1. ความหมายของมัลติมีเดีย

มัลติ ( Multi )   มัลติ คือ หลาย ๆ อย่างผสมรวมกัน

มีเดีย ( Media )  มีเดีย คือ สื่อ ข่าวสาร ช่องทางการสื่อสารเพื่อนำมารวมกัน เป็นคำว่า “มัลติมีเดีย”

            มัลติมีเดีย ( Multimedia )  มัลติมีเดีย คือ การนำองค์ประกอบของสื่อชนิดต่าง ๆ มาผสมผสานรวมกัน ซึ่งประกอบด้วย ตัวอักษร ( Text ) ภาพนิ่ง
( Image ) ภาพเคลื่อนไหว ( Animation ) เสียง (Sound ) และวีดีโอ ( Video ) โดยผ่านกระบวนการทางระบบคอมพิวเตอร์ เพื่อสื่อความหมายกับผู้ใช้อย่างมีปฏิสัมพันธ์ ( Interactive Multimedia ) และได้บรรลุตามวัตถุประสงค์การใช้งาน

                   มัลติมีเดียมีส่วนประกอบสำคัญ 4 ประการ คือ 

1. ฮาร์ดแวร์ คือ อุปกรณ์ต่างๆ ที่ประกอบขึ้นเป็นเครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นเครื่องมือที่ทำให้ มองเห็นและได้ยิน สามารถโต้ตอบแบบปฏิสัมพันธ์ได้ 

2. ซอฟต์แวร์ หมายถึง ชุดคำสั่งหรือโปรแกรมที่ใช้สั่งงานให้คอมพิวเตอร์ทำงาน 

3. สื่อมัลติมีเดีย คือ สิ่งที่ผู้ใช้สร้าง ประมวลผล และสื่อสารข่าวสารต่าง ๆ 

4. การเชื่อมโยงสื่อสาร คือ  การทำให้สื่อต่างๆ มีการเชื่อมโยงและนำเสนอได้ 

            หากขาดส่วนประกอบอย่างใดอย่างหนึ่งก็ไม่สามารถเรียกว่า"มัลติมีเดีย" เช่น ถ้าขาด คอมพิวเตอร์จะทำให้ผู้ใช้ไม่สามารถปฏิสัมพันธ์โต้ตอบได้ แต่ถ้าขาดการเชื่อมโยงสื่อสารก็จะเหมือนกับ ข่าวสารในชั้นหนังสือหรือถ้าขาดเครื่องมือหรือซอฟต์แวร์ที่ทำให้ผู้ใช้มีส่วนเข้าไปปฏิสัมพันธ์ด้วยก็จะ เหมือนกับดูภาพยนตร์ และถ้าขาดช่องทางที่จะให้ผู้ใช้เข้าไปมีส่วนร่วมก็จะเหมือนกับโทรทัศน์ เป็นต้น 

2. องค์ประกอบของมัลติมีเดีย

  2.1 ข้อความ ( Text )  ข้อความหรือตัวอักษร ถือว่าเป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญของมัลติมีเดีย ที่นำเสนอผ่านจอภาพของเครื่องคอมพิวเตอร์ นอกจากจะมีรูปแบบและสีของตัวอักษรให้เลือกมากมายตามความต้องการแล้วยังสามารถกำหนดคุณลักษณะของปฎิสัมพันธ์ ( โต้ตอบ ) ในระหว่างการนำเสนอได้อีกด้วย

        2.2 ภาพนิ่ง ( Image )  ภาพนิ่งเป็นภาพที่ไม่มีการเคลื่อนไหว เช่น ภาพถ่าย ภาพวาด และภาพลายเส้น เป็นต้น แต่ภาพนั้นสามารถสื่อความหมายได้กับทุกชนชาติ สามารถบอกถึงเรื่องราว เหตุการณ์ต่างๆ ได้ชัดเจน ภาพนิ่งมักจะแสดงอยู่บนสื่อชนิดต่าง ๆ เช่น โทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ หรือวารสารวิชาการ เป็นต้น

