเป็นเส้นฟันปลาตรงตำแหน่งพันธะสาม

เขียนเป็น

CH≡CCH₃เขียนเป็น

4. โครงสร้างแบบผสม

การเขียนสูตรโครงสร้างแบบผสมเป็นการผสมระหว่างสูตรโครงสร้างลิวอีสแบบเส้นและแบบย่อ เช่น

CH₃CH₂CH₂CH₃เขียนเป็น

CH₃CH(CH₃)CH₂CH₃เขียนเป็น

CH≡CCH₃เขียนเป็น