Oorspronkelijk gedicht:
ELEGY XVI: ON HIS MISTRESS by John Donne
By our first strange and fatal interview,
By all desires which thereof did ensue,
By our long starving hopes, by that remorse
Which my words masculine persuasive force
Begot in thee, and by the memory
Of hurts, which spies and rivals threaten'd me,
I calmly beg. But by thy father's wrath,
By all pains, which want and divorcement hath,
I conjure thee, and all the oaths which I
And thou have sworn to seal joint constancy,
Here I unswear, and overswear them thus ;
Thou shalt not love by ways so dangerous.
Temper, O fair love, love's impetuous rage ;
Be my true mistress still, not my feign'd page.
I'll go, and, by thy kind leave, leave behind
Thee, only worthy to nurse in my mind
Thirst to come back ; O ! if thou die before,
My soul from other lands to thee shall soar.
Thy else almighty beauty cannot move
Rage from the seas, nor thy love teach them love,
Nor tame wild Boreas' harshness ; thou hast read
How roughly he in pieces shivered
Fair Orithea, whom he swore he loved.
Fall ill or good, 'tis madness to have proved
Dangers unurged ; feed on this flattery,
That absent lovers one in th' other be.
Dissemble nothing, not a boy, nor change
Thy body's habit, nor mind ; be not strange
To thyself only. All will spy in thy face
A blushing womanly discovering grace.
Richly clothed apes are call'd apes, and as soon
Eclipsed as bright, we call the moon the moon.
Men of France, changeable chameleons,
Spitals of diseases, shops of fashions,
Love's fuellers, and the rightest company
Of players, which upon the world's stage be,
Will quickly know thee, and no less, alas !
Th' indifferent Italian, as we pass
His warm land, well content to think thee page,
Will hunt thee with such lust, and hideous rage,
As Lot's fair guests were vex'd. But none of these
Nor spongy hydroptic Dutch shall thee displease,
If thou stay here. O stay here, for for thee
England is only a worthy gallery,
To walk in expectation, till from thence
Our greatest king call thee to his presence.
When I am gone, dream me some happiness ;
Nor let thy looks our long-hid love confess ;
Nor praise, nor dispraise me, nor bless nor curse
Openly love's force, nor in bed fright thy nurse
With midnight's startings, crying out, O ! O !
Nurse, O ! my love is slain ; I saw him go
O'er the white Alps alone ; I saw him, I,
Assail'd, fight, taken, stabb'd, bleed, fall, and die.
Augur me better chance, except dread Jove
Think it enough for me to have had thy love.
ELEGY XVI: ON HIS MISTRESS - Vertaling door Willem van der Vegt
(By our first strange and fatal interview)
Elegy XVI of Elegy XVII
Wordt soms ook genummerd als "Elegy XVII".
Elegie XVI - Voor zijn vrouwe
Door ons eerste, noodlottig onderhoud,
door al ’t verlangen, daarbij opgebouwd,
door onze hoop, die wegkwijnt, door de wroeging
die mijn woord, waar ’t te mannelijk aan toe ging,
in jou gewekt heeft, door mijn denken aan
de pijn, mij door rivalen aangedaan,
vraag ik je rustig; door je vaders woede
door alle pijn van ‘t steeds gescheiden moeten
ondanks ‘t verlangen, smeek ik je: de eden
waarmee we onze eensgezindheid smeedden,
ontzweer en overzweer ‘k met deze waarheid:
Blijf weg bij liefde die je in gevaar leidt!
Matig, mijn lief, liefdes onstuimig razen,
blijf echt mijn vrouw, wordt niet mijn valse page;
Omdat ik mij op jou verlaat, verlaat ik
jou, door te gaan. Mijn geest is jouw zorg waardig,
dorst naar terugkeer. Als jij dood zou gaan,
dan steeg mijn ziel van ver al op jou aan.
Jouw fraais (anders almachtig) kan de zeeën
niet rustig maken, en jouw liefde weet hen
de liefde niet te leren. Boreas
laat zich er niet door temmen. Je las vast
hoe hij zijn lief Orithya deed beven.
Ziek of gezond, je in gevaar begeven
is dwaas, gevoed door ’t spel dat een beminde
die weg is, in een ander valt te vinden.
Doe niets alsof, als jongen, doe niets af van
lichaam en geest, nee, neem vooral geen afstand
van wie je bent; elkeen zal in jouw trekken
’t charmante blozen van een vrouw ontdekken.
Een aap in pak heet aap. En zowel helder
als duister blijf ‘k de maan als maan vermelden.
Fransen, zo grillig als kameleons,
van ziekenhuizen tot modesalons,
ze tappen liefde, het gezelschap met de
beste acteurs op aard, zullen jou hebben
doorzien, jammer, zo zal spoedig dat gaan en
komen we langs die lauwe Italianen,
dan zijn die best content met jou als page,
vol lust en woede zullen ze op je jagen,
als op Lots gasten. Maar, zelfs natte kwasten
als Nederlanders vallen je niet lastig,
wanneer jij hier blijft. O, blijf hier, want jij
hebt recht op Engeland als galerij,
waar je verwachtend rond mag lopen, tot
je bij de grootste Vorst geroepen wordt.
Weet, als ik ging, me wat geluk te dromen,
zonder voor onze liefde uit te komen.
Prijs me niet aan of af, wijdt vloek noch zegen
aan liefdes kracht, jaag, wie jou moet verplegen
geen stuipen op het lijf, door ’t roepen ’s nachts:
“Zuster, hij is gedood, mijn lief, ik zag
hem op de witte berg, belaagd, bestreden,
gestoken, bloedend, vallend, overleden.“
Zeg me iets beters dan die angsten aan.
Weet dat voor mij jouw liefde kan volstaan.