AMERYKAŃSKIE STOWARZYSZENIE PSYCHOLOGÓW (APA) I INSTYTUT EKSPERTYZ SĄDOWYCH, A TZW. SYNDROM (ZESPÓŁ) ALIENACJI RODZICIELSKIEJ (PAS)

Maciej Wojewódka

Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne (American Psychological Society) z siedzibą w Waszyngtonie, będące największą naukową i profesjonalną organizacją reprezentującą psychologię w Stanach Zjednoczonych, a zarazem największym psychologicznym stowarzyszeniem na świecie, zrzeszające ponad 15 tysięcy członków ogłosiło 1 stycznia 2008 roku następujące oświadczenie w sprawie syndromu (zespołu alienacji rodzicielskiej):

Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologów wierzy, że wszyscy specjaliści zajmujący się zdrowiem umysłowym oraz stosowaniem prawa w sądach muszą traktować raporty na temat przemocy domowej podczas rozwodów i opieki nad dzieckiem bardzo poważnie. Powołany przez prezydenta stowarzyszenia w 1996 roku specjalny zespół do spraw przemocy i rodziny stwierdził niedostatek danych, aby poprzeć koncepcję występowania tzw. syndromu (zespołu) alienacji rodzicielskiej i wykazał niepokój w związku z używaniem tego określenia. Jednocześnie nie zajmujemy oficjalnego stanowiska na temat syndromu.

Placówka Ministerstwa Sprawiedliwości - Jednostka naukowo - badawcza pod nazwą Instytut Ekspertyz Sądowych im prof. dr Jana Sehna w Krakowie była jedynym miejscem w Polsce i jednym z niewielu na świecie, gdzie były prowadzone badania nad występowaniem u dzieci objawów i zależności, będących wynikiem relacji pomiędzy głównym opiekunem, a dzieckiem, opisanych jako PAS, określanych nieprecyzyjnie także jako syndrom Gardnera, z jednoczesnym zwracaniem uwagi na uproszczenia i nieścisłości jego pierwotnej wersji, wpływu dziadków na pogłębianie się problemów emocjonalnych u dzieci z rozbitych rodzin oraz na temat zaburzeń występujących u rozchodzących się rodziców. Minister Sprawiedliwości wyznaczył termin jej likwidacji na 31 marca 2009 roku.

Po kilku tygodniach niejasności, pod tym względem, nowy Minister Sprawiedliwości rozporządzeniem z 10 marca 2009 roku (Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości nr 3 z 27.03.2009 r) powołał po rozwiązaniu poprzedniego Instytutu jednostkę budżetową Instytut Ekspertyz Sądowych im prof. dr Jana Sehna, która statutowo może także prowadzić badania naukowe z zakresu nauk prawnych i sądowych, a w tym m. in. z zakresu psychologii sądowej. W maju tego roku otrzymałem oficjalną informację o odsunięciu kontynuacji badań nad PAS na bliżej nieokreśloną przyszłość.

W Polsce pojawiają się cykliczne próby sprowadzania problemu alienacji rodzicielskiej i jej negatywnych efektów do syndromu (zespołu) alienacji rodzicielskiej (PAS). Takie działania nasilają się m. in. w momentach podejmowania inicjatyw na rzecz wprowadzenia zmian w prawie rodzinnym, mających wyeliminować ten problem.

Koncepcja PAS jest podważana poprzez wskazywanie na jej nienaukowość, nieścisłości i uproszczenia oraz na nieakceptowalne w naszej kulturze niektóre poglądy twórcy koncepcji PAS - dr Richarda Gardnera, co jest skuteczną metodą blokującą działania prowadzone na rzecz rozwiązania problemu alienacji rodzicielskiej i jej negatywnych skutków.

Jednocześnie pojęcia PAS nie można zakwalifikować jako terminu naukowego, a stało się ono skompromitowanym, chociaż chwytliwym w tym wśród niektórych przedstawicieli nauki, określeniem marketingowym, które przez pewien okres wspomagało działalność zawodową jego twórcy.

Innymi skutecznymi, destrukcyjnymi działaniami dla rozwiązania tego problemu są próby ograniczenia przedstawiania alienacji rodzicielskiej i jej negatywnych skutków tylko do prostego izolowania dziecka od drugiego rodzica, określanego czasami jako zwykła alienacja oraz ukrywanie przemocy emocjonalnej wobec dziecka i drugiego rodzica jaką jest alienacja rodzicielska pod hasłem konfliktu lub walki rodziców, co sprzyja zafałszowywaniu problemu, czynienia z jednej z ofiar - osoby współwinnej, oraz w mojej ocenie utrzymywaniu się systemów korucjogennych i para-koruspcjogennych w sądownictwie.

Podstawowe różnice pomiędzy tzw. zespołem alienacji rodzicielskiej (PAS), a problemem alienacji rodzicielskiej i jej negatywnymi skutkami przedstawiam w krótkim artykule

Alienacja rodzicielska i jej negatywne skutki, a zespół alienacji rodzicielskiej (PA) - podstawowe różnice