Landschaplezen Oer-ij

Het Oerij is een arm van de Rijn die uitmondde in de Noordzee op de hoogte van het huidige Castricum. De eerste bewoners van Nederland gebruikten de rivier en vestigden zich langs de oevers. Ook de Romeinen die Nederland veroverden bouwden bij Velsen een fort langs het water. En zo heeft het water een grote rol gespeeld in de geschiedenis van Kennemerland. De restanten van dit oerij, de naam zegt het al, zijn bijna niet meer terug te vinden in het landschap door de aanleg van polders en het Noordzee kanaal. Op deze pagina beschrijf ik de geschiedenis en ontwikkeling van het gebied tussen Halfweg, Spaarndam, Velsen, Beverwijk en Buitenhuizen. Ik gebruik hierbij de aanpak van landschap lezen. Op basis van het materiaal is het mogelijk een fiets- of wandeltocht te houden en iets te begrijpen van het landschap dat voor je ligt.

1. Geschiedenis

Het Oer-IJ was eerst een zeegat en later een tak van de Rijn, waarbij het water via Lek, Vecht en Oer-IJ in de Noordzee stroomde. De Romeinen en later de Friezen en Noormannen gebruikten deze rivieren om handel te drijven. Al 5000 jaar geleden was het een uitgestrekt getijdengebied waarvan de randen steeds meer bewoond raakten. Door diepe opgravingen in de duinen kon men aantonen dat de rivier al vlak voor de jaartelling geen invloed meer had van de zee doordat de monding verzandt was. Het was in een eeuw verandert van een dynamisch zeegat in een afvoergeul dat water van de moerassen afvoerde. Het getijdengebied veranderde in een binnendelta met een licht welvend en vruchtbaar land dat intensief bewoond was. Dit duurde tot de 3e eeuw omdat daarna het gebied in een nat moeras veranderde omdat het water niet meer naar zee kon stromen.

Als je de animatie bekijkt van de monding van de rivier tussen 2500 v Chr. en 1000 na Chr. dan zie je hoe de monding verzandt en door de duinaangroei onzichtbaar wordt voor de gewone wandelaar. Zie de site van Duinen en mensen

Voor meer informatie over het gebied en de toekomst kijk hier www.oerij.eu/media/pdf/plan_van_aanpak_oer-ij_webversie.pdf