Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΒΙΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΣ –ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΕΓΕΡΣΕΩΣ του Ιερού Ναού της Κοινότητος Αργυρό Πηγάδι Τριχωνίδος, όπως αναφέρει η παράδοση των χωριανών
Του ΙΩΑΝΝΗ Γ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ
Πρώην Προέδρου του Συνδέσμου των Απανταχού Αργυροπηγαδιτών Τριχωνίδος «Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ»
Δημοσιεύτηκε στο «ΓΡΑΜΜΑ ΜΑΣ», φύλλο 40, ΙΟΥΛΙΟΣ – ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1986
1. ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Ο δημοφιλής αυτός άγιος γεννήθηκε στο χωριό των Γρεβενών ΤΣΟΥΡΧΛΙ το έτος 1808. Νέος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Πατρίδα του εξ αιτίας της φτώχειας των γονέων του και να έλθει στα Γιάννενα, όπου υπηρέτησε ως ιπποκόμος κοντά σε διάφορους Τούρκους. Το 1837 πήρε για γυναίκα του κάποια Γιαννιώτισσα Ελένη από την οποία απέκτησε ένα παιδί. Στις 12 Ιανουαρίου 1838 τον συνάντησε στο δρόμο κάποιος Οθωμανός και τον παρατήρησε δριμύτατα με την αιτιολογία ότι ενώ τάχα είχε γίνει Τούρκος, επέστρεψε στο Χριστιανισμό. Ο Γεώργιος διαμαρτυρήθηκε έντονα και ο Τούρκος ζήτησε από τον Υπασπιστή του Πασά που τυχαία βρέθηκε εκεί να τον φυλακίσει. Στη φυλακή παρέμεινε πέντε ημέρες βασανιζόμενος προκειμένου να ασπασθεί το Μωαμεθανισμό, αλλά ο Γεώργιος δεν πρόδωσε την πίστη του και παρά τις προσπάθειες του τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων Ιωακείμ να τον σώσει, καταδικάστηκε σε θάνατο.
Κλήρος και λαός των Ιωαννίνων τότε για να προλάβουν την άδικη εκείνη απόφαση προσπάθησαν να τον πείσουν να δραπετεύσει από τις φυλακές στην Ελεύθερη Ελλάδα με δωροδοκία των Τουρκικών Αρχών, αλλά μάταια. Στις 17 Ιανουαρίου 1838 ο Γεώργιος σε ηλικία 30 ετών υπέφερε τον μαρτυρικό θάνατο στην αγχόνη στη θέση «ΚΟΥΡΜΑΝΙΟ» όπου σήμερα η ομώνυμη πλατεία, αναφωνώντας «Χριστιανός είμαι, κάμετε ό,τι θέλετε». Το σώμα του έμεινε κρεμασμένο ως τις 19 Ιανουαρίου οπότε τάφηκε δίπλα στο Ιερό του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αθανασίου. Ο τάφος του σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί προσκύνημα των Ηπειρωτών που τιμούν τη μνήμη του με μεγάλη λιτανεία, στις 17 Ιανουαρίου.
Από τη στιγμή του μαρτυρίου του ο λαός τιμούσε τον Γεώργιο ως Άγιο. Ο μετέπειτα Μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιωανίκιος (1845-1854), με έκθεσή του προς το Πατριαρχείο ζήτησε την επίσημη ανακήρυξή του που έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου 1839 από τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον ΣΤ΄. Ο Άγιος Γεώργιος των Ιωαννίνων είναι γνωστός στην υπόλοιπη Ελλάδα με το όνομα Γεώργιος ο Φουστανελάς επειδή στις αγιογραφίες του εικονίζεται με φέσι και φουστανέλα. Στη βόρια άκρη της πόλης των Ιωαννίνων σώζεται το σπίτι του που μετατράπηκε σε ναό.
«Χαίροις της Ηπείρου θείος πυρσός, και Ιωαννίνων αντιλήπτωρ και αρωγός. Χαίροις των θαυμάτων, ακένωτος χειμάρρους, Γεώργιε παμμάκαρ, Μαρτύρων σύμμορφε».
2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΕΓΕΡΣΕΩΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ
Ένα από τα επίλεκτα θρησκευτικά μνημεία της πατρίδας μας. Ο Ναός του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου της Κοινότητός μας ΑΡΓΥΡΟΥ ΠΗΓΑΔΙΟΥ Τριχωνίδος Αιτ/νίας.
Ένα έργο αξιοθέατο, χαρακτηριστικό αριστούργημα των 150 ετών, και πλέον, ο μοναδικός Ναός του του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου του εξ Ιωαννίνων, ανά το Πανελλήνιον, μεγάλης ιστορικής αξίας, και αρχαιολογίας, υψηλής τέχνης, Βυζαντινού ρυθμού.
Το αριστουργηματικό και θρησκευτικό αυτό μνημείο ανεγέρθη κατά τα έτη 1841-1846.
