ผ้าทอกระเหรี่ยงบ้านปะหละทะ
ผ้าทอกระเหรี่ยงบ้านปะหละทะ
ประวัติความเป็นมา
ผ้าทอกระเหรี่ยงมีความสำคัญและมีคุณค่าต่อสังคมเป็นมรดกภูมิปัญญาทางศิลปะพื้นบ้านชาวไทยกระเหรี่ยงที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและอารยธรรมของกลุ่มชนและท้องถิ่นซึ่งผ้ากระเหรี่ยงกับการแต่งกายจะบ่งบอกถึงสถานภาพทางสังคมแสดงให้เห็นคุณวุฒิทางจริยธรรมและการควบคุมความประพฤติของผู้สวมใส่ควบคู่กับความสวยงามและลวดลาย
จุดเด่นของภูมิปัญญาท้องถิ่น
ผ้าทอกระเหรี่ยงมีความสำคัญและมีคุณค่าต่อสังคมเป็นมรดกภูมิปัญญาทางศิลปะพื้นบ้านชาวไทยกระเหรี่ยงที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและอารยธรรมของกลุ่มชนและท้องถิ่นซึ่งผ้าทอกระเหรี่ยงกับการแต่งกายจะบ่งบอกสถานภาพทางสังคม แสดงให้เห็นคุณวุฒิทางจริยธรรมและการควบคุมความประพฤติของผู้สวมใส่ควบคู่กับความสวยงามของลวดลาย ปัจจุบันได้มีการส่งเสริมให้นำผ้ามาใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ผ้าทอกระเหรี่ยง คือ การทอผ้าของชุมชนชาวไทยกระเหรี่ยงในเขตวัฒนธรรมอุ้มผาง มีเอกลักษณ์กรรมวิธีการทอผ้าด้วยกี่เอวการทอผ้าด้วยกี่เอว การทอผ้าต้องนั่งกับพื้นเหยียดขาตรงไปข้างหน้าทั้งสองข้าง เส้นยืนมีลายหนังคาดรัดโอบไปด้านหลังใช้นิ้วหรือไม้ไผ่ซี่เล็ก ๆ สอดด้ายพุ่งและใช้ไม้แผ่นกระแทกเส้นด้ายให้แน่นผ้าระเหรี่ยง มีลักษณะวิธีการทอโดยทำลวดลายบนผ้า สลับลาย ยกดอก แล้วเย็บกับตัว ส่วนเสื้อทำลวดลาย ด้วยวิธีการปักลวดลายด้านในและด้านนอก
จะเห็นว่าชาวบ้านมีการทอผ้าใช้กันอยู่แต่เดิมในชุมชน ซึ่งผ้าที่เกิดมาจากฝีมือของชาวบ้านผสมกับ ภูมิปัญญาของท้องถิ่นที่ดำรงชีวิตแบบพอเพียงของชาวกระเหรี่ยง มีวิถีชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ สิ่งหนึ่ง คือ มีการเพาะปลูกต้นฝ้าย ปั่นฝ้าย ดึงเส้นด้าย ย้อมด้าย และ ทอผ้าเอง ทุกอย่างทำด้วยมือ ก่อให้เกิดผลงานผ้าทอที่สวยงามประณีต กศน.อำเภออุ้มผาง จึงมองเห็นโอกาสสร้างรายได้ให้กับชุมชนเพื่อหนุนเสริมให้ชุมชนอยู่ได้อย่างเข้มแข็ง มีรายได้พอยังชีพ จากการผลิตสินค้าออกมาจำหน่ายโดยที่มีตลาดรองรับที่แน่นอน ให้ชุมชนสามารถบริหารจัดการได้เอง นำไปสู่การอยู่ร่วมกันอย่างปกติสุข
เป็นการสืบสานวิถีชุมชน เพื่อเสริมศักยภาพประชาชนฝนการผ้าทอให้สามารถอยู่ได้ด้วยตัวเอง สามารถสร้างสรรค์ออกแบบ พัฒนาเทคนิคและวิธีการทอผ้าเพิ่มเติม รวมถึงสร้างอาชีพส่งเสริมให้เยาชนคนรุ่นใหม่สืบทอดศิลปะการทอผ้าจากคนรุ่นหลัง
รายได้ในชุมชน เยาวชน หนุ่มสาว คนรุ่นใหม่ ได้สืบทอดวิถีชีวิตดั้งเดิมอย่างต่อเนื่องก่อนที่จะขาดหาย ไม่ต้องไปขายแรงงานในเมือง คนในชุมชนมีความรักและภาคภูมิใจในหมู่บ้าน และชาติพันธุ์ ของตนเอง ก่อให้เกิดการรักษาสิ่งแวดล้อม ก่อให้เกิดความรัก สร้างความสามัคคี มีความซื่อสัตย์ต่อชุมชนและสังคม
ผู้ให้ข้อมูล นางนฤมล สมจันทร์
ผู้เรียบเรียง นางสาวพิชญธิดา ชอบสุข