Narcistische persoonlijkheidsstoornis
De onderstaande beschrijving is bedoeld om snel een beeld te krijgen van de stoornis. Hierdoor wordt de stoornis enigszins stereotype neergezet. De stoornis kan zich echter in allerlei gradaties voordoen en onderstaande omschrijving is dus zeker niet van toepassing op alle mensen die deze stoornis hebben.
Omschrijving
Deze mensen vinden zichzelf veel beter dan andere mensen. Ze vinden alleen zichzelf belangrijk en interesseren zich weinig in het lot van anderen. Wel willen ze graag dat andere mensen hen goed en belangrijk vinden.
Normaal
Er wordt wel eens gezegd dat eigenlijk iedereen een egoïst is, dat is natuurlijk niet zo. Wel is het in bepaalde mate goed om voor jezelf op te komen, om zo niet iedereen over je heen te laten lopen.
Afwijkend
Je gedrag wordt pas echt narcistisch als je je helemaal niet meer interesseert in anderen. Deze mensen willen graag de macht hebben. Vaak kom je ze tegen in hoge posities in bijvoorbeeld het bedrijfsleven of de politiek. Hier is deze karaktertrek op een bepaalde manier handig. Deze mensen kunnen bijvoorbeeld honderden mensen zonder schuldgevoel ontslaan.
Persoonlijkheidsstoornissen Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Narcistische persoonlijkheidsstoornis
ICD-10 F60.8
DSM-IV 301.81
Portaal Geneeskunde
De narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een overdreven gevoel van eigenwaarde, een sterke behoefte aan bewondering en een laag inlevingsvermogen. De stoornis kan worden gezien als de pathologische (ziekelijke) vorm van narcisme. Naar schatting lijdt 0,7-1% van de bevolking aan NPS. De aandoening komt in meerderheid voor bij mannen (50-75% volgens het DSM-IV).
Inhoud [verbergen]
1 Kenmerken
2 Classificatie
[bewerken] KenmerkenHet is voor hulpverleners moeilijk te bepalen waar de grens tussen narcisme en de narcistische persoonlijkheidsstoornis ligt.
Personen die lijden aan een NPS kunnen in eerste instantie overkomen als charmant en interessant, maar als relaties langer duren blijkt hun egocentrisme vaak een ernstig obstakel. Niet zelden eisen ze een voorkeursbehandeling. Als dit niet gebeurt, voelen ze zich snel gekrenkt of ondergewaardeerd en zijn hierdoor vatbaar voor depressieve verschijnselen. Anderzijds kan hun kwetsbaarheid ook tot woedeaanvallen leiden.
Het leven van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis is meestal zwaar, het heeft een diepe impact op de omstanders. Zoals een junk heroïne nodig heeft, is iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis altijd op zoek naar aandacht. Die aandacht houdt zijn broze zelfbeeld in stand en is van levensbelang voor de persoon. Om die aandacht te krijgen gebruikt de persoon de mensen die het dichtst bij hem staan, zoals de partner en kinderen.[1].
De basis van NPS wordt in de jeugd of vroege volwassenheid gelegd. Vaak wordt de oorzaak gezocht in misbruik of trauma's die veroorzaakt kunnen zijn door ouders, andere invloedrijke volwassenen of zelfs leeftijdsgenoten. In dit kader kan NPS worden gezien als een verdedigingsmechanisme dat op gevoelens van minderwaardigheid is gebaseerd.
[bewerken] ClassificatieHet DSM-IV definieert de narcistische persoonlijkheidsstoornis als een pervasief patroon van grootsheid (in fantasie of gedrag), behoefte aan bewondering en gebrek aan inlevingsgevoel, meestal beginnend in de vroege volwassenheid en aanwezig in verschillende situaties. De stoornis kan worden gediagnosticeerd als sprake is van vijf of meer van de volgende criteria:[2]
De persoon heeft gevoelens van grootsheid en eigen belangrijkheid (hij overdrijft bijvoorbeeld zijn prestaties, talent, kennis, contacten en persoonlijke eigenschappen en eist als superieur beschouwd te worden, ook als zijn prestaties hiertoe geen aanleiding geven).
De persoon is geobsedeerd door fantasieën over succes, roem, (al)macht, genialiteit (de cerebrale narcist), schoonheid of seksuele prestaties (de somatische narcist) of een ideale, blijvende liefde.
De persoon ziet zichzelf als uniek en meent dat hij alleen begrepen kan worden door even unieke of speciale mensen (of instellingen).
De persoon heeft enorme behoefte aan bewondering, aandacht en bevestiging of wil gevreesd en berucht zijn.
De persoon gelooft dat hij meer rechten heeft dan anderen. Hij wil dat anderen zich aanpassen aan zijn "onredelijke" verwachting van een voorkeursbehandeling.
De persoon is manipulerend en gebruikt anderen om zijn doel te bereiken.
De persoon heeft een onderontwikkeld inlevingsvermogen. Hij of zij kan of wil geen rekening houden met de behoeften of opvattingen van anderen.
De persoon is vaak jaloers, wat gepaard kan gaan met woede. Dit leidt tot paranoïde wanen, omdat hij denkt dat anderen jaloers zijn op hem en zich op dezelfde manier gedragen als hij.
De persoon gedraagt zich arrogant. Hij voelt zich superieur, boven de wet verheven en alom aanwezig (magisch denken). Hij wordt kwaad als hij wordt tegengesproken door mensen die hij als minderwaardig beschouwt.