3.2 สิทธิและการคุ้มครองผลงาน
สิทธิและการคุ้มครองผลงาน
เมื่อนักเรียนได้เรียนรู้ถึงแนวทางการสร้างประโยชน์จากผลงานแล้ว สิ่งที่ควรนึกถึงต่อมาคือการให้ความสำคัญกับการคุ้มครองผลงานต่าง ๆ ซึ่งจัดเป็นทรัพย์สินทางปัญญาของผู้สร้างด้วย โดยกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ได้แบ่งทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual Property : IP) ออกแบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ 2 กลุ่ม ได้แก่ ทรัพย์สินทางอุตสาหกรรม (Industrial property) และลิขสิทธิ์ (Copyright)
นักเรียนสามารถศึกษาถึงความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual Property : IP) รวมทั้งสิทธิและการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาเหล่านี้ ซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อจำกัดต่าง ๆ ได้จากเอกสาร
สิทธิและการคุ้มครองผลงาน 1 : สิทธิบัตรการประดิษฐ์
สิทธิบัตรการประดิษฐ์ (invention patent) คือ การให้ความคุ้มครองการคิดค้นเกี่ยวกับลักษณะองค์ประกอบโครงสร้าง หรือกลไกของผลิตภัณฑ์ รวมทั้งกรรมวิธีในการผลิต การเก็บรักษา หรือการปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์
สิทธิและการคุ้มครองผลงาน 2 : สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์
สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ (design patent) คือ การให้ความคุ้มครองความคิดสร้างสรรค์ที่เกี่ยวกับรูปร่างลักษณะภายนอกของผลิตภัณฑ์ องค์ประกอบของลวดลาย หรือสีของผลิตภัณฑ์ซึ่งสามารถใช้เป็นแบบสำหรับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม รวมทั้งหัตถกรรมได้ และแตกต่างไปจากเดิม
ศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติมของความรู้พื้นฐานได้จากวีดิทัศน์ตัวอย่างการสอนเนื้อหาและกิจกรรมในห้องเรียนต่อไปนี้
สิทธิและการคุ้มครองผลงาน 3 : อนุสิทธิบัตร
อนุสิทธิบัตร (petty patent) คือ การให้ความคุ้มครองการประดิษฐ์ ซึ่งเป็นความคิดสร้างสรรค์ที่มีระดับการพัฒนาเทคโนโลยีไม่สูงมาก หรือเป็นการประดิษฐ์คิดค้นเพียงเล็กน้อย และมีประโยชน์ใช้สอยมากขึ้น รวมทั้งกรรมวิธีในการผลิต การรักษา หรือปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ดีขึ้น หรือทำให้เกิดผลิตภัณฑ์ขึ้นใหม่ที่แตกต่างไปจากเดิม เช่น กลไกของเครื่องยนต์ ยารักษาโรค วิธีการในการเก็บรักษาพืชผัก ผลไม้ไม่ให้เน่าเสียเร็วเกินไป