กฎทรงมวล

นักเรียนคิดว่า มวลรวมของสารก่อนเกิดปฏิกิริยา เท่ากับ มวลรวมของสารหลังเกิดปฏิกิริยาหรือไม่

ศึกษาได้จากวีดีโอนะคะ

นักเรียนพิจารณา ภาพด้านล่าง สังเกตและนับจำนวนอะตอมของธาตุที่พบในสารตั้งต้น และที่พบในผลิตภัณฑ์

นักเรียนจะพบว่าจำนวนอะตอมของธาตุแต่ละชนิดที่พบในสารตั้งต้น จะเท่ากับจำนวนอะตอมของสารแต่ละชนิดที่พบในผลิตภัณฑ์ ถ้าชั่งน้ำหนักสารเหล่านี้นักเรียนคิดว่ามวลรวมของสารในสารตั้งต้น จะเท่ากับมวลรวมของสารในผลิตภัณฑ์หรือไม่

จากการทดลองพบว่า เมื่อมีการเกิดปฏิกิริยาเคมี อะตอมของสารตั้งต้นมีการจัดเรียงตัวเป็นสารในผลิตภัณฑ์ และทุกอะตอมก็ไม่ได้สูญหายไปไหน ดังนั้นมวลรวมของสารก่อนเกิดปฏิกิริยาเคมี ต้องเท่ากับมวลรวมของสารหลังเกิดปฏิกิริยาเคมี ซึ่งเรียกว่าเป็นไปตามกฎทรงมวล (Law of conservation of mass)

กรณีที่สารตั้งต้น หรือผลิตภัณฑ์ที่เกิดมีแก๊สร่วมด้วย มวลของสารจะไม่สูญหายไปไหนถ้าทำในระบบปิด แต่จะมีการสูญหายถ้าทำในระบบเปิด เนื่องจากแก๊สระเหยไปในอากาศนั่นเอง เช่น

จากภาพ เป็นการเกิดปฏิกิริยาในระบบ ปิด นักเรียนจะเห็นว่า ก่อนเกิดปฏิกิริยา วัดมวลรวมของสารได้ 149 g หลังเกิดปฏิกิริยา ก็วัดมวลรวมของสารได้ 149 g เช่นเดียวกัน แต่นักเรียนจะสังเกตเห็นว่า ลูกโ่ป่งพองขึ้น ก๊าซทืี่เกิดขึ้นถูกกักอยู่ในลูกโป่งนั่นเอง

จากภาพ เป็นการเกิดปฏิกิริยาในระบบ เปิด ในขวดรูปชมพูไม่มีสิ่งใดปิดไว้ เมื่อเกิดปฏิกิริยา ก๊าซที่เกิดขึ้นจะระเหยไปในอากาศ ทำให้มวลรวมของสารก่อนเกิดปฏิกิริยากับหลังเกิดปฏิกิริยาไม่เท่ากัน