Οι τεχνίτες μαστόροι, ηργάζοντο μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες εκάστου έτους, διότι η απρόσιτη περιοχή δεν τους επέτρεπε συνέχιση των εργασιών τους άλλους μήνες. Διότι, βέβαια η περιοχή είναι απρόσιτη και ίσως ένα από τα αίτια ακόμα και σήμερα είναι και αυτό να παραμένει ο λαμπρός αυτός Ναός στην αφάνεια, όπως επίσης και η περιοχή γενικότερα αναξιοποίητη, δυστυχώς.
Θα γνωρίσομεν, τα κατά παράδοση με σειρά λεχθέντα, και διατηρούμενα, από τους προγόνους μας, διεδραματισθέντα γεγονότα, το πώς ο Νεομάρτυς Άγιος Γεώργιος εγκατεστάθη εις τον τόπο μας.
Οπωσδήποτε πολλοί από τους παππούδες μας, ήταν μικρά παιδιά, όταν εκτίζετο ο Ναός, ίσως είχαν προσφέρει και κάποια βοήθεια, εργασίας.
Με όλα αυτά αγαπητοί μου αναγνώστες που στηρίζονται στην παράδοση που είναι σχεδόν σύγχρονη, γιατί το χρονικό διάστημα που χωρίζει εμάς, είναι μικρό (μόλις 140 ετών) και αυτό μας καταλογίζει ευθύνες.
Επειδή πιστεύω ότι πολλοί δεν γνωρίζομε το ιστορικό της ανεγέρσεως του Ναού του Νεομάρτυρος, όπως αναφέρονται από την παράδοση γεγονότα ζωντανά, κρίνω ωφέλιμο να περιγράψω, σχετικώς. Πρώτα θέλω να ευχαριστήσω εκ μέρους του Δ.Σ του Συνδέσμου μας τους Προεστούς χωριανούς μας, που διατήρησαν εις το αρχείον της μνήμης τους, όλο αυτό τον παραδοσιακό θησαυρό και που μας τον πρόσφεραν σε συνέχεια να τον γράψουμε στην εφημερίδα του Συνδέσμου μας σήμερα. Τους κ.κ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟ Θεόδωρο του Κων/νου, τον ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟ Δημήτριο του Νικολάου, τον ΤΣΟΛΚΑ Νικόλαο του Ιωάννου και τον ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟ Νικόλαο του Γεωργίου που κατά το παρελθόν είχε δημοσιευθεί σχετική επιστολή του, εις την εφημερίδα του συνδέσμου μας με σχετικό περιεχόμενο.
Αυτούς όλους τους ευχαριστούμε και με την παράκληση εάν κάποιος άλλος γνωρίζει περισσότερα σχετικά με την παράδοση του ιστορικού μας μνημείου να μας τα δώσει.
Αναφέρεται ότι ο Νεομάρτυς Γεώργιος πριν το μαρτυρικό του θάνατο το 1938, είχε περάσει από την περιοχή μας και είχε επιλέξει την θέση αυτή για την ανέγερση της εκκλησίας του.
Το έτος 1840 ο Νεομάρτυς Γεώργιος παρουσιάσθηκε δια οραματισμού εις τον τότε συγχωριανό μας αείμνηστον Βασίλειον ΤΑΛΑΓΑΝΗ και του υπέδειξε τη θέση, και το σημείον ακριβώς που ζητούσε να κτισθεί η εκκλησία του. Ο ΤΑΛΑΓΑΝΗΣ κατ’ αρχής δεν το πήρε τόσο σοβαρά, και δεν είπε τίποτε σε κανένα από τους κατοίκους. Το άλλο βράδυ επανέρχεται ο Άγιος και του επαναλαμβάνει ό,τι του είπε το πρώτο βράδυ, και πάλι ο ΤΑΛΑΓΑΝΗΣ δεν είπε τίποτε. Στη συνέχεια ο Άγιος επανέρχεται για Τρίτη φορά, και όπως αναφέρεται, ο ΤΑΛΑΓΑΝΗΣ αυτή τη φορά επιέσθη από τον Άγιο και φοβήθηκε πολύ.
Αμέσως τότε ο οραματισθείς ΤΑΛΑΓΑΝΗΣ ανακοίνωσε την συνεχή εμφάνιση του Αγίου Γεωργίου, λέγοντας στους κατοίκους ό,τι του υπέδειξε ο Άγιος, τη θέση και το σημείο, το επιθυμητό, για την ανέγερση εκκλησίας του.
Άρχισαν να διερωτώνται και να σκέφτονται τότε οι αρμόδιοι και γενικά οι κάτοικοι του χωριού που και πώς να βρουν χρήματα, πως θα γίνει η Εκκλησία κ.λ.π. Ο Άγιος Γεώργιος και πάλι δι’ οράματος στον ΤΑΛΑΓΑΝΗ τους υπέδειξε εράνους, και παράλληλα όπως αναφέρεται, και το σχέδιο της εκκλησίας το οποίο θα το αναζητούσαν σις την σχισμήν ενός δένδρου, στο σημείο πλησίον εκεί που επρόκειτο να κτισθεί η Εκκλησία.
Πράγματι όταν πήγαν και αναζήτησαν εκεί, στο σημείο, βρήκαν το σχέδιο μέσα στο εσωτερικό του κορμού που ήταν κενός, σχέδιο – τύπος κενής κερήθρας κατασκευασμένος όπως ακριβώς είναι η εκκλησία μας σήμερα.