       2.3 ภาพเคลื่อนไหว ( Animation ) ภาพเคลื่อนไหว หมายถึง ภาพกราฟฟิกที่มีการเคลื่อนไหวเพื่อแสดงขั้นตอนหรือปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง เช่น การเคลื่อนที่ของอะตอมในโมเลกุล เป็นต้น เพื่อสร้างสรรค์จินตนาการให้เกิดแรงจูงใจจากผู้ชม

        2.4 เสียง ( Sound ) เสียง เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญของมัลติมีเดีย โดยจะถูกจัดเก็บอยู่ในรูปของสัญญาณดิจิตอล ซึ่งสามารถเล่นซ้ำกลับไปกลับมาได้ โดยโช้โปรแกรมที่ออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับทำงานด้านเสียงจะเกิดความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น สร้างความน่าสนใจ น่าติดตาม เสียงจึงมีองค์ประกอบที่จำเป็นสำหรับมัลติมีเดีย ซึ่งสามารถนำเข้าเสียงผ่านทางไมโครโฟน แผ่นซีดี เทปเสียง และวิทยุ เป็นต้น

        2.5 วีดีโอ ( Video ) เนื่องจากวีดีโอในระบบดิจิตอลจะสามารถนำเสนอข้อความ หรือรูปภาพ ( ภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหว ) ประกอบกับเสียงได้สมบูรณ์มากกว่าองค์ประกอบชนิดอื่น ๆ ปัญหาหลักของการใช้วีดีโอในระบบมัลติมีเดีย คือ การสิ้นเปลืองทรัพยากรของพื้นที่บนหน่วยความทรงจำเป็นจำนวนมาก

3. คุณสมบัติของมัลติมีเดีย 

       1. Multiple Media หรือ สื่อผสม หมายถึง การนำสื่อชนิดต่างๆ เช่น ตัวอักษร ภาพ เสียง และวิดีโอ เป็นต้น มาผสมผสานเข้าด้วยกัน เพื่อนำเสนอข้อมูลในรูปแบบมัลติมีเดีย ซึ่งสามารถใช้สื่อ หลากหลายรูปแบบเพื่อแทนข้อมูลได้ โดยจะต้องอาศัยฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที่มีประสิทธิภาพ สำหรับ สร้างและแสดงผลมัลติมีเดีย 

       2. Non-Linearity เป็นการนำเสนอมัลติมีเดียที่ผู้ใช้สามารถควบคุมการนำเสนอได้ด้วยการ jumping หรือ Navigating จากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งที่มีการเชื่อมโยงอย่างอิสระที่ไม่ใช่ลำดับเป็นเส้นตรง โดยสามารถเข้าถึงข้อมูลในตำแหน่งที่ต้องการได้อย่างรวดเร็วและสามารถ เลือกรูปแบบการแสดงผลด้วย การป้อนคำสั่ง จากนั้นระบบจะทำหน้าที่สืบค้นและเข้าถึงข้อมูลให้อย่างรวดเร็ว 

       3. Interactivity หรือ การโต้ตอบ คือ การสื่อสารระหว่างผู้ใช้กับมัลติมีเดียเพื่อควบคุมการ นำเสนอมัลติมีเดียด้วยการป้อนคำสั่งผ่านทาง หน้าจอ เช่นการป้อนชื่อเพลงเพื่อค้นหาเพลงที่ต้องการเปิด เป็นต้น นอกจากนี้ยังสามารถควบคุมการเล่นผ่านองค์ประกอบต่างๆ ที่อยู่บนหน้าจอได้ เช่น ปุ่ม เมนู หรือ ไฮเปอร์ลิงก์ เป็นต้น ดังนั้น ผู้พัฒนามัลติมีเดียจึงควรสร้างการควบคุมการเล่น ระบบการรับข้อมูล ค้นหา ข้อมูล และการแสดงผลไว้รองรับด้วย 

