Bespreking: A Valediction: Forbidding Mourning

“A Valediction: Forbidding Mourning" werd voor het eerst in 1633 gepubliceerd in de collectie Songs and Sonnets, twee jaar na de dood van Donne.

Het gedicht volgt het rijmschema ABAB in viervoetig jambisch vers.

In tegenstelling tot sommige van Donnes meer zinnelijke werken zoals het gedicht "The Flea" of de song “Go, and catch a falling star" is “A Valediction: Forbidding Mourning” (een afscheid met verbod op treuren) meer gericht op een spirituele liefde die het fysieke overstijgt. Als metafysisch gedicht maakt het gebruik van verschillende 'conceits', waarbij iets fysieks in verband wordt gebracht met iets spiritueels.

Als het gedicht begint, spreekt de verteller over deugdzame mannen die de fysieke wereld verlaten en “whisper their souls to go”, wat betekent dat ze sterven zonder klagen. Hij zegt tegen zijn geliefde dat hun afscheid ook zo moet zijn. Treuren of huilen zou hun liefde ontheiligen. Hij haalt hierbij het voorbeeld aan van aardbevingen die angst en onrust brengen, terwijl hemelse bewegingen zoals de processie van de equinox onschuldiger zijn. De verteller zegt dat hij en zijn geliefde een soort van hemelse liefde delen. Daarom hoeft hun afscheid niet de commotie teweeg te brengen zoals een aardbeving doet of zoals tussen meer fysiek ingestelde geliefden gebeurt. Deze laatsten kunnen gewoon niet verdragen om fysiek van elkaar gescheiden te worden. Een afscheid verwijdert immers precies datgene waar ze van houden. Omdat de spreker en zijn geliefde een hogere vorm van liefde hebben, raakt het hun niet zo erg wanneer ze van elkaar gescheiden worden. Hun twee zielen zijn één. Als één van hen vertrekt, worden ze niet echt gescheiden, ze dijen uit. De conceit met het goud (een mooi en zeldzaam metaal) wordt hier gekozen omdat goud ook kneedbaar is en uiteen kan worden gerekt terwijl het toch nog samenhangt.

Aan het eind van het gedicht vinden we de bekende analogie met het kompas.

“And though it in the center sit,

Yet when the other far doth rome,

It leans, and hearkens after it,

And growes erect, as that comes home."

De verteller zegt dat zijn geliefde het vaste been van het kompas is, en hij het andere, bewegende been. Zelfs wanneer een been zich van het andere verwijdert, zal het vaste been op één plaats blijven en leunen in de richting van het andere. Zelfs als hij op reis is, zal zijn geliefde naar hem blijven 'luisteren' ("hearken") en er nog zijn als hij terugkomt.

Jules Grandgagnage