Αμέσως ξεχύθηκαν ανά το Πανελλήνιον για συγκέντρωση χρημάτων.
Άλλοι αναζητούσαν καλούς μαστόρους, πολλοί μάστοροι ήλθαν, αλλά λόγω του ότι το σχέδιο ήταν τόσο λεπτό, και πολύπλοκο, κανείς δεν τολμούσε να αναλάβει την εργασία, και την εφαρμογή του.
Τότε αποφάσισαν να φύγουν για την Ήπειρο, για πιο έμπειρους τεχνίτες.
Όταν όμως κατέβηκαν στο Βραχώρι (Αγρίνιο), τότε εκεί ρώτησαν μήπως υπάρχει κανείς έμπειρος τεχνίτης που να μπορεί να κτίσει εκκλησία με σχέδιο κάπως πολύπλοκο και δύσκολο.
Όπου τους είπαν, να πάνε σε κάποιο καφενείο (στέκι) που σύχναζαν όλοι οι μαστόροι και να ζητήσουν τον ΜΑΣΤΡΟΧΡΗΣΤΟ.
Πράγματι πήγαν και βρήκαν τον Μαστροχρήστο, του έδωσαν το σχέδιο και τον ρώτησαν εάν μπορεί να αναλάβει την ανέγερση της Εκκλησίας με το πολύπλοκο σχέδιό της. Ο ΜΑΣΤΡΟΧΡΗΣΤΟΣ είδε το σχέδιο, τους κοίταξε,χαμογέλασε και τους λέει: Βρε παιδιά, εγώ στορίζω τον Όθωνα και δεν θα φτιάξω αυτό το Ναό; Ένα μόνον πράγμα θέλω να μου πείτε εάν υπάρχουν λεπτά. – Ναι λεπτά υπάρχουν και πολλά. Έχουμε μια τομάρα γεμάτη.
Τότε ο ΜΑΣΤΡΟΧΡΗΣΤΟΣ πήρε 17 τεχνίτες μαζί του, και ανέβηκαν στο χωριό ΓΚΕΡΤΟΒΟΣ, όπως λεγόταν πρώτα το χωριό μας το ΑΡΓΥΡΟ ΠΗΓΑΔΙ. Στη συνέχεια έβαλαν μπροστά τις εργασίες, έκαναν την θεμελίωση στο υποδεικνυόμενο σημείο. Όταν όμως ανέβηκαν τους 50 πόντους περίπου, πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, αυτό που την ημέρα έκτιζαν, την επομένη το βρίσκανε γκρεμισμένο.
Αυτό έγινε τρία συνεχή βράδια, οπότε αναγκάστηκαν το τέταρτο βράδυ να φυλάξουν, να δουν τι συμβαίνει, ποιος το ρίχνει. Είχαν την εντύπωση ότι έρχονται από το διπλανό χωριό την Αμβρακιά και το ρίχνουν διότι οι Αμβρακιώτες ζήτησαν να συμμετάσχουν κι αυτοί στην ανέγερση, να φτιάξουν μαζί την εκκλησία αυτή, αλλά οι Γκερτοβίτες δεν το δέχτηκαν. Τότε ο ΜΑΣΤΡΟΧΡΗΣΤΟΣ με μια μικρή ομάδα από τους μαστόρους και κατοίκους του χωριού και ένας μικρός που θέλησε να πάει μαζί τους επήγαν και κατέλαβαν θέσεις και παρακολουθούσαν να δουν ποιος ρίχνει το κτίσμα.
Μετά το μεσονύκτιο και από την ανατολική πλευρά που βρίσκεται το κοιμητήριο σήμερα, ακούστηκαν βήματα ανθρώπου να πλησιάζουν. Κανείς όμως δεν διέκρινε τίποτες, εκτός από το μικρό παιδί που ήρθε μαζί τους. Είδε στα τριάντα μέτρα έναν άνθρωπο με φουστανέλα, στα λευκά ντυμένος, να πλησιάζει το σημείο του κτίσματος, προφανώς όμως σταμάτησε και ταυτόχρονα ακούστηκε μία βοή με δυνατόν αέρα όπυ στο πέρασμά του έριξε το κτίσμα, αλλά και ο λευκοντυμένος φουστανελάς είχε χαθεί ταυτόχρονα από τα μάτια του μικρού.
Ο Μαστροχρήστος με την παρέα του που δεν είδαν τίποτες, μόνον άκουσαν, και ο μικρός που διηγήθηκε την εμφάνιση του Αγίου, κατάλαβαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και διερωτώνταν.
Το ίδιο βράδυ ο Άγιος πήγε πάλι στον οραματιστή ΤΑΛΑΓΑΝΗ και του υπέδειξε ότι πρέπει να μικρύνουν το πλαίσιο επιφανείας δέκα πόντους προς το εσωτερικό του Ναού και γύρω-γύρω όπως πράγματι έγινε και το βλέπουμε και σήμερα με την εξωτερική αρχική θεμελίωση στο κάτω μέρος του εδάφους.