       4. Digital Representation หรือ การแทนข้อมูลด้วยรูปแบบดิจิตอล คือ สามารถนำ ข้อมูลไปใช้งานและจัดเก็บบนเครื่อง คอมพิวเตอร์ได้ นอกจากนี้ยังสามารถจัดเก็บข้อมูลไว้บนอุปกรณ์ จัดเก็บข้อมูลแบบพกพาชนิดต่างๆ เช่น ดิสก์ ซีดี และดีวิดี เป็นต้น ข้อมูลแบบดิจิตอล สามารถนำมาแก้ไข ปรับปรุง และบีบอัดเพื่อลดขนาดไฟล์ได้อีกด้วย 

       5. Integrity หรือ ความสมบูรณ์ หมายถึง ความสามารถในการนำเสนอสื่อต่างๆ ในรูปแบบ มัลติมีเดียได้อย่างครบถ้วน และสามารถ ควบคุมการนำเสนอได้อย่างอิสระ 

4. เทคโนโลยีมัลติมีเดีย

เนื่องจากมัลติมีเดีย เป็นเทคโนโลยีของสื่อหลากหลายสื่อ ซึ่งสามารถแบ่งเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องได้ ดังนี้

5. ประโยชน์และบทบาทของมัลติมีเดีย

         ทวีศักดิ์ (2552) กล่าวว่า มัลติมีเดีย สามารถนามาประยุกต์ใช้งานในด้านต่างๆ ได้หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ในการนาไปใช้งาน เช่น การนามัลติมีเดียมาใช้ สร้างสื่อการเรียนการสอน หรือสื่อโฆษณา เป็นต้น โดยมัลติมีเดียจะช่วยให้งานมีความหลากหลายและน่าสนใจมากขึ้น สามารถอธิบายประโยชน์ของ มัลติมีเดีย ได้ดังนี้

        1. ง่ายต่อการใช้งาน องค์ประกอบของมัลติมีเดียส่วนใหญ่มีพื้นฐานมาจาก ตัวอักษร รูปภาพ เสียง และสื่อชนิดอื่นๆ ซึ่งเป็นสื่อที่ใช้ทั่วไป ในชีวิตประจาวัน ทาให้สามารถนามัลติมีเดียมาใช้กับสิ่งพิมพ์ โทรทัศน์ และระบบคอมพิวเตอร์ได้ง่าย

        2. สร้างความรู้สึก สื่อมัลติมีเดียสามารถสร้างความรู้สึกให้กับผู้ชมได้ เช่น การใช้เสียงเพลงเพื่อสร้างความรู้สึก เป็นต้น

        3. สร้างเสริมประสบการณ์ การออกแบบและพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ด้านมัลติมีเดีย แม้ว่าจะมีคุณลักษณะแตกต่างกันตามแต่ละวิธีการ แต่สิ่งที่ผู้ใช้จะได้รับ คือ การสั่งสมประสบการณ์จากการใช้สื่อเหล่านี้ในแง่มุมที่แตกต่างกัน ทาให้ทราบหรือคาดเดาการใช้งานโปรแกรมมัลติมีเดียอื่นๆ ได้

        4. เพิ่มความสามารถในการเรียนรู้ ผู้ใช้แต่ละคนอาจมีความสามารถในการเรียนรู้ และประสบการณ์ที่แตกต่างกัน การนาสื่อมัลติมีเดียมา ประยุกต์ใช้ เพื่อนาเสนอเนื้อหาต่างๆ จะช่วยเพิ่มทักษะในการเรียนรู้ด้วยตนเองได้ดีขึ้น

       5. คุ้มค่าต่อการลงทุน การใช้โปรแกรมด้านมัลติมีเดียจะช่วยลดระยะเวลาและประหยัดค่าใช้จ่ายต่างๆในการจ้างผู้เชี่ยวชาญมาเผยแพร่ความรู้ เช่น การจัดหาวิทยากร การเดินทาง การจัดหาสถานที่ และการจัดหาช่องทางการนาเสนอผ่านสื่อ เป็นต้น