Γράφει ο Βασίλης Οικονόμου
Υπεύθυνος Συστημάτων Πληροφορικής Εκπαιδευτηρίων Δούκα
Θα ξεκινήσω ξετυλίγοντας το νήμα του θέματος, με κάποιες πολυσυζητημένες παραδοχές. Όχι κάτι καινοτόμο. Πράγματα που συζητούμε ή σκεφτόμαστε καθημερινά…
Π α ρ α δ ο χ ή π ρ ώ τ η. Ως γονείς πλέον δεν έχουμε… Δεν έχουμε αρκετό χρόνο, δεν έχουμε μία μόνο πηγή γνώσης, δεν έχουμε τις ειδικευμένες γνώσεις που απαιτούνται για να προσεγγίσουμε τους νέους, τις περισσότερες φορές δεν έχουμε διάθεση… Δεν είχαμε τηλεόραση όταν γεννηθήκαμε.
Π α ρ α δ ο χ ή δ ε ύ τ ε ρ η. Τα παιδιά μας αλλάζουν γρήγορα συνήθειες… Διαθέτουν πολλαπλές πηγές ενημέρωσης, διαθέτουν πολλαπλά μέσα επικοινωνίας, μαθαίνουν γρηγορότερα. Γεννήθηκαν με το τηλεκοντρόλ στο κομοδίνο του μπαμπά ή της μαμάς, και ως κυρίαρχη παιδική ανάμνηση έχουν την εικόνα ενός από τους δύο (στην καλύτερη περίπτωση), να δουλεύει ή και να ξεκουράζεται πίσω από την οθόνη του υπολογιστή…
Π α ρ α δ ο χ ή τ ρ ί τ η. Ο ρόλος του σχολείου αλλάζει… Δε υφίστανται πλέον τα όρια της αίθουσας. Μέσα από μαθητοκεντρικά εκπαιδευτικά μοντέλα, αναπτύσσεται μια «κουλτούρα» πειραματισμού και καινοτομίας, που μετατοπίζει την εκπαιδευτική διαδικασία από την παθητική καλλιέργεια της γνώσης στη συνεργατική μάθηση, την κοινωνική ενσωμάτωση και την ανάπτυξη ανώτερων ικανοτήτων (αυτορρύθμιση, κριτική ικανότητα, ανάπτυξη της σκέψης).
Π α ρ α δ ο χ ή τ έ τ α ρ τ η. Οι ρυθμοί της ζωής είναι γρηγορότεροι για όλους… Η ανασφάλεια και το άγχος που πηγάζει από αυτή αγγίζει τους υψηλότερους δείκτες, κάθε τρία χρόνια η γνώση ανανεώνεται, ζούμε στην ψηφιακή εποχή, οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών «ήρθαν για να μείνουν» βρίσκοντας εφαρμογή σχεδόν σε κάθε τομέα της ζωής μας…
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές ο γονιός καλείται να προσαρμοστεί ώστε να συνεχίσει να είναι κοντά στο παιδί του, να συνεχίσει να το εμπνέει, να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που πηγάζουν από το συνθετότερο ίσως ρόλο του, ως ανθρώπινη ύπαρξη.
Κάποτε διάβασα ότι ο καλύτερος δάσκαλος είναι ο «αόρατος» δάσκαλος. Και εξηγούμαι… Δεν πρόκειται για ταχυδακτυλουργία. Η Μαρία Μοντεσόρι φανταζόταν ένα δάσκαλο που να μπορεί να πει: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε με την πλασματική του απουσία, που στην ουσία είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του.
Με τα χρόνια πιστεύω, ολοένα και περισσότερο, ότι μία από τις κυρίαρχες ικανότητες του γονιού είναι να μένει «αόρατος» στη σχέση του με τα παιδιά, …με την ερμηνεία που δίνει η μεγάλη αυτή παιδαγωγός…
«Α ό ρ α τ ο ς» γονιός λοιπόν…
…μια ι κ α ν ό τ η τ α με την οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένος ο σύγχρονος γονιός και δεν αποκτάται καθόλου εύκολα… είναι αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών.
Να αποκτήσουμε γ ν ώ σ ε ι ς που μας λείπουν…
Να μάθουμε καλά τους κανόνες του παιχνιδιού στις σύγχρονες «αλάνες». Για να γίνει αυτό, πρέπει πριν απ’ όλα να κατανοήσουμε αυτούς τους κανόνες. Να ανακαλέσουμε δικές μας μνήμες και εμπειρίες, να αναλύσουμε τα σύγχρονα δεδομένα. Να διερευνήσουμε τα νέα μέσα και να ανακαλύψουμε νέους τρόπους προσέγγισης προσαρμόζοντάς τους στις ανάγκες μας. Πάνω απ’ όλα να αξιολογήσουμε τη νέα κατάσταση και τις συμπεριφορές. Να μάθουμε πότε, τι και πώς να τους μαθαίνουμε, πότε να παρεμβαίνουμε, πότε να επεμβαίνουμε, έχοντας πάντα κατά νου ότι: «…όλα όσα μαθαίνουμε στο παιδί το εμποδίζουν να εφευρίσκει και να ανακαλύπτει…», όπως έγραψε ο J. Piaget.
Να καλλιεργήσουμε δ ε ξ ι ό τ η τ ε ς που μας λείπουν…
Να επικοινωνήσουμε αξιοποιώντας τα νέα μέσα. Ψηφιακά εργαλεία, που πρέπει να τα καταλαβαίνουμε όλοι. Να εργαστούμε ομαδικά με τα παιδιά μας αποδεχόμενοι τους διαφορετικούς μας ρόλους. Να διαπραγματευτούμε τρόπους προσέγγισης των θεμάτων που απασχολούν τα μέλη της ομάδας και να σκεφτούμε από κοινού λύσεις. Να συνδιαλαγούμε…
Να αναπτύξουμε σ τ ά σ ε ι ς και α ξ ί ε ς που μας λείπουν…
Να αναλάβουμε πρωτοβουλίες δοκιμάζοντας μόνοι μας, αλλά ακόμη καλύτερα μαζί με τα παιδιά μας. Να συνεργαστούμε, να κουβεντιάσουμε. «Μαθαίνουμε καλύτερα κάνοντας… αλλά μαθαίνουμε ακόμα καλύτερα αν συνδυάσουμε τη δράση με την ομιλία και το στοχασμό πάνω σ΄ αυτά που κάνουμε», είχε πει πριν πολλά χρόνια ο Seymour Papert.
Έτσι προετοιμασμένοι…
…Να κάνουμε τα παιδιά μας να ενδιαφερθούν, …να αναδείξουν τα ενδιαφέροντά τους, να κινητοποιηθούν και συμμετέχοντας ενεργά σε κατάλληλα «σχεδιασμένες δραστηριότητες», να καλλιεργήσουν τις ικανότητες του 21ου αιώνα με ευχάριστο και εποικοδομητικό τρόπο. Να «συναντηθούμε» εκεί που συχνάζουν… στις ψηφιακές «αλάνες»… και να προσπαθήσουμε να δώσουμε αξία στη μέθοδο με την οποία χρησιμοποιούν τα σύγχρονα εργαλεία.
Υπάρχουν τρόποι…
Να διαβάσουμε μαζί με τα παιδιά μας, στα νέου τύπου ψηφιακά διαδραστικά βιβλία, στα οποία ενσωματώνονται τρισδιάστατα μοντέλα, βίντεο, συστήματα αυτοαξιολόγησης και πολυμεσικοί μικρόκοσμοι. Πρόκειται για μια εντελώς νέα εμπειρία, αξιοποιώντας τις λειτουργίες του σύγχρονου υπολογιστή, που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο μαθητής αλληλεπιδρά με το περιεχόμενο του βιβλίου και τον καθιστά χρήσιμο, ευχάριστο, δημιουργικό και αποτελεσματικό «εργαλείο».
Να παίξουμε μαζί με τα παιδιά μας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο μαγικό από το παιχνίδι. Ο Friedrich Fröbel από τον περασμένο αιώνα, είχε πει πως «το παιχνίδι είναι η πιο αγνή και εμπνευσμένη δραστηριότητα του ανθρώπου». Μια από τις πιο υπεύθυνες στάσεις μας, είναι να αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα το παιχνίδι των παιδιών μας. …Ένα παιχνίδι, που υποστηρίζει τη μάθηση και που σκοπό έχει να καλλιεργήσει ένα μυαλό που ερευνά, έτσι ώστε να κατανοήσει τον κόσμο και τον εαυτό του. Να συμμετέχουμε ευχάριστα, χωρίς να παρεμβαίνουμε, να ενθαρρύνουμε τη χρήση της φαντασίας, να τους παρέχουμε τον απαραίτητο χρόνο και χώρο. Να τους μάθουμε να διαχειρίζονται την επιτυχία, αλλά και το σημαντικότερο: την αποτυχία.
Είναι πολύ καλή ευκαιρία ώστε να αναπτύξουμε μια διαγενεακή αλληλεγγύη.
Να βοηθηθούμε από τις γνώσεις των παιδιών μας, για να μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε με τις εμπειρίες μας…
Αναδημοσίευση: Anna’s Pappa blog