จากที่ได้ทราบกันไปว่าสารประกอบอินทรีย์มีธาตุคาร์บอน (Carbon, C) เป็นองค์ประกอบหลัก
ดังนั้นจึงควรทำความเข้าใจพื้นฐานของธาตุคาร์บอนเสียก่อนไปเรียนรู้รายละเอียดที่ลึกขึ้น
คาร์บอน (C) เป็นธาตุหมู่ IVA มีการจัดเรียงอิเล็กตรอน (Electron configuration) เป็น (2,4) นั่นคือคาร์บอนมีเวเลนซ์อิเล็กตรอน (Valence electron) หรืออิเล็กตรอนในวงนอกสุด 4 อิเล็กตรอน ดังนั้นคาร์บอนจึงสามารถสร้างพันธะกับอะตอมอื่นโดยใช้อิเล็กตรอนได้ทั้งหมด 4 อิเล็กตรอน การสร้างพันธะของคาร์บอนเป็นการใช้อิเล็กตรอนร่วมกันกับอีกอะตอมเกิดเป็นพันธะโคเวเลนต์ (Covalent bond)
ในการสร้างพันธะโคเวเลนต์ แต่ละอะตอมจะใช้อิเล็กตรอนร่วมกันอย่างน้อย 1 คู่ โดยถ้ามีการใช้อิเล็กตรอนร่วมกัน 1 คู่จะเรียกว่า พันธะเดี่ยว (Single bond) ใช้เส้น 1 เส้น (−) แทนหนึ่งพันธะเดี่ยว เช่น Methane (CH4) โดยคาร์บอนสร้างพันธะเดี่ยวกับไฮโดรเจน (H)
เมื่อมีการใช้อิเล็กตรอนร่วมกัน 2 คู่จะเรียกว่า พันธะคู่ (Double bond) ใช้เส้น 2 เส้น (=) แทนหนึ่งพันธะคู่ เช่น CO2 โดยคาร์บอนสร้างพันธะคู่กับออกซิเจน (O)
และเมื่อใช้อิเล็กตรอนร่วมกัน 3 คู่จะเรียกว่า พันธะสาม (Triple bond) ใช้เส้น 3 เส้น (≡) แทนหนึ่งพันธะสาม เช่น HCN โดยคาร์บอนสร้างพันธะสามกับไนโตรเจน (N)
อย่างไรก็ตามอะตอมของคาร์บอนสามารถสร้างพันธะกับคาร์บอนด้วยกันเอง และสามารถสร้างได้ทั้งพันธะเดี่ยว พันธะคู่และพันธะสาม ทำให้สารประกอบอินทรีย์มีความหลากหลายและมีจำนวนมาก สำหรับการเกิดพันธะโคเวเลนต์ ยังมีรายละเอียดอื่น ๆ ที่สามารถใช้ทฤษฎีต่าง ๆ ในการอธิบาย
การสร้างพันธะของคาร์บอน
Covalent bond
"Carbon is very versatile. It can readily form Bonds with several other elements. But what helps it form so many bonds? How is it capable of Bond Formation with so many elements? Watch the first video to understand the Bond formation strategies of Carbon."
(วิดีโอแรกเกี่ยวกับแนวคิดการสร้างพันธะโควาเลนต์)
Carbon Bond
"Carbon forms Covalent Bonds with a variety of Elements. But which type of Covalent bond does it form? Is it a Single, a Double or a Triple Covalent Bond? Watch the second video to get introduced to the Bond Formations of Carbon."
(วิดีโอที่สองนี้เกี่ยวกับการสร้างพันธะต่าง ๆ ได้แแก่ พันธะเดี่ยว พันธะคู่ และพันธะสามของคาร์บอน)
- Don't memorise (